gediş sənədi
gender bərabərliyi
OBASTAN VİKİ
Gender
Gender — kişiyə xas olan, qadına xas olan cəmiyyət tərəfindən təzyiq ifadələridir, həm də qadınlıq və kişiliyi fərqləndirən xüsusiyyətlər toplusudur. Kontekstdən asılı olaraq, bu xüsusiyyətlərə bioloji gender (qadın və ya kişi) xüsusiyyətləri, gender əsaslı sosial quruluşlar və gender kimliyi daxil ola bilər. Bir çox mədəniyyətdə insanların sadəcə iki cinsə (qadın və ya kişi) sahib ola biləcəyini nəzərdə tutan bir bipolyar gender sistemi istifadə olunur (gender binarizmi). Bipolyar gender sisteminin xaricində yaşayan insanlar "non-bayneri" və ya "kvir" hesab olunur.Gender siyasət, iqtisadiyyat, hüquq, ideologiya, mədəniyyət, təhsil, elm və səhiyyə də daxil olmaqla həyatın bütün sahələrində ifadə oluna bilər. == Cins == Cins sözü şəxsin kişi və ya qadın cinsinə mənsubiyyətini müəyyənləşdirmək üçün fizioloji xüsusiyyətlərə şamil olunur: Genital orqanların növü (penis, yumurtalıq, vagina, uşaqlıq, döş) Orqanizimdə dövriyyə edən dominant hormonların növü (estrogen, testosteron) Sperma və ya toxum hüceyrəsi ifraz etmək bacarığı Dünyaya uşaq gətirmək və onu döşlə yedizdirmək bacarığı Gender sözü qadınlar və kişilərlə əlaqədar geniş yayılmış xəyali obraz və gözlənilənlərə şamil olunur. Bu səciyyəvi xəyali obraza qadına xas olan və ya qadın və kişiyə xas olan, yaxud kişi xüsusiyyət bacarıqlarına, həmçinin qadın və kişilərin müxtəlif vəziyyətlərdə necə hərəkət etməsinə aid geniş yayılmış ümidlər daxildir. Bu xəyali obraz və ümidlər ailə, dostlar, liderlər, dini və mədəni təsisatlar, məktəblər, iş yerləri, reklamlar və mediadan öyrənilir. Bu xəyali obrazlar qadın və kişilərin cəmiyyətdəki müxtəlif rollarını, sosial statusunu, iqtisadi və siyasi gücünü əks etdirərək həmin göstəricilərə təsir edir. == Gender kimliyi == Gender kimliyi şəxslərin aid olduqlarını hiss etdikləri genderə istinad edir, həmin gender onların anadangəlmə cinsi ilə eyni ola və ya olmaya bilər. Buraya genderin hiss edilən daxili və fərdi təcrübəsi, bədənin şəxsi hissiyyatı və digər ifadəetmə yolları, məsələn, geyim, nitq və adətlər daxildir.
Gender rolu
Gender rolu, insanların həqiqi və ya qəbul edilən cinsiyyətinə və ya cinsiyyətinə görə ümumiyyətlə qəbul edilmiş, uyğun və ya arzu olunan davranış növlərini zorla qəbul edən sosial normalar toplusudur. Gender rolları ümumiyyətlə dişilik və maskulanlıq anlayışları ətrafında formalaşsa da, istisnalar və dəyişikliklər də vardır. Cinslə əlaqəli gözləntilər mədəniyyətlər arasında çox fərqlənə bildiyi kimi onun bəzi xüsusiyyətləri də bir çox mədəniyyət üçün ümumidir. Bu gün gender rollarının və növlərinin bioloji cəhətdən müəyyən olub-olmaması və ya sosial quruluşun nəticəsi olub-olmaması barədə davam edən mübahisə mövcuddur. Müxtəlif qruplar, xüsusən də feminist hərəkat, repressiv və qüsurlu olduqlarına inandıqları dominant gender rollarını dəyişdirmək üçün səy göstərmişdirlər. Gender rolu termini ilk dəfə 1955-ci ildə John Money tərəfindən açıq şəkildə bioloji cinsiyyət təyin olunmadığı zaman interseks fərdlərinin araşdırılmasında kişi və ya qadın statuslarını necə göstərdiklərini izah etmək üçün istifadə edilmişdir.
