Elektron imza üçün sertifikat verən və imzaların istifadəsi üzrə bu qanunla müəyyən edilmiş digər xidmətləri göstərən hüquqi şəxs və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxs
Milli sertifikat xidmətləri mərkəzi
Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin nəzdində yaradılmış Milli Sertifikasiya Xidmətləri Mərkəzi (SXM) tərəfindən vətəndaşlara, dövlət qurumlarına, yerli icra hakimiyyəti orqanlarına, biznes strukturlarında işləyən hüquqi və fiziki şəxslərə elektron sənədi təsdiq edən elektron imza verilir.
Elektron imza virtual məkanda şəxsiyyəti müəyyənləşdirmə vasitəsidir. E-imza anlayışı ümumi xarakter daşıyır. İnsanların əl imzalarının rəqəmli çeviricilərdən keçirilmiş, barmaq izləri, səs kimi bioloji əlamətlərinin və s. elektron halda kimliklərinin doğrulanmasını təmin edən vasitədir. E-imza elektron sistemdə imzanın malik olduğu bütün işləri yerinə yetirən, elektron sertifikat vasitəsilə bir elektron məlumata əlavə edilən və məlumatı göndərəni təyin edən ədədi koddur.
== Yaranma tarixi ==
Elektron imzanın və elektron sənədin istifadəsi, elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi, əlaqədar subyektlərin hüquqlarının müəyyənləşdirilməsi və onlar arasındakı münasibətlərın hüquqi əsasları "Elektron imza və elektron sənəd haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzimlənir. Mövcud qanunvericiliyə müvafiq olaraq, Azərbaycan Respublikasında elektron imzadan istifadənin təmin edilməsi məqsədilə Açıq Açar İnfrastrukturunun (PKİ) qurulması həyata keçirilir. Belə bir infrastruktur ölkənin sosial-iqtisadi sahələrində, vətəndaşların əlaqələrində elektron imzadan istifadə edilməsinə şərait yaradır və yeni İKT layihələrində istifadəçilərin identikləşdirilməsi, göndərişlərin təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin həllinə xidmət edir. Yaradılan Milli Sertifikat Xidmətləri Mərkəzi (SXM) ölkədə digər sertifikasiya xidmətləri mərkəzlərinin fəaliyyətini təmin edir.
Milli Sertifikat Xidmətləri Mərkəzi (Azərbaycan)
Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin nəzdində yaradılmış Milli Sertifikasiya Xidmətləri Mərkəzi (SXM) tərəfindən vətəndaşlara, dövlət qurumlarına, yerli icra hakimiyyəti orqanlarına, biznes strukturlarında işləyən hüquqi və fiziki şəxslərə elektron sənədi təsdiq edən elektron imza verilir.
Elektron imza virtual məkanda şəxsiyyəti müəyyənləşdirmə vasitəsidir. E-imza anlayışı ümumi xarakter daşıyır. İnsanların əl imzalarının rəqəmli çeviricilərdən keçirilmiş, barmaq izləri, səs kimi bioloji əlamətlərinin və s. elektron halda kimliklərinin doğrulanmasını təmin edən vasitədir. E-imza elektron sistemdə imzanın malik olduğu bütün işləri yerinə yetirən, elektron sertifikat vasitəsilə bir elektron məlumata əlavə edilən və məlumatı göndərəni təyin edən ədədi koddur.
== Yaranma tarixi ==
Elektron imzanın və elektron sənədin istifadəsi, elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi, əlaqədar subyektlərin hüquqlarının müəyyənləşdirilməsi və onlar arasındakı münasibətlərın hüquqi əsasları "Elektron imza və elektron sənəd haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzimlənir. Mövcud qanunvericiliyə müvafiq olaraq, Azərbaycan Respublikasında elektron imzadan istifadənin təmin edilməsi məqsədilə Açıq Açar İnfrastrukturunun (PKİ) qurulması həyata keçirilir. Belə bir infrastruktur ölkənin sosial-iqtisadi sahələrində, vətəndaşların əlaqələrində elektron imzadan istifadə edilməsinə şərait yaradır və yeni İKT layihələrində istifadəçilərin identikləşdirilməsi, göndərişlərin təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin həllinə xidmət edir. Yaradılan Milli Sertifikat Xidmətləri Mərkəzi (SXM) ölkədə digər sertifikasiya xidmətləri mərkəzlərinin fəaliyyətini təmin edir.
