f. məh. İşə maneçilik törətmək, pəl vurmaq, pəl qatmaq
is. dan. Tutqun, aydın olmayan, yarıişıq, zəif işıq
“Pəlmələnmək”dən f.is
f. məh. Rəngləri çıxaraq bir-birinə qarışmaq, ala-bula olmaq. Xalıların, cecimlərin … və döşəklərin boyaları birbirinə qarışaraq pəlmələnmişdi
sif. Dilini dişlərinin arasına alaraq danışan, buna görə də “r”, “l” və s. səsləri düzgün tələffüz etməyən
is. Danışarkən bəzi səsləri düzgün tələffüz edə bilməməkdən ibarət nitq nöqsanı. Pəltəkliyi müalicə etmək
is. [fars] 1. Sığınma, birinin yanına qaçıb ondan himayə və kömək istəmə. □ Pənah etmək (eyləmək) – 1) özü üçün sığınacaq etmək, məskən etmək
is. [fars.] 1. Pənah aparılan yer, pənah yeri, sığınacaq yeri. [Adamlardan biri:] Sən hər şeydən əvvəl bizə bir pənahgah tap ki, biz oradan düşmən ilə
“Pənahlanmaq”dan f.is
f. Pənah aparmaq, pənah gətirmək, imdad istəmək; sığınmaq. [Bədəl:] Yəqin hər kəs isə … bizə pənahlanmağa gəlir, qoy gəlsin görək
sif. şair. Açıq-al, gül rəngində. Sevda gəlinlərə məxsus pənbə tüllər içində olaraq gələr… H.Cavid. Soldu yavaş-yavaş pənbə yanaqlar; Gülümsündü acı g
is. [fars.] 1. Əl ayası ilə beş barmaq birlikdə. Pəncəsini açmaq. – Nəbi pəncəsinə sığmayan bafanı yerə qoyub, belini düzəltdiyi zaman günəş onu salam
sif. Üzərində pəncə şəklində gülləri, naxışları olan. Pəncə-pəncə parça. – Bir də görərdin ki, dövlətli qadın pəncəpəncə donunu geydi
is. [fars.] Çörəyin üzərinə naxış salmaq üçün alət
“Pəncələmək”dən f.is
f. Pəncəsi ilə qapıb götürmək. Plovu pəncələmək
“Pəncələşmək”dən f.is
f. Çarpışmaq, vuruşmaq, mübarizə aparmaq. Ölümlə pəncələşmək. – [Qüdrət:] Gecə ilə gündüz pəncələşir
is. 1. İşıq və hava gəlmək üçün evin və s. divarında açılan deşik və həmin deşiyi qapayan şüşəli çərçivə
is. Pəncərənin alt tərəfinə vurulan taxta. Pəncərəaltını yonmaq
sif. 1. Pəncərəsi olan. Bu, qaya içində salınmış, qabağında kiçik daş səkisi olan, torpaq damlı, kiçikcə pəncərəli, bir qapıcığazlı daxma idi
sif. Pəncərəsi olmayan. [Almaz Camala:] Burada nə var? Uçuq-sökük daxmalar, pəncərəsiz, işıqsız komalar
is. Pəncərənin üst tərəfinə vurulan taxta və ya qoyulan iri daş. Pəncərəüstünü yonmaq
cəm, zool. Üzgəcləri pəncə şəklində olan heyvanlar fəsiləsi
is. [fars.] Cümə axşamı. Molla Xəlil həftənin pəncşənbə və cümə günlərini məsciddə oxuyacağını bildirmişdi
is. [fars.] klas. Nəsihət. Mürşidin pəndini eyicə saxla; Damardan, ilikdən, qandan içəri. Xətayi
is. 1. uş. Çörək. 2. Qırıntı, ovuntu. Çörək pəpəsi
bax pəpə 1-ci mənada
məməyeyəndən-pəpəyeyənə kimi (qədər) – bax məməyeyən. Əhalidə olan bu sevinc məməyeyəndən-pəpəyeyənə kimi hamının ürəyindən axıb gəlirdi
is. [fars.] 1. Quş tükü. 2. Qanad (klassik ədəbiyyatda çox vaxt “pərü bal” şəklində işlənmişdir). Bilməm bu qəfəsdə nola halım; Sındırdı bəla pər ilə
zərf və sif. [fars.] 1. Bir yerdə və müntəzəm halda olmayan; nizamsız, qarmaqarışıq, dağınıq. Qoşun dəstə-dəstə, pərakəndə bir halda gəlib-keçirdi
is. Pərakəndə şeyin hal və vəziyyəti; dağınıqlıq, nizam-intizamsızlıq, qarmaqarışıqlıq. Gənc leytenantın … üzündə, uzun qara kirpikli gözlərinin qapan
is. İki şeyi bir-birinə bağlamaq (bənd edib bərkitmək) üçün metal mil və onun döyülüb yastılanan ucu
“Pərçimləmək”dən f.is
f. 1. Pərçimlə bağlamaq, bərkitmək. Döşəməsilənin hissələrini pərçimləmək. 2. Soxmaq, sancmaq. Xəncəri ürəyinə pərçimləmək
“Pərçimlənmək”dən f.is
məch. 1. Pərçimlə bağlanmaq, bərkidilmək. 2. Özünə yer eləmək, girmək. Kitab da vardır ki, hər sətri mismar; Zorla pərçimlənir beynə, ağıla
is. [fars.] 1. Qapı, pəncərə və s.-dən asılan örtü və ya bir yeri iki hissəyə ayırmaq üçün asılan iri parça
zərf Bir pərdədən o biri pərdəyə keçərək, pərdələri səsləndirərək (bax pərdə 4-cü mənada). Səsləndi pərdəpərdə ruhumdakı rübabım
sif. Pərdələr arasında olan (bax pərdə 3-cü mənada). Pərdəarası fasilə
“Pərdələmək”dən f.is
f. 1. Qabağını örtmək, tutmaq, görünməz etmək. Duman günəşi pərdələdi. 2. məc. Üstünü örtmək, ört-basdır etmək, gizlətmək
“Pərdələnmək”dən f.is
məch. 1. Örtülmək, qabağı tutulmaq, görünməz olmaq. Ayın solğun işığı hərdən bulud ilə pərdələnib, uşaqları qaranlığa qərq edirdi
sif. 1. Pərdəsi olan, pərdə salınmış, pərdə asılmış. Pərdəli qapı. – Pəncərəsi ipək pərdəli evlərdə; Min təlaş var, min həşir
is. Damın üstünə, taxta və ya küləşin altına qoyulan tir. Nazik pərdi. Damın pərdisi çürümüşdür. – Külək əsir, şaxta kəsir; Pərdilərdən asılmışdır sır
“Pərdiləmək”dən f.is
f. Dama pərdi düzmək, damın üstünə pərdi uzatmaq. Damı pərdiləmək
sif. Pərdi üçün yarar, pərdi üçün yonulub hazırlanmış. Pərdilik şalban. // İs. mənasında. Pərdilik kəsmək
is. Burnun xarici deşiklərindən hər biri. [İlyas:] Hirsindən [Tərlanın] geniş açılmış burun pərələri elə bil od saçırdı