Gender sosiologiyası
Gender sosiologiyası — cəmiyyətdə baş verən genişmiqyaslı sosial-iqtisadi və siyasi dəyişikliklər ailə strukturunda və ictimai münasibətlər sistemində kişi və qadın arasındakı münasibətlərin dəyişilməsinə gətirib çıxarır. Gender münasibətlərinin araşdırılması bir sıra sosial və humanitar, həmçinin sosialogiyanın ayrılmaz tərkib hissəsi olmuşdur. Azərbaycanda genderologiyanın bütünlükdə institutsionalizasiyası prosesi gedir. == Cins və gender == Sosiologiyada gender anlayışı əsaslardan biridir. Sosiologiyada cinsi araşdırmanı, yəni sosial münasibətlər və proseslər kontekstində fərqləndirmək üçün elmi dövriyyəyə daxil olan "cins" (latıncadan gender — «cins») anlayışından istifadə etmək adətdir, seksoloq Con Mani (1921-2006) sosial tədqiqatlar zamanı marginal qrupların (transvestitlər, transseksuallar) müasir cəmiyyətdəki rolları. Cinsiyyət sosial cinsdir. Struktur sosiologiya nöqteyi-nəzərindən və Emil Durkhaym ənənəsinə tam uyğun olaraq cinsiyyət özü sosial bir fenomendir, bu səbəbdən "cins" termininin istifadəsi pleonazmdır. Ancaq istifadəsi, geniş bir müzakirəyə gəldikdə, cinsiyyət məsələsinə sosioloji yanaşmadan bəhs etdiyimizi vurğulamaq üçündür. "Cinsiyyət" anlayışı (latınca sexus, "seks", "yarı", "bölünmə") daha geniş şəkildə istifadə edilə bilər və anatomik fərqlər və əlamətləri əhatə edir. "Cinsiyyət" anlayışı ümumiyyətlə sosiologiyanın özü və ya sosial psixologiya sahəsində istifadə olunur.
Gender tədqiqatları
Gender tədqiqatları — sosial fenomenləri və onların dəyişmələrini təhlil etmək üçün sosial gender nəzəriyyəsinin idrak imkanlarından istifadə edən fənlərarası tədqiqat praktikası. Bu sahə qadın tədqiqatları (qadınlarla əlaqəli, feminizm, cinsiyyət və siyasət), kişi işləri və qəribə tədqiqatları əhatə edir. Müasir humanitar biliklərdə bu istiqamətin formalaşmasına təkan cins ilə əlaqəli məsələlərin öyrənilməsində bioloji və mədəni komponentlərin yetişdirilməsi təklifi oldu. Cinsin öyrənilməsi biologiya və fiziologiyanın mövzu sahəsidir və gender təhlili psixoloqlar və sosioloqların tədqiqat, mədəni və tarixi hadisələrin təhlili mövzusu kimi qəbul edilə bilər. Cinsiyyət araşdırmaları ümumiyyətlə cinsəlliklə yanaşı öyrənilir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Ономастика для гендерных исследований (en) Статистические сборники "Мужчины и женщины России" на сайте Росстата Гендерные исследования — портал Сборник статей о гендерных исследованиях "Департамент гендерных исследований университета Блумингтон". 2006-06-05 tarixində arxivləşdirilib.
