“Çağlamaq”dan f.is
f. 1. Çağıltı ilə axmaq, şırıltı ilə köpüklənərək tökülmək. Şəlalə çağlayır. – Göy otların arasından bulaqlar; Şırıltıyla köpüklənərkən çağlar
is. Şəlalə, şırran
[fars.] bax çərşənbə
is. 1. Keçmişdə: qapını döymək üçün ona vurulan dəmir toxmaqdan ibarət alət. Məşədi Kazım yenicə oturmuşdu, qapının çaxçaxı vuruldu… M
is. Keçmişdə: qadınların geydikləri balağı büzməli enli şalvar növü. Qadınlar rübənd vurmağa, çaxçur geyməyə macal tapmayıb hara gəldi qaçırdılar
is. Çaxma (2-ci mənada) ustası
is. Şərab. Calal başını kənara çəkib üzünü turşudur: – Vallah, dadaş, genə çaxır içmisən. C.Məmmədquluzadə
is. Çaxır (və b. içkilər) satılan dükan. Əvəzində buların çayçı, çaxırçı dükanı; Gecə-gündüz doludur cümlə müsəlman, mənə nə? M
is. Şərabçılıq
is. Çaxır (və s. içkilər) satmaqla məşğul olan adam
is. Çaxmaq işi, çaxma. O, göylərin şimşəyi; Yerlərin üsyanıdır; İldırım çaxışıdır. B.Vahabzadə
1. “Çaxmaq2”dan f.is. 2. xüs. Müxtəlif metal lövhələri vurub qabartmaqla hazırlanan naxışlı bəzək əşyası; çekanka
is. 1. Odlu silahlarda zərb mexanizminin hissəsi; yay. Tapançanın çaxmağı. – Bütün ümidlərinin alt-üst olduğunu görən Vəli tüfənginin çaxmağını çəkdi
f. 1. Atəş açmaq üçün tüfəngin, tapançanın çaxmağını çəkib buraxmaq; atəş açmaq; güllə ilə vurmaq. Səttar daxılı çəkir, tapançanı çıxarıb Kəblə Heybət
top. Keçmişdə: od almaq (qığılcım çıxarmaq) üçün işlədilən çaxmaq və qov. [Nəbi] sonra qəlyanını doldurub, çaxmaq-qovla yandırdı
is. Keçmişdə: od almaq (qığılcım çıxarmaq) üçün çaxmağın vurulduğu xüsusi daş parçası. [Baba] qovu çaxmaqdaşı ilə alışdırıb çubuğu yandırdı
sif. Çaxmağı olan. □ Çaxmaqlı tüfəng (tapança) – keçmişdə: çaxmaqdaşı və çaxmaq vasitəsilə alışdırılan primitiv tüfəng (tapança)
“Çaxnaşdırmaq”dan f.is
f. Aranı qarışdırmaq, qarışıqlıq salmaq, bir-birinə vurdurmaq, çaxnaşma (çaxnaşıq) salmaq. [Balarza:] Xub, bəs bunu hansı haramzada eləyir, kəndi çaxn
bax çaxnaşma 2-ci mənada. □ Çaxnaşıq düşmək – bax çaxnaşma düşmək (“çaxnaşma”da). [Çopo:] Sabaha qədər davam edən qanlı vuruşmadan sonra xaqan ordusun
1. “Çaxnaşmaq”dan f.is. 2. Qarışıqlıq, həyəcan, təlaş, vahimə, vəlvələ. Camaat içərisində bərk çaxnaşma oldu
f. Asayiş, əmin-amanlıq pozulmaq, hamı bir-birinə dəymək, qarışıqlıq düşmək, çaxnaşma düşmək. Talan oldu elin varı; Aralıq çaxnaşdı yenə
is. Keçmişdə: evlərin həyət qapısında qapını döymək üçün dəmir toxmaqcıq. Çaq-çaqla qapını döymək. – Qapının başında şir şəkli, sol tayında sarı bürün
təql. Çaqqaçaq, çaqqıltı, çaqçaq səsi. Xozeyin dinməz-söyləməz çötkəni götürüb, çaq-çuq hesab elədi. S
is. Çınqıl, çaydaşı. Toplandı bir yerə çaqıl, kirəc, su. M.Müşfiq
təql. Çaq-çaq səsi; çaqqıltı. [Əsgərlər] …söhbət edərək, aldıqları patronları çantalarına qoyur, daraqların silaha düşüb-düşmədiyini çaqqaçaqla yoxlay
is. [fars.] zool. Əsasən cəmdəklə qidalanan itkimilər ailəsindən vəhşi heyvan. Çaqqal var gödən çıxarır, qurdun adı bədnamdır
is. Hər cür kal, bərk, boğucu meyvə haqqında
“Çaqqıldamaq”dan f.is
f. Çaqqıltı səsi çıxarmaq
bax çaqqaçaq
sif. 1. Başqa rənglə qarışıq boz rəng; açıq-boz və ya tünd-boz. Çal ayğır qulağını qırpıb adamların üstünə cumanda handa bir özündən deyən igid belə q
sif. Bozaçalan, çal rəngli; həm çal, həm də boz rəngdə olan. Çal-boz qaya
is. Musiqi ilə birgə oxuma; çalğı və nəğmə səsi; şənlik. Yaz fəslinin mayından başlamış payızın qırovuna qədər alaçıqla örtülən bu yerlər şənliklə, ça
is. Çalıb-çapma; soyğunçuluq, çapovul(çuluq). Qovğasız durmaqdan bezmişdilər lap; Yox idi atışma, nə başqa çalçap
zərf Çarpaz, çarpaz şəkildə. Qatarı döşündə, beldə çal-çarpaz; Tüfəngtapançalar edilmişdi saz. H.K.Sanılı
bax çəpər 1-ci mənada. Çal-çəpər sökülüb dağılmışdı. B.Bayramov. Çal-çəpəri çoxdan dağılmış, ağaclarının çoxusu qurumuş bağçada … ağ süfrə salınmışdı
is. Çökək yer, çuxur yer, çökəklik. [Səməd:] Baxın, o çalada … pambıq adam boyundan yuxarıdır. T.Ş.Simurq
is. Hamar olmayan, çala-çuxur çox olan yer, oyuqoyuq yer. Çala-çuxuru hamarlamaq. – Çalaçuxur əlindən maşınlara gün yox idi
is. Çala-çuxur olan yer. // Çala-çuxur yerin halı
“Çala”dan kiç.: kiçik çala. Cərgələrdə bir-birindən 25 sm aralı olaraq çalacıqlar (yuvacıqlar) qazılmalıdır
is. zool. Uzun qanadları və əyri dimdiyi olan iri yırtıcı quş. Ovlayıb öz şikarını uçaraq; Qonur, orda didib yeyir çalağan
“Çalalamaq”dan f.is
f. Çala qazımaq, çuxurlamaq, qazıb çala halına gətirmək. [Bir dəstə adam] boz torpağı tərpədib, yeri çalalayıb eşdilər
“Çalalanmaq”dan f.is
f. Oyulmaq, oyuq əmələ gəlmək, çala əmələ gəlmək. Damcı-damcı tökülən su göy daşın üstünə damcılayanda daş çalalanır, damcı, getdikcə daşı əridir və ö
bax çalğıçı