bax yaxmaq2. Rəhm edib aşiqini həşr günü yaqmayalar; Ki, bu dünyada əsiri-qəmi-hicran olmuş. Füzuli. Bir dəm səni ol atəşi-rüxsar yaqmadı; Sən ey hica
is. [ər.] 1. Qırmızı rəngdə olan qiymətli daş. Yaqut üzük (qaşı yaqutdan olan üzük). – Qaş-daşı əlli, vəzni yüz misqal; Qırx daşı ləldir, onu yaqut
is. Hündür bir yerin təpəsi; dikdir, yoxuşun başı. Yol ötdüm, çıxdım yala; Nahaqdan düşdüm qala; Əyil üzündən öpüm; Candan çıxsın dərd-bəla
is. İtə verilən horra halında yemək. İt yalı. – Hər kəs öz itini alaçığa çəkib qabağına yal tökür. “Qaçaq Nəbi”
is. 1. Atın (və bəzi heyvanların) boynunun üst hissəsində bitən uzun tüklər. Əli ilə atın üzünü, gözünü, yalını, sağrısını tumarladı
is. Bəzi heyvanların boynunda olan uzun tüklər; yal. Hacı kürkünün sol çiynini yuxarı atıb, ata yaxınlaşdı
top. Dağın yal və yamacları. [Kosa] yal-yamaca baxıb başını qaşıdı, məhəccərə söykənib dərin sükuta getdi və özünə vəzifə seçməyə başladı
“Yaladılmaq”dan f.is
məch. Yalamağa məcbur edilmək. Qoyuna, qoça qənd verilir, duz yaladılır, su içirdilirdi. Mir Cəlal
sif. dan. 1. bax yaltaq. [Qumru:] Getsin yalaq Səkinəni aldatsın. Mir Cəlal. …Adam yada yalaq, qohuma çolaq olmaz
is. İtə yal tökmək üçün çuxur yer və ya qab
zərf Yaltaq-yaltaq. Yalaqyalaq danışmaq
“Yalaqlanmaq”dan f.is
f. Yaltaqlıq etmək, yaltaqlanmaq
is. 1. Yaltaqlıq. 2. Yemək düşkünlüyü, acgözlük, qarınqululuq, gözüdoymazlıq, qab dibi yalama. 3. Ağzıpərtövlük, danışarkən pis, ədəbsiz sözlər işlətm
1. “Yalamaq”dan f.is. 2. Yalamaq üçün atın qabağına qoyulan duz parçası. Qaraxan xəlvəti içəriyə girib balaca duz yalamasını götürüb arxalığının cibin
f. 1. Bir şeyin üstünə dilini sürtmək. …Tulaların biri qaçıb gəldi Qurbanəli bəyin qabağına və başladı bəyin ayaqlarını yalamağa
is. Aldatmaq məqsədi ilə deyilən əsilsiz söz (doğru, gerçək ziddi). Yalan söyləmək. – Surxay öz yalanından utanıb qıpqırmızı oldu
zərf Yalandan, ya doğrudan. [Kişi:] Aşıq, qaçaqların qorxusunnan onnarın hamısını tərifləyirsən, yalan-gerçək bizi inandırırsan
top. dan. Yalan sözlər, boş, əsilsiz sözlər. [Mirzə:] Yalan-palandan sənə sonra söylərəm. Ə.Haqverdiyev
zərf və sif. Düzgün və mükəmməl olmayaraq, yalan və səhvlərlə dolu. [Axund] ərəbcə, farsca yalan-yanlış bir qədər danışdı
zərf dan. Başını aldadaraq, tovlayaraq, yalandan, qeyri-ciddi olaraq. Hər gün bir-iki saat Nardan xanım durub gələrdi Zərnigarın yanına
1. is. Yalan danışan adam, yalan danışmağı özünə adət etmiş adam. Yalançının biridir. Yalançının sözünə inanma
məh. bax yalançı 2-ci mənada
is. Yalançının xasiyyəti, yalan danışma xasiyyəti. Yalançılıq etmək. – [Kələntər] təsadüfən yalançılıq, gopçuluq və hay-küylə bu vəzifəyə yüksələ bilm
zərf Əsli olmadan, aldadaraq, aldatmaq məqsədi ilə. Yalandan demək. – Şəmsiyyə şübhələnirdi, atasının onu aldatdığını, yalandan arxayın saldığını düşü
dan. bax yalanbaşdan. Cəhənnəmlik libasını geyənsən; Yalanğuşdan müsəlmanam deyənsən. Aşıq Baxış
is. bot. Qoz fəsiləsindən lələkvari yarpaqlı meşə ağacı
“Yalanlamaq”dan f.is
f. Yalan olduğunu göstərmək, bildirmək; təkzib etmək
is. Əsilsizlik, əsli olmama, düz olmama, doğru olmama. Xəbərin yalanlığı. Sözün yalanlığı. – Kəndçilər etdilər dübarə hücum; Yenə oldu yalanlığı məlum
“Yalanmaq”dan f.is
“Yalamaq”dan məch
“Yalansıtmaq”dan f.is
f. Deyilən doğru sözü yalana çıxartmağa çalışmaq, yalan saymaq, təkzib etmək; danmaq. Həqiqəti yalansıtmaq olmaz
sif. Düzgün, doğru, həqiqətən olmuş, gerçək. Yalansız söz. // zərf Yalan söyləmədən, yalan danışmadan, aldatmadan
“Yalaşmaq”dan f.is
qarş. Bir-birini yalamaq. Quzular yalaşırlar. Küçüklər yalaşırlar
“Yalatdırmaq”dan f.is
icb. Yalamağa məcbur etmək
“Yalatmaq”dan f.is
sif. və is. Ac-susuz, yeməksiz (çox vaxt “ac-yalavac” şəklində işlənir – əsil mənası: “bir xəbər bildirmək üçün göndərilmiş adam, müjdəçi, peyğəmbər”)
is. 1. Yalavacın hal və vəziyyəti; aclıq. 2. Üst-baş, paltarlıq parça. [Əsgər bəy:] Xeyr, Hacı, yalavaclıq üçün gəlməmişik, bir ayrı mətləbimiz var
sif. Çox dik və çılpaq, sıldırımlı, sarp. Yalçın qayalara sinə gərərək; Azğın ərəblərlə durdu üz-üzə
is. 1. Bir şeyə qızıl və ya gümüş rəng və parlaqlığını vermək üçün onun üzərinə çəkilən qızıl, ya gümüş suyu
“Yaldızlamaq”dan f.is
f. 1. Qızılı, gümüşü rəng vermək, qızıl və ya gümüş suyu vermək, qızıl və ya gümüş kimi parlatmaq, cilalandırmaq
sif. 1. Üzərinə qızıl və ya gümüş suyu verilmiş, qızıl və ya gümüş kimi parlaq. // Parlaq. [Ərən:] Axşamlar ay yaldızlı qanadını Nil çayının üzərinə g
sif. məh. 1. Yanında başqa bir şey olmayan; yalnız, tək. Səməd döşəmədə, yalxı döşəkağı üzərində köynəkçək uzanmışdı