Gender kimliyi
Gender kimliyi və ya identikliyi müəyyən bir cinsin nümayəndəsi, yəni kişi, qadın və ya başqa bir kateqoriyanın nümayəndəsi kimi insanın daxili özünü qavrayışıdır, bioloji cinslərin davranış və keyfiyyətləri sosial və mədəni stereotiplərlə əlaqələndirilir. Gender kimliyi mütləq bioloji cinslə eyni deyil. Hal-hazırda, gender kimliyini və gender ifadəsini fərqləndirmək lazımdır - cinsi xüsusiyyətlərdən asılı olaraq maskulin, feminin və androqin kimi müəyyən edilir , bu və ya digər müxtəlif növ gender kimliklərini müəyyən edən gender stereotiplərinin uyğunluğunu nəzərdən keçirən ədəbiyyat da mövcuddur. Bir çox cəmiyyətlərdə insanın sosial şəxsiyyətinin formalaşması üçün əsas ola biləcək bir sıra gender kateqoriyaları mövcuddur. Cinsiyyət kimliyi doğuş zamanı təyin olunmuş cinsə uyğun gələn insanlara tamcins və ya tisgender, cinsiyyəti uyğun gəlməyənlərə isə transgender deyilir. Transgender anlayışına gender ifadəsinin bioloji cinslə uyğunsuzluğu daxildir Gender kimliyi nəzəriyyəsinin əsasını qoyanlardan biri seksoloq Con Uilyam Money olmuşdur. Müxtəlif cəmiyyətlərdə uzun illər ikili gender sistemi - insanların iki kateqoriyaya bölündüyü cəmiyyət mövcud olmuşdur və hazirda da həmin binar gender sistemi bir çox mühafizəkar cəmiyyətlərdə qorunub saxlanmaqdadır: kişilər və qadınlar və anadan olanda təyin olunan bioloji cins ilə gender kimliyi arasında uyğunluq nəzərdə tutulur. Bununla belə, son bir neçə onillikdə qeyri-binar gender kimliyi olan insanlar rəsmi səviyyədə getdikcə daha çox tanınmağa başlayıblar. Bu, ABŞ, Avstraliya, Böyük Britaniya və Avropa ölkələrinin əksəriyyətində baş verir və qeyri-binar şəxslərin tanınması istiqamətində dəyişikliklər hüquqi sənədlərdə öz əksini tapır. Bu cəmiyyətlərdə gender sistemləri qeyri-binardır: onlar ikidən çox gender kateqoriyasını əhatə edir və doğuş zamanı təyin olunmuş cins ilə gender kimliyi arasında heç bir əlaqənin olmadığı fikri önə çəkilir.
Bəhailikdə gender bərabərliyi
Gender bərabərliyi Bəhai dininin fundamental təlimlərindən biridir. Qadın və kişi bərabərdir və cinslərin bərabərliyi ruhani və mənəvi bir meyardır ki, planetin birləşməsi və sülhün bərqərar olması üçün zəruridir. Bəhai təlimlərində bu prinsipin fərdi, ailəvi və cəmiyyətin həyatında həyata keçirilməsinin vacibliyi qeyd edilir. Bəhai təlimləri kişi və qadının tam şəkildə ruhani və sosial bərabərliyini təsdiq etsə də, bərabərlik anlayışı eyniliyi nəzərdə tutmur, cinslərin özünə xas aspektləri və ya həyatın müəyyən sahələrində səciyyəvi xüsusiyyətləri var. == Bərabərlik == Kişi və qadınların bərabərliyi Bəhai dininin fundamental prinsipidir, hansı ki, Bəhaullahın yazılarında aydın şəkildə bildirilir, həmçinin onun oğlu və Bəhai dininin səlahiyyətli şərhçisi təyin etdiyi Əbdül-Bəha Abbasın yazıları və söhbətlərində rast gəlinir. Təlim və icmanın buna baxışı praktiki şəkildə tətbiq olunmaqla Bəhai icma həyatının mərkəzində durur. Bəhai təlimlərində qeyd olunur ki, qadınlar kişilərdən aşağıda durmur və sosial həyatın müxtəlif sahələrində kişilərə itaət etmək mövqeyində deyillər. Bəhai baxışına görə, qadınlar və kişilər zatən həmişə bərabər olublar və qadınların indiyə kimi bu bərabərliyə yetişə bilməmələrinin səbəbi tarix boyu eyni təhsil və sosial imkanların təmin edilməməsi, kişilərin fiziki güc tətbiq edərək qadınların həqiqi potensialının açılmasına maneçilik törətməsi ilə bağlıdır. === Ruhani məqam === Bəhaullah qeyd edir ki, qadın və kişi ruhu arasında heç bir fərq yoxdur, Bəhaullar yazır: Bəhaullah yazır ki, insanların ruhani məqamı cinsiyyətdən yox, Allahı tanımağın və sədaqətin dərəcəsindən asılıdır. Əbdül-Bəha deyirdi ki, Allah insanlara onların cinsinə görə fərq qoymur və bütün insanlar Allahın bənzərində yaradılmışlar.