Sertifikat
Depozit sertifikatı — üzərində göstərilən məbləğin bank tərəfindən əmanətə qəbul edilməsini bildirən qiymətli kağızdır.
Rəqəmsal sertifikat — imza sahibini identikləşdirmək üçün nəzərdə tutulan və elektron imzanı yoxlama məlumatlarının imza sahibinə məxsus olması barədə sertifikat xidmətləri mərkəzinin verdiyi elektron sənəddir.
Rəqəmsal sertifikat
Sertifikat — imza sahibini identikləşdirmək üçün nəzərdə tutulan və elektron imzanı yoxlama məlumatlarının imza sahibinə məxsus olması barədə sertifikat xidmətləri mərkəzinin verdiyi kağız və ya elektron sənəd.
Sertifikat siyasəti
Sertifikat siyasəti — sertifikatın idarə edilməsi ərzində yerinə yetirilən elektron tranzaksiyalara köklənmiş inzibati siyasətin xüsusi formasıdır.
Bu sənəd ictimai əsas struktur (İƏS) sərhədində dərc olunur.
== İş prinsipi ==
Sertifikat siyasəti rəqəmsal sertifikatların yaradılması, istehsalı, paylanması, uçotu, nüfuzdan düşmüşlərin ləğvi ilə əlaqədar bütün aspektləri nəzərə alır. Sertifikat siyasəti həmçinin sertifikatlara əsaslanan təhlükəsizlik sistemi vasitəsilə qorunan kommunikasiya sistemindən istifadə edən tranzaksiyaları da idarə edə bilər. Kritik sertifikat genişlənmələrinə nəzarət etməklə belə siyasətlər və əlaqədar məcburiyyət texnologiyaları xüsusi tətbiqlər üçün tələb edilən təhlükəsizlik servislərinin təmin edilməsini dəstəkləyə bilərlər.
== Ədəbiyyat ==
İmamverdiyev Y. N. İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: "İnformasiya texnologiyaları" nəşriyyatı, 2015, 160 səh.
Lokallaşdırma xidmətləri
Lokallaşdırma xidmətləri hər hansı bir məhsulun, veb-saytın və ya kontentin müəyyən region, ölkə, yaxud bazar üçün adaptasiya edilməsi prosesidir. Bu prosesə aşağıdakılar daxildir:
mətnlərin tərcüməsi;
hədəf seçilən bazarların tələbatına uyğunlaşmaq üçün kontentin dəyişdirilməsi;
tərcümə olunan mətnin düzgün əks olunması üçün dizayn və maketin adaptasiyası;
yerli tələblərə uyğunlaşmaq (məsələn, valyuta, ölçü vahidləri və s.);
vaxt, ünvan və telefon nömrələrinin yerli formatlarından istifadə;
yerli qanunvericilik tələblərinə və digər normalara uyğunlaşma.
Lokallaşdırma işlərini həyata keçirərkən mədəni xüsusiyyətlərin nəzərə alınması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Reklam kampaniyasının hər bir kiçik elementi üzərində bəzən saatlarla düşünülür. Çünki kiçik bir nüans böyük bir uğursuzluğun səbəbi ola bilər. Hər hansı bir reklam mətni beynəlxalq bazara təqdim edildikdə bir çox mədəni nüansları nəzərə almaq, hər bir ölkədə onun doğuracağı reaksiyanı öncədən qiymətləndirmək lazımdır. Ona görə də dil xidmətləri göstərən şirkətlər hədəf bazarını seçərkən mədəni xüsusiyyətləri nəzərə almalı, mövcud mətnləri, yaxud digər reklam materiallarını həmin bazara uyğunlaşdırmalı, lazım gələrsə yenisini hazırlamalıdırlar.
