is. 1. Əsasən pambıqda, bəzən də başqa bitkilərdə xəstəlik. Sahələr çor və pambıqqurduna qarşı bir neçə dəfə dərmanlanmışdır
is. [rus. чу´шка] dan. Donuz balası. Yarım saat belə keçməmişdi ki, [heyvandarlar] bütöv qızardılmış çoşqanı gətirdilər
1. sif. Kələ-kötür, nahamar. 2. is. Kələ-kötür, nahamar yer
is. bot. Unundan qara çörək bişirilən taxıl bitkisi. Çovdar unu. Çovdar əkini
is. Çovdar əkilmiş yer, çovdar zəmisi
is. Küləkli qar və ya yağış; boran, qasırğa. Çovğuna düşmək. – Bir saat çəkmədi ki, çovğun şiddətləndi, üfüq tutuldu, göy qaraldı, yer ağardı
“Çovğunlamaq”dan f.sif
f. Çovğun qalxmaq, çovğun başlamaq. Hava çovğunladı
sif. 1. Küləkli, qar və ya yağışlı; boranlı. Çovğunlu gecə. – Rizvan belə qarlı və çovğunlu havada bir cüt öküzlə yola çıxmağa cürət etmədiyindən qonş
1. “Çovumaq”dan f.sif. 2. Bərk bir şeyə dəyib istiqamətini dəyişmə, hədəfdən yayınma (güllə haqqında)
f. 1. Cəld o tərəf-bu tərəfə getmək, qaçmaq, cummaq, cəld yönəlmək, atılmaq. İrəli-geri çovumaq. 2. Yanından ötüb keçmək (güllə haqqında)
bax çavıstan. Karvansara həyətinin lap ortasında dörd bir tərəfi açıq bir çovustan var idi, qaçqınlar burada gecələyirdi( lər)
is. tar. 1. Keçmiş zamanlarda: fərmanları, qərarları, hökmləri uca səslə camaata elan edən şəxs. 2. Aşağırütbəli məmur
is. Çovuş vəzifəsi. [Əmrah:] O bir odunçudur, amma mənim atam kənddə bir neçə il kətxuda yanında çovuşluq eləyib
is. bot. Yarpaqları xörəyə işlədilən, daşlıq yerlərdə bitən yabanı ot bitkisi
is. Üz, surət, sima. Bu qadının çöhrəsində bir məyusluq görünürdü. S.S.Axundov. [Ayna] gülər bir çöhrə ilə yoldaşlarına tərəf döndü
“Çökdürmək”dən f.is
f. 1. Çökməsinə səbəb və ya vasitə olmaq. Cənubdan əsən külək bacadan çıxan tüstünü getdikcə içəriyə çökdürürdü
sif. xüs. Çökdürən, çökməsinə kömək edən. Çökdürücü maddə
is. bot. Ürəkşəkilli yarpaqları və ətirli sarı çiçəkləri olan ağac. Çökə ağaclarının, qoruqlarda, tarlalarda biçilmiş təzə otların gözəl ətri … bir-bi
is. zool. Nərə balıqları ailəsindən qiymətli ov balığı
is. Yer səthində batıq yer, kiçik çala; oyuq. İndi, bu arada çökəklərdə və bağların ara-bərəsində qalan tala qarlar da yavaş-yavaş əriyirdi
is. Çökək yer, çala yer; oyuq, çala. Şırımlar açılarkən bəzi cərgələrdə çökəklik əmələ gəlir. (Qəzetlərdən)
is. Çoxlu çökə ağacları bitən yer
“Çökəlmək”dən f.is
f. Çökək əmələ gəlmək, içəri batmaq. [Sila] gülərkən ovurdları çökəlir, bu vaxt gözə çox şirin görünürdü
“Çökmək”dən f.is. // is. Çökmüş, aşağa batmış yer; çala. Şoran torpaqlara əsasən çökmələrdə təsadüf olunur
f. 1. Durduğu yerdən aşağı enmək, çuxura düşmək. Binanın divarı çökmüşdür. Asfalt çökmüşdür. // Aşağı enmək, dibinə oturmaq (mayenin içərisində olan t
sif. Çökəyə düşmüş, çökmüş, içəri batmış, çuxurlaşmış. Çökük linza. Çökük güzgü. – Həyat [Vasilini] əzir, yorur, belini bükürdü
is. Çökük şeyin halı; çökük olma, içəriyə batma
is. Mayenin dibinə çökən şeylər; torta. Çaxırın çöküntüsü. Ərimiş yağın çöküntüsü
Mürəkkəb heyvan və bitki adlarının əvvəlində heyvan və ya bitkinin yabanı, vəhşi olduğunu bildirir; məs
is. 1. Qumluq, susuz düzənlik; səhra, bozqır, biyaban. Ağcaqum çölü. Ərəbistan çölləri. – Nə mən Məcnun kimi çöllərdəyəm, bil; Nə sən Leyli kimi hicra
is. dan. Evdən dışarıda hər bir yer, ətraf yer. [Çimnaz] çöldə-bayırda geydiyi qara satin tumanını, nisbətən təzə şabalıdı qədək arxalığını çıxarıb bo
is. bot. Yabanı halda bitən cır buğda növü
bax çöllü 1-ci mənada. [Hüseynəli xan:] Mənim qızım oxumuş qızdır, sənə yaramaz, sən bir çölçü babasan, sənə kasıbfəndi qız gərək
is. zool. Vəhşi donuz
is. zool. Çöldə yaşayan dovşan
is. zool. Vəhşi eşşək; gur
is. zool. Çöldə yaşayan vəhşi göyərçin
is. bot. Yabanı halda bitən keşniş
is. zool. Payız və qış yuxusu keçirən siçovula oxşar iri gəmirici
is. zool. Yaşayış yerlərindən uzaqda, çöldə yaşayan qaranquş
is. zool. Vəhşi qaz
is. bot. Yabanı halda bitən lalə
zərf Yolu qısaltmaq üçün çöldə düz yolla deyil, kəsə yolla. Çölləmə getmək
sif. köhn. 1. Kəndli, kəndçi. Xoş keçmədi il çöllüyə, dehqanə, nə borcum! M.Ə.Sabir. Kərbəlayı Xəlil dükanında oturub, çöllülərdən almış olduğu yağ ba
is. bax çöl 1-ci mənada. [Atam:] Ay dəli, çöllükdür, ürəyini sıxma! Bunun da bir nəşəsi var. A.Şaiq
is. Gildən qayrılmış qazan, qab; dopu. Qız durdu ayağa, ocağı yandırdı, kəlləpaçanı saldı çölməyə. (Nağıl)