Vikipediyada gender bərabərsizliyi
Vikipediyada gender bərabərsizliyi — Vikipediya redaktorlarının əsasən kişilər olması, Vikipediyadakı bioqrafiyaların daha az bir qisminin qadınlara aid olması və qadınları maraqlandıran mövzuların daha az əhatə olunmasına verilmiş ümumi ad.2018-ci ildə aparılmış Vikipediyanın 12 dil versiyasını və Vikimedia Fondunun bəzi digər layihələrini əhatə edən sorğu zamanı sorğuda iştirak edən 3734 nəfərdən 90%-nin kişi, 8,8%-nin qadın olduğu, 1%-nin isə cinsi azlıqlara aid olduğu ortaya çıxmışdır. 2019-cu ildə Wikimedia Fondunun o zamankı baş direktoru Katherine Maher bildirmişdir ki, onun komandası qadınların ümumi redaktorların 15–20%-ni təşkil etdiyini ehtimal edir.Vikipediyada qadınlarla bağlı məqalələrinin yaradılması, genişləndirilməsi, neytral və təfərrüatlı olması ehtimalı daha azdır. 2021-ci ildə aparılan bir araşdırma göstərmişdir ki, 2017-ci ilin aprelində dərc edilmiş bioqrafiyaların yalnız 17%-i qadınlara aid olduğu halda, silinməyə namizəd göstərilmiş bioqrafiyaların 41%-i qadınlara aid olmuşdur. Gender bərabərsizliyi Vikipediyaya ən çox irad tutulmuş mövzular arasındadır. 2015-ci ildə Vikipediyanın qurucusu Cimmi Uels ensiklopediyanın redoktorlarının ən azı 25%-nin qadınlardan ibarət olması ilə bağlı qoyduqları məqsədə çata bilmədiklərini açıqlamışdır. Vikipediyada qadın redaktorları həvəsləndirmək və qadınlarla bağlı mövzuların əhatə dairəsini artırmaq üçün "Edit-a-thon" və "Women in Red" kimi layihələr hazırlanmışdır. == Araşdırılması == 2008-ci ildə dünya miqyasında aparılnmış ilk araşdırma zamanı bütün redaktorların 13%-nin qadınlar olduğu ortaya çıxmışdır. 2011-ci ildə aparılmış araşdırmada bu rəqəmin qlobal miqyasda 9%-ə qədər endiyi müşahidə edilmişdir. 2009-cu ildə Vikimediya Fondunun sorğusu göstərmişdir ki, ortalama fəaliyyəti olan bir kişi redaktorun bu rəqəmdən iki dəfə çox redaktəsi olduuğu halda, 500-dən çox redaktə edən redaktorların yanlız 6%-i qadınlardır. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda Vikipediyada gender bərabərsizliyi ilə əlaqəli mediafayllar var.
Yaponiyada gender bərabərsizliyi
Yaponiya yüksək inkişaf etmiş dövlət olsa da gözəçarpacaq dərəcədə gender bərabərsizliyi müşahidə olunur. 2015-ci ilin statistasında görə Yaponiya Gender Bərabərsizliyi İndeksində 21-ci yeri tutub, bu isə inkişaf etmiş dövlətlərlə müqayisədə aşağı göstəricidir. Bu hal Yaponiya cəmiyyətindəki gender normalarının davam etməsi ilə əlaqədardır. Yaponiyada gender bərabərsizliyi ailədən tutmuş siyasətə qədər müxtəlif sahələrdə müşahidə olunur, iş imkanları və maaşa təsir edir. Cinsi ayrı-seçkilik ənənəvi və müasir Yaponiya cəmiyyətindəki dəyişən gender rollarının nəticəsidir. Yaponiyada ənnəvi ailə quruluşuna görə qadının vəzifəsi ev işləri ilə məşğul olmaq, kişinin vəzifəsi isə pul qazanmaqdır. Bu, iki cins arasındakı tarixi əmək bölgüsüdür. İkinci dünya müharibəsindən sonra Yaponiyada konstitusiyasının 24-cü maddəsinə "gender bərabərliyi" bəndi əlavə olunub, məqsəd ölkəni gender bərabərliyi olan ölkəyə çevirmək idi. Lakin ənənəvi ailə və gender normaları vətəndaşlar arasında hökm sürməyə davam edir və hətta XXI əsrdə belə vəziyyət çox da dəyişməyib. == Ailə == 1970-ci ilə qədər Yaponiyada qadınların işə getməsi geniş yayılmamışdı.
Gender Bərabərliyi və Ailə Nazirliyi
Gender bərabərliyi və Ailə nazirliyi (koreyaca 여성 가족부) - Cənubi Koreya Respublikasına aid bir qurumdur.28 fevral 1988-ci ildə “Qadın işləri” adlı komissiya yaradıldı.29 yanvar 2001-ci ildə nazirlik kimi fəaliyyətə başladı.Baz nazir Jeong Yeongae,birinci müavini isə Kim Kyongseondur. == Məqsəd və funksiyaları == ==== Məqsəd ==== Qadın siyasətinin planlaşdırılması və koordinasiyası,qadın hüquqlarının genişləndirilməsi vasitəsilə qadın statusunun yaxşılaşdırılması;ailə siyasəti və çoxmədəniyyətli ailə siyasətinin qurulması,uzlaşdırılması və dəstəklənməsi;gənclərin rifahının və qorunmasının təşviqi;qadınlara,uşaqlara,gənclərə qarşı zorakılığın qarşısının alınması və qurbanlarının qorunması. ==== Funksiya ==== Cinsiyyətlə əlaqəli siyasətin planlaşdırılması,əlaqələndirilməsi,təhlili;qadın qaynaqlarının inkişafı və istifadəsi;qadınların cəmiyyətdəki iştirakının genişləndirilməsi;cinsi zorakılığın qarşısının alınması və qurbanlarının qorunması;qadın mülki qrupları ilə beynəlxalq təşkilatların əlaqələndirilməsi;çoxmədəniyyətli ailələrin, qadın immiqrantların dəstəklənməsi. == Ailə siyasəti == === İş və ailənin uyğunluğu === İş və ailənin tarazlığı üçün sosial mühitin yaradılması əsas məqsəddir.Hər çərşənbə günü işçilərin daha tez evə gedib boş vaxtlarını ailələri ilə birgə keçirməsi üçün “Sevimli Ailə” adlı bir kampaniya yaradılmışdır.Bu kampaniya gərgin iş həyatına baxmayaraq ailəni sevmək üçün atılan bir addımdır. === Çoxmədəniyyətli ailə === Sağlam və çoxmədəniyyətli ailənin qurulması üçün dəstək;Koreya dilində təhsil üçün müxtəlif proqramların hazırlanması;sabit həyat və Koreya cəmiyyətinə uyğunlaşmaq üçün uşağa qayğı;sosial inteqrasiyanın təşkili;çoxmədəniyyətli ailədə ikidilli ailə mühitinin formalaşması;evli immiqrantlar üçün tərcümə xidmətləri;evlilik