Lokallaşdırma zamanı daha bir vacib proses adların testləşdirilməsidir. Hər hansı şirkətin, məhsulun və ya xidmətin adının seçilməsi çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əlbəttə, hər hansı adın çoxdilli bazarlarda eyni məna kəsb etməsi çox yaxşı haldır.
Ekol Mühəndislik Xidmətləri
Ekol Mühəndislik Xidmətləri QSC — 2006-cı ildə yaradılan, ətraf mühitin mühafizəsi istiqamətində ekoloji yönümlü xidmətlər göstərən şirkət. Şirkətin pay sahibləri ARDNŞ (51%) və Panamanın "Lancer Services S. A." şirkətidir (49%). Panama şirkətinin sahibi "Union Grand Energy" şirkəti vasitəsilə Anar Əlizadədir. 2010-cu ildə Niderlandın AA Services şirkəti ilə birləşərək AAS — EKOL MMC şirkəti yaradılıb. 2010-cu il üçün şirkətin tabeliyində Kompleks Tədqiqatlar Laboratoriyası, Tullantıların emalı sahəsi, mexaniki təmizləyici qurğusu, Parafin təmizləmə sexi, Elektromexanika sexi var idi.
Hostinq Xidmətləri provayderi
Hostinq xidmətləri provayderi (İngiliscə hosted service provider (xSP) ), Hosting, İnternet və bulud xidmətləri göstərən provayderlər adlanır.
Xidmət provayderləri İnternet Provayderlər, Hostinq Provayderlərinə bölünürdü. İndiki zamanda isə bu xSP kimi adlanır.
Xidmətləri daxildir
- Hostinq xidmətləri
- Bulud həlləri (SaaS, IaaS xidmətləri)
- İnternet xidmətləri
xSP-yə nümunə olaraq Amazon, Google göstərmək olar.
Sosial şəbəkə xidmətləri
Sosial şəbəkə xidmətləri — insanların oxşar şəxsi və ya karyera məzmununu, maraqlarını, fəaliyyətlərini, keçmişlərini və ya real həyat əlaqələrini paylaşan digər insanlarla sosial şəbəkələr və ya sosial əlaqələr qurmaq üçün istifadə etdikləri onlayn sosial media platformasının növü.
Sosial şəbəkə xidmətləri formatına və funksiyalarının sayına görə dəyişir. Onlar masaüstü kompüterlərdə və notbuklarda, planşetlər və smartfonlar kimi mobil cihazlarda işləyən bir sıra yeni informasiya və kommunikasiya vasitələrini birləşdirə bilərlər. Buna rəqəmsal foto/video/paylaşım və gündəlik qeydləri onlayn (bloq yazmaq) daxil edilə bilər. Onlayn icma xidmətləri bəzən tərtibatçılar və istifadəçilər tərəfindən sosial şəbəkə xidmətləri hesab edilir. Daha geniş mənada sosial şəbəkə xidməti adətən fərdi mərkəzli xidmət təqdim edir, lakin onlayn icma xidmətləri qrup mərkəzlidir. Ümumiyyətlə "müxtəlif məzmun növlərini onlayn mübadilə etmək üçün əlaqə şəbəkəsinin qurulmasını asanlaşdıran veb-saytlar" qarşılıqlı əlaqənin şəxsi əlaqələrdən kənarda davam etməsi üçün yer təmin edir. Kompüter vasitəçiliyi ilə qarşılıqlı əlaqə müxtəlif şəbəkələrin üzvlərini əlaqələndirir. Bu, yeni sosial və peşəkar münasibətlərin yaradılmasına, saxlanmasına və inkişafına kömək edə bilər.
