icb. Əzbər öyrətmək, yadda saxlatmaq. Şeri əzbərlətmək. Poemanı əzbərlətmək
zərf [fars.] klas. 1. Kifayətcə, çox miqdarda, həddindən artıq. Hər yanda böyük xəndək, hər küçədə min dağ; Əzbəs tökülüb bir-birinin üstünə torpaq
[fars. əz və ər. cümlə] kit. köhn. O cümlədən
is. [ər.] köhn. 1. Zidd sözünün cəmi (zidlər). 2. köhn. Rəqiblər
“Əzdirmək”dən f.is
“Əzmək”dən icb
[ər.] 1. is. Əvvəli, ibtidası olmayan keçmiş zaman (əbəd müqabili). Səbəb nə oldu ki, peymanü əhdi sındırdın? Vəfavü əhdə əzəl etibar edən sən idin
zərf Əvvəlcə, qabaqca, birinci olaraq. Əzəlcə söz kimə verildi? Əzəlcə qoy o keçsin
zərf Lap əvvəldən, ilk vaxtdan, ibtidadan. Əzəldən deyər ki, bəri dur, bəri; İrəli gedərsən, o durar geri
[ər. “əzəl”dən] bax əzəl 2-ci mənada. Ədalət var idi bundan əzələ; Yaman yerə yetib iş gələ-gələ. Q.Zakir
is. [ər.] anat. İnsan və heyvan bədəninin, hüceyrələrdən ibarət olub, yığıla bilən orqanı və ya onun bir hissəsi; muskul
sif. İnkişaf etmiş əzələləri olan. Əzələli qollar. – Həmişə fiziki işdə çalışan adamlara məxsus yoğun əzələli bir gəncin gurultulu səsi onların danışı
sif. Əzələləri inkişaf etməmiş, əzələləri zəif olan. Əzələsiz qollar
sif. [ər.] Zamanca başlanğıcı, ibtidası olmayan (əbədi müqabili). Kəhkəşan südlü nəhri andıraraq; Əzəli bir kitab oxurdu mana
bax əzəliyyət
is. [ər.] kit. Əzəlilik, zamanca ibtidasızlıq, əvvəli olmayacaq qədər qədimlik (əbədiyyət müqabili)
sif. Əzəldə olan, əvvəlki. Əzəlki danışıq. Əzəlki vəziyyət. – Kəsilibdi indi gəlibgetməyin; Əzəlki çağını könlüm arzular
sif. [ər.] köhn. Böyük, ən böyük, ulu (adətən vəzifə adlarına qoşulur; məs.: sədri-əzəm – Sultan Türkiyəsində baş nazir)
is. [ər.] 1. Böyüklük, ululuq. İstərsən əgər şahlıq, şöhrət, əzəmət, hörmət; Həm əhdə vəfa eylə, həm faili-peyman ol! Heyran xanım
sif. Böyük, möhtəşəm. Əzəmətli qala. Əzəmətli dağlar. – Ta o dərəcəyə kimi ki, hətta İstanbul kimi bir əzəmətli paytaxtda telefon çəkməyi Sultan Əbdül
sif. [ər.] köhn. Ən çox, maksimum. Azərbaycan … nasirləri klassik rus realizminin ən qüvvətli cəhətlərindən – onun demokratlığından, həyat həqiqətləri
is. [ər.] 1. Keçmişdə palto kimi üstdən geyilən içi xəzli paltar. 2. Müsəlman dini təriqətlərindən birinin adı
is. [ər.] klas. Böyüklük, ululuq, əzəmət
is. Qoz iriliyində, ətli, çəyirdəkli, sarı rəngli, təpəsi pipikli bir meyvə və onun ağacı. Əzgil ağacı
is. Əzgil ağacları bitmiş yer, əzgil meşəsi, əzgil kolluğu. Bağın bir tərəfi əzgillikdir
sif. Əzinik, yorğun, halsız, taqətsiz. Hər tərəfdə əzgin kəndlilər bəylərdən intiqam almağa başladılar
sif. və zərf. Çox əzgin. Əzgin-üzgün şalvar. – Müqim bəy durub əzgin-üzgün halda çıxdı. S.Rəhimov
“Əzginləşmək”dən f.is
f. Əzgin hala düşmək
is. Özünü əzgin hiss etmə, əzgin halda olma. Bədənində əzginlik hiss etmək
sif. 1. Çox ağır, çox güclü, məhvedici, sarsıdıcı. Əzici zərbə. 2. Ruhu incidən, ağır təsir bağışlayan
sif. 1. Əzilmiş. Əzik meyvə. Əzik pomidor. 2. Ütüsü, şaxlığı, hamarlığı getmiş; hamar olmayan. Əzik köynək
zərf 1. Tamamilə əzilmiş halda. □ Əzik-əzik eləmək (etmək) – 1) tamamilə, hər yerini əzmək. Uşaqlar meyvələri əzik-əzik etdilər; 2) sındırmaq, parça-p
sif. 1. Çox əzilmiş. Əziküzük meyvə. – [Qurban:] …Hər ağac altından üç-dörd çuval əzik-üzük alma yığmışıq
is. Əzik şeyin halı. Almanın əzikliyinə baxma, çürük deyil
is. Naz, qəmzə, işvə, naz satma, nazlanma
f. 1. Nazlanmaq, naz etmək. [Ələmdar] əzilib-büzülən, şirindil xanımların başları üstündən uzun dimdiyini sallayıb … baxdı
“Əzilmək”dən f.is
f. 1. Basılaraq, yaxud ağır bir şeyin altında qalaraq, ya sıxılaraq əzik hala gəlmək; zədələnmək. Meyvələr yeşikdə əzilmişdir
sif. [ər.] klas. 1. Böyük. Hər birisinin başına şuriş və tüğyan xəyalı düşdü və tezliklə Qəzvində şurişi-əzim bərpa oldu
əzim-əzim olmaq (əzilmək) – tamamilə əzilmək, əzik-əzik olmaq, parça-parça olmaq. Kukla yerə düşüb əziməzim oldu
is. [ər.] Bir yerə doğru hərəkət, yola çıxma, yola düşmə, üz qoyub getmə. □ Əzimət etmək (eyləmək) – getmək, yola düşmək, getməyə üz qoymaq
sif. [ər.] klas. Mərtəbəsi, dərəcəsi yüksək. Bir əcəb insandır, xub növcavandır; Hökmi-Süleymandır, əzimüşşandır
sif. 1. Əzik, əzilmiş. Əzinik qovun. 2. Yorğun, üzgün, əzgin. Mədəd işdən qayıdandan sonra əzinik (z
is. 1. Ovuntu, əzilib ovulmuş şeylər. Qənd əzintisi. Nabat əzintisi. 2. Bax əzik 3-cü mənada. Samovarın əzintisini düzəltmək
“Əzişdirilmək”dən f.is
məch. 1. Əzgin hala gətirilmək. 2. Döyülmək, kötəklənmək
“Əzişdirmək”dən f.is
f. 1. Ora-burasını əzmək, bərk əzmək. Quyudan çıxan daş qırıntıları güllə kimi … gəlir və qabağına keçən hər şeyi əzişdirirdi
is. [ər.] 1. Məşəqqət, əzab, cəfa. Yolun əziyyəti. Əziyyətə rast gəlmək. – Bəli, Yer üzünün bu mənzərəsi; Arabir məni də salır qüvvətdən; Həyat qurtar