işinə ciddi nəzarət etməklə beynəlxalq nikahda sağlam mədəniyyətin inkişaf etdirilməsi;beynəlxalq nikahda təcrübəni inkişaf etdirmək üçün təlim və yoxlamaların keçirilməsi;beynəlxalq nikahda təhsilin həyata keçirilməsi;qadın immiqrantlar və çoxmədəniyyətli ailələr üçün sutkanın 24 saatı 13 müxtəlif dildə fəaliyyət göstərən çağrı mərkəzi;bir çox mədəniyyətləri tədris edən peşəkar müəllim kollektivi. === Tək valideynli ailə === 18 yaşınadək uşağı olan tək valideynli ailələr üçün maddi dəstək;az təminatlı nənə-baba və nəvələri,nikahdan kənar 5 yaşınadək uşağı olan tək valideynli ailələr üçün maddi dəstək;orta və yuxarı sinif şagirdi olan az təminatlı tək valideynli ailələr üçün təhsil haqqı;məktəbə qəbulun aparılması,qəbul imtahanları üçün təhsil xərcləri,tək valideynli yeniyetmələri dəstəkləmək üçün maddi dəstək;az təminatlı,evsiz tək valideynli ailələrin rifahının yüksəldilməsi;nikahı olmayan,erkən hamiləlik yaşayan valideynlər üçün doğum və uşaq baxımı haqqında məsləhət və təcili xidmət göstərən mərkəzin fəaliyyəti. === Uşağa qayğı xidməti === İşləyən valideynlərin övladları üçün təklif olunan dövlət proqramıdır.Professional dayələr tərəfindən həyata keçirilir.Xidmət istənilən vaxt mövcuddur.Dövlət tərəfindən az təminatlı ailələrə xidmət haqqı üçün maddi dəstək göstərilir.Yoluxucu xəstəliyə yoluxmuş uşaqlara baxmaq və onları xəstəxanaya aparmaq üçün evdə də xidmət göstərilir.
Cənubi Koreyanın Ailə nazirliyi və Gender bərabərliyi
Gender bərabərliyi və Ailə nazirliyi (koreyaca 여성 가족부) - Cənubi Koreya Respublikasına aid bir qurumdur.28 fevral 1988-ci ildə “Qadın işləri” adlı komissiya yaradıldı.29 yanvar 2001-ci ildə nazirlik kimi fəaliyyətə başladı.Baz nazir Jeong Yeongae,birinci müavini isə Kim Kyongseondur. == Məqsəd və funksiyaları == ==== Məqsəd ==== Qadın siyasətinin planlaşdırılması və koordinasiyası,qadın hüquqlarının genişləndirilməsi vasitəsilə qadın statusunun yaxşılaşdırılması;ailə siyasəti və çoxmədəniyyətli ailə siyasətinin qurulması,uzlaşdırılması və dəstəklənməsi;gənclərin rifahının və qorunmasının təşviqi;qadınlara,uşaqlara,gənclərə qarşı zorakılığın qarşısının alınması və qurbanlarının qorunması. ==== Funksiya ==== Cinsiyyətlə əlaqəli siyasətin planlaşdırılması,əlaqələndirilməsi,təhlili;qadın qaynaqlarının inkişafı və istifadəsi;qadınların cəmiyyətdəki iştirakının genişləndirilməsi;cinsi zorakılığın qarşısının alınması və qurbanlarının qorunması;qadın mülki qrupları ilə beynəlxalq təşkilatların əlaqələndirilməsi;çoxmədəniyyətli ailələrin, qadın immiqrantların dəstəklənməsi. == Ailə siyasəti == === İş və ailənin uyğunluğu === İş və ailənin tarazlığı üçün sosial mühitin yaradılması əsas məqsəddir.Hər çərşənbə günü işçilərin daha tez evə gedib boş vaxtlarını ailələri ilə birgə keçirməsi üçün “Sevimli Ailə” adlı bir kampaniya yaradılmışdır.Bu kampaniya gərgin iş həyatına baxmayaraq ailəni sevmək üçün atılan bir addımdır. === Çoxmədəniyyətli ailə === Sağlam və çoxmədəniyyətli ailənin qurulması üçün dəstək;Koreya dilində təhsil üçün müxtəlif proqramların hazırlanması;sabit həyat və Koreya cəmiyyətinə uyğunlaşmaq üçün uşağa qayğı;sosial inteqrasiyanın təşkili;çoxmədəniyyətli ailədə ikidilli ailə mühitinin formalaşması;evli immiqrantlar üçün tərcümə xidmətləri;evlilik işinə ciddi nəzarət etməklə beynəlxalq nikahda sağlam mədəniyyətin inkişaf etdirilməsi;beynəlxalq nikahda təcrübəni inkişaf etdirmək üçün təlim və yoxlamaların keçirilməsi;beynəlxalq nikahda təhsilin həyata keçirilməsi;qadın immiqrantlar və çoxmədəniyyətli ailələr üçün sutkanın 24 saatı 13 müxtəlif dildə fəaliyyət göstərən çağrı mərkəzi;bir çox mədəniyyətləri tədris edən peşəkar müəllim kollektivi. === Tək valideynli ailə === 18 yaşınadək uşağı olan tək valideynli ailələr üçün maddi dəstək;az təminatlı nənə-baba və nəvələri,nikahdan kənar 5 yaşınadək uşağı olan tək valideynli ailələr üçün maddi dəstək;orta və yuxarı sinif şagirdi olan az təminatlı tək valideynli ailələr üçün təhsil haqqı;məktəbə qəbulun aparılması,qəbul imtahanları üçün təhsil xərcləri,tək valideynli yeniyetmələri dəstəkləmək üçün maddi dəstək;az təminatlı,evsiz tək valideynli ailələrin rifahının yüksəldilməsi;nikahı olmayan,erkən hamiləlik yaşayan valideynlər üçün doğum və uşaq baxımı haqqında məsləhət və təcili xidmət göstərən mərkəzin fəaliyyəti. === Uşağa qayğı xidməti === İşləyən valideynlərin övladları üçün təklif olunan dövlət proqramıdır.Professional dayələr tərəfindən həyata keçirilir.Xidmət istənilən vaxt mövcuddur.Dövlət tərəfindən az təminatlı ailələrə xidmət haqqı üçün maddi dəstək göstərilir.Yoluxucu xəstəliyə yoluxmuş uşaqlara baxmaq və onları xəstəxanaya aparmaq üçün evdə də xidmət göstərilir.
Gendersid
Gendersid — sistematik gender motivli qətl. Termini ilk dəfə Meri Enn Uorren 1985-ci ildə öz yazmış olduğu kitabında istifadə etmişdir. Gendersid, embrionun cinsindən asılı olaraq məqsədyönlü şəkildə öldürüldüyü zaman abort ola bilər. Gendersid daha çox üçüncü dünya ölkələrində yayılıb. Artıq bir neçə milyon qız onun qurbanına çevrilib. Çox vaxt bu fenomen sosial-iqtisadi səbəblərlə izah olunur və əhalinin sağlamlığı, iqtisadiyyatı və ölkələrin inkişafı üçün ciddi nəticələrə səbəb olan qlobal sosial problemdir. Bu fenomen Cənubi və Şərqi Asiyada, xüsusən də dünyanın ən sıx əhalisi olan ölkələrində — Çin və Hindistanda özünü göstərir. Ekonomist jurnalına istinadən selektiv döl abortları qadın ilə birlikdə ən azı 100 milyon qız uşaqlarının həyatina son qoyur və onların sayı artmaqdadır. == Terminin mənşəyi == Gendersid termini ilk dəfə amerikalı feminist Meri Enn Uorren tərəfindən Gendersid: Gender Seçiminin Nəticələri adlı kitabında istifadə edilmişdir. Uorren "soyqırım anlayışı" ilə onun "gendersid" adlandırdığı termin arasında oxşarlığa diqqət çəkdi.

Digər lüğətlərdə

диверсио́нный жест карбо́ванец локализа́ция не́рест переры́ть поле́мика вкра́дчивый заба́гривать ку́хня ма́ятниковый осме́ливаться перевоплоще́ние расце́нщица тиско́вый шипе́ть борщ очаг рябы arm-twist strip map withered неслыханный посидеть сухогруз