Sosial şəbəkə saytları istifadəçilərə ideyalar, rəqəmsal foto və videolar, yazılar paylaşmağa və sosial şəbəkə daxilindəki insanlarla onlayn və ya real dünyadakı fəaliyyətlər və hadisələr haqqında başqalarına məlumat verməyə imkan verir.
Bulud üzərində rabitə xidmətləri
Bulud üzərində rabitə xidmətləri, telekommunikasiya tətbiqetmələri, kommutasiya və saxlama yerlərindən istifadə edərək təşkilat xaricində üçüncü tərəf şirkət tərəfindən internet üzərindən təqdim olunan, internet əsaslı səs və məlumat rabitə xidmətləridir. Bulud xidmətləri, əsasən İnternet infrastrukturu vasitəsilə idarə olunan və məlumat əldə edilən məlumat mərkəzlərinə aid xidmətlərə istinad edərək geniş bir termindir. Son vaxtlara qədər bu xidmətlər məlumat mərkəzlidir, lakin VoIP (İnternet protokolu üzərindən səs) inkişafı ilə səs bulud fenomeninin bir hissəsi oldu. Bulud telefoniyası (həmçinin ev sahibliyi telefonu olaraq da tanınır) xüsusi olaraq səs xidmətləri və daha doğrusu özəl filial mübadiləsi (PBX) kimi şərti iş telefon avadanlıqlarının üçüncü tərəf VoIP xidməti ilə əvəz edilməsinə aiddir.
Buludlu rabitə təminatçıları, müştərilərinə "bulud" a daxil olmaq imkanı verən səsvermə və məlumat rabitə tətbiqetmələri və xidmətləri, provayderlərin sahib olduqları və qoruduqları serverlərdə yerləşdirir. Yalnız istifadə etdikləri xidmətlərə və ya tətbiqlərə görə ödədikləri üçün müştərilər daha şərti PBX sisteminin yerləşdirilməsi ilə əlaqəli baş ağrısı olmadan daha qənaətli, etibarlı və etibarlı bir rabitə mühitinə sahibdirlər.
Şirkətlər xüsusiyyətlərini itirmədən bulud rabitə xidmətləri ilə xərcləri azalda bilər. Google və başqalarının bulud əsaslı provayderlər kimi müvəffəqiyyəti bir bulud əsaslı platformanın bir proqram əsaslı platforma qədər təsirli ola biləcəyini göstərdi, lakin daha aşağı qiymətə. Buluddan gələn səsli xidmətlər, ev sahibliyi edilən telefonunuzun dəyərini artırır, belə ki istifadəçilər, eyni zamanda VoIP üçün obyektlərə əsaslanan xidmət təminatçısına güvənmək əvəzinə bulud əsaslı bir təklifə müraciət edə bilərlər. Bu, seçimlərini yerli və ya regional daşıyıcılardan kənarda genişləndirir.
İnteqrasiya olunmuş rəqəmli şəbəkə xidmətləri
İnteqrasiya edilmiş rəqəmsal şəbəkə (ing. Integrated Services Digital Network, qısaca ing. ISDN) — mövcud telefon şəbəkələri əsasında inkişaf etdirilən ümumdünya rəqəmsal kommunikasiya şəbəkəsi. ISDN-də məqsəd informasiyanın rəqəm analoq çevrilməsini tələb edən mövcud telefon xətlərini ən çeşidli informasiyaları (adi danışıqdan tutmuş kompüter verilənləri, musiqi və videoyadək) ötürmə bacarığına malik olan rəqəmli veriliş vasitələri ilə əvəzləməkdən ibarətdir. ISDN iki başlıca rabitə kanalı üzərində qurulub: verlənləri 64 kbit/san sürətilə ötürən B kanalı və idarəedici informasiyanı ya 16, ya da 64 kbit/san sürətilə ötürən D kanalı. Kompüterlər və digər qurğular ISDN ilə sadə standart interfeyslərlə birləşirlər. ISDN istifadəçilərə daha sürətli və çeşidli rabitə xidmətləri verir. Qoşulma universal qurğu, telefon xəttindən istifadə etməklə müxtəlif cür – telefon, telefaks, internet və digər elektron-rabitə növlərindən eyni vaxtda istifadəyə imkan verən komplekt qoşulma hesab olunur. Evinizə bir İSDN xətt çəkdirdiyinizdə iki xəttiniz olar. Bir xətti səs, digərini məlumat transferi üçün istifadə edə bilərsiniz.
