ədat. Keyfiyyət bildirən sifətlərin və zərflərin əvvəlinə gətirilərək üstünlük, şiddət bildirir. Ən böyük çay
is. [ər. “nemət” söz. cəmi] Bəxşiş, hədiyyə, mükafat. Ənam almaq. Ənam vermək. – [Odabaşı:] Hətta Mirzə Əhməd ağa qız üçün ənam göndərmişdi
is. [ər.] 1. Kaşalota oxşar bir balığın mədəsindən çıxarılan gözəl qoxulu maddə. Ənbər qara, boz, sarı rəngli, çox yağlı maddədir
sif. [ər. ənbər və fars. …bar] klas. şair. Ənbər saçan, ətir saçan. Ənbərbar zülf. – Görməmişəm belə bir səfalı zülf; Çox sünbüli-ənbərbarı tutmuşam
sif. [ər. ənbər və fars. bu] 1. klas. şair. Ənbər qoxulu, ənbər kimi ətirli. 2. Ağ, parlaq, ipi dənəli əla düyü növü
is. köhn. Qızıldan döş bəzəyi. Keçmişdə bir çox kəndlərdə qadınlar döşlərinə ənbərçə taxırdılar
is. Dəyirman çarxını işlədən suyun yığılıb şiddətlə töküldüyü nov. Dəyirmanın suyu ənbərəyə yığılır, oradan tökülür və çarxı işlədir
sif. [ər. ənbər və fars. …fəşan] klas. şair. Ənbər saçan, ətir səpələyən; ənbər qoxuyan. Badi-səba İsa kibi gərçi dirildir ölüyü; Ənbərfəşan zülfün də
sif. [ər.] Ənbər kimi, ətirli, xoşiyli
sif. [ər. ənbər və fars. …in] klas. şair. Ənbər kimi ətirli, ətir saçan. Cənnətin ənbərin qapıları usta Ağabalanın üzünə açıldı
is. Dəmirçi tutğacı, maşası. Dəmirçilər qızğın dəmiri ənbirlə tutub döyürlər
is. [ər. “nəbi” söz. cəmi] Nəbilər, peyğəmbərlər
is. [fars.] 1. Son, axır, nəhayət, nəticə. Hər işi əncamı ilə ölçərlər. Əncamı xeyir olsun (axırı xeyir olsun)
is. Qapı və pəncərə qanadlarını çərçivəyə bağlayan və onların açılıbörtülməsinə imkan verən dəmir hissə; rəzə
is. [fars.] İçində xaş-xaş kimi xırda tumları olan ətli, şirin, yumşaq qabıqlı, yumru meyvə. Əncir mürəbbəsi
sif. 1. Əncir ağacları olan. Mən səni çox görmüşəm cavanlıq çağlarında; Bol əncirli, üzümlü Novxanı bağlarında
is. [fars.] kit. köhn. Məclis, cəmiyyət, şura. Səttar xan məsələni əncüməndə qoymaq üçün bir söz demədi
is. [fars.] 1. Bədən. Qaşı, gözü, əndamı, təmamən əl-ayağı; Hər bir sənəmin başına yüz naz kimindir? M
sif. 1. Boylu, boylu-buxunlu, biçimli, bədən quruluşu çox düzgün, gözəl bədənli. 2. Bir qədər dolğun, bədən quruluşu yerliyerində
sif. Bədən quruluşu yerliyerində olmayan; biçimsiz. // Boysuz, qısaboylu
is. Əndam çirkinliyi, bədən nöqsanı, bədən quruluşunun düzgün olmaması; biçimsizlik
is. [fars.] 1. Kağızdan, kartondan kəsilmiş ülgü. // Ölçü, miqyas, ölçü vahidi. □ Bir əndazədə – bir ölçüdə, bir qaydada
sif. Biçimli, düzgün, mütənasib, qaydalı, hər cəhətdən yerli-yerində
sif. 1. Biçimsiz, ölçülməmiş, tənasübsüz, ölçüsüz. İndi bizim evin quruluşu sənə olduqca ölçüsüz-biçimsiz və əndazəsiz görünür
əndə-məndə demək dan. – yersiz danışmaq, artıq-əskik danışmaq. Pulsuz rəncbər atar bir fitə ortası dəlik; Əndə-məndə desə, ombasına beş-on da təpik
is. [ər.] klas. Bülbül. Hər qanda eşitdi bir təbibi; Gülzarının oldu əndəlibi. Füzuli. Ey əndəlib, səndə bu nə qanundur; Fəğan çəkmək növbaharı görənd
əndər-döndər eləmək dan. – alt-üst etmək, yoxlamaq, axtarmaq, araşdırmaq. Rövşən getdi, dağları, daşları əndər-döndər elədi
“Əndərilmək”dən f.is
f. 1. Hamısı birdən-birə tökülmək. Başına bir vedrə su əndərildi. 2. Birdən yıxılmaq, aşmaq. Ağacın üstündə olan uşaq birdən yerə əndərildi
əndərqəlib eləmək dan. – başdan eləmək, rədd eləmək. Necə, nə təhər eləyim? Get, at çölə, əndərqəlib elə çıxsın getsin
“Əndərmək”dən f.is
f. 1. Duru, yaxud səpələnən şeyləri qabdan və s.-dən birdən-birə və bütünlüklə tökmək, boşaltmaq. Vedrənin suyunu əndərmək
[fars.] 1. sif. köhn. İç, içəri, daxil. Pişxidmətbaşı və xacə Mübarək düşdülər qabağa, bir-bir əndərun otaqlarını göstərməyə şüru etdilər
bax əndərun 1-ci mənada. Şərq şəhərlərinə məxsus əndəruni və biruni, iki həyətli, bağçası evlərinə yanaşı, boz palçıqdan tikilmiş yoxsul və zəhmətkeş
is. [fars.] köhn. Nəsihət, vəsiyyət
is. [fars.] 1. Fikir, qayğı. Mənəm qalan haman bu əndişədə; Zəmanə dönübdür, qovğayə bir bax. Q.Zakir
sif. Əndişəsi, ürəyində fikri olan; dərdli, qayğılı, iztirablı. Əndişəli adam. – Sonra qızın gözləri ovçunun əndişəli və sualedici baxışlarına sataşar
is. Əndişəli, dərdli, fikirli, qayğılı, mənəvi iztirab çəkən, təşviş içində olan adamın hal və vəziyyəti
sif. Əndişəsi, fikri, qayğısı, qorxulacaq bir şeyi olmayan; fikirsiz, qayğısız, dərdsiz, sakit, rahat
is. Fikirsizlik, qayğısızlıq, dərdsizlik
is. [fars.] köhn. Qəm, qüssə, kədər
is. 1. Yük atı, qoşqu atı, minik atı. 2. Heyvanın qulağına vurulan nişan. Çoban ənəklərindən qoyunlarını tanıyır
is. [ər.] Tarixən meydana gələrək nəsildən-nəslə keçən adətlər, əxlaq normaları, görüşlər, zövqlər və s
bax ənənəpərəst
bax ənənəpərəstlik
sif. [ər. ənənə və fars. …pərəst] Adətən vaxtı keçmiş ənənələrə sadiq olan, ənənə saxlayan, ənənələrə riayət edən; mühafizəkar
is. Adətən vaxtı keçmiş ənənələrə sədaqət, ənənələrə riayət etmə; mühafizəkarlıq
sif. [ər.] Ənənə şəkli almış, ənənə mahiyyətində olan. Ənənəvi adət. Ənənəvi şeir. // Ənənə üzrə keçirilən, keçən
is. Ənənə mahiyyətində olma, ənənə kimi nəsildən-nəslə keçmə. Adətlərin ənənəviliyi
is. [ər.] Burunotu