Aland mərkəzi
Aland mərkəzi (isv. Åländsk Center) — Aland adalarıda fəaliyyət göstərən aqrar-mərkəzçi siyasi partiya. Əsası 1976-cı ildə qoyulmuşdur.
2003-cü ildə Aland adalarında keçirilmiş parlament seçkilərində partiya 24,1% səs toplayaraq, 30 mümkün yerdən 7-sini, 2007-ci ildə 23,5% səslə 8-ni, 2011-ci ildə 23% səslə 7 yeri əldə etmişdir.
Partiyanın hazırkı lideri Yorqen Petterssondur.
Analitika mərkəzi
Araşdırma mərkəzi və ya siyasi tədqiqat institutu (ing. think tank; policy institute; research institute) — ölkələrin siyasi qərar qəbulu prosesində idarəçilərə doğru və həqiqi siyasətlər müəyyən etmək məqsədi ilə müxtəlif tövsiyələr və hesabatlar nəşr edən araşdırma mərkəzidir.
Araşdırma mərkəzi
Araşdırma mərkəzi və ya siyasi tədqiqat institutu (ing. think tank; policy institute; research institute) — ölkələrin siyasi qərar qəbulu prosesində idarəçilərə doğru və həqiqi siyasətlər müəyyən etmək məqsədi ilə müxtəlif tövsiyələr və hesabatlar nəşr edən araşdırma mərkəzidir.
Ağcakəhriz (Mərkəzi)
Ağcakəhriz (fars. (Aqçe Kəhriz) اقچه كهريز) — İranda, Mərkəzi ostanında, Komican şəhristanının Miləcird bəxşinin Miləcird dehistanında kənd.
2011–ci il siyahıyaalınmasına əsasən kəndin əhalisi 11 ailədə 24 nəfəri kişilər və 21 nəfəri qadınlar olmaqla cəmi 45 nəfərdir. Kəndin əhalisini Azərbaycan türklər təşkil edir, Azərbaycan türkcəsində danışırlar və şiə müsəlmandırlar.
Muzey Mərkəzi
Muzey Mərkəzi (keçmiş adı: Lenin Muzeyi) — Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Muzey Mərkəzi. Bakı şəhərinin mərkəzində, Dənizkənarı Milli parkın yaxınlığında yerləşir. Direktoru Liana Vəzirovadır.
== Binası ==
Binası 1960-cı ildə məşhur Azərbaycan memarı Həsən Məcidovun layihəsi əsasında V. İ. Leninin anadan olmasının 90 illiyi münasibətilə tikilib və 1961-ci ildə Moskvadakı V. İ. Lenin Muzeyinin filialı kimi istismara verilib.
1991-ci ildə SSRİ-nin süqutundan sonra Azərbaycan prezidentinin sərəncamına əsasən bina Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinə verilmiş və Muzey Mərkəzi adını almışdır.
Muğam mərkəzi
Beynəlxalq Muğam Mərkəzi — Bakıda, dənizkənarı Milli Parkda açılmış mədəniyyət mərkəzi.
== Tarixi ==
2008-ci il dekabrın 27-də Bakıda, dənizkənarı Milli parkda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin açılışı olmuşdur.
Heydər Əliyev Fondunun milli mənəvi dəyərlərimizin qorunması və dünyada geniş təbliği ilə bağlı reallaşdırdığı möhtəşəm layihələr sırasında xüsusi əhəmiyyəti olan bu mərkəzin inşası fondun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdir. Belə bir mədəniyyət ocağının tikilməsi, muğamın daha da inkişaf etdirilməsi və təbliği üçün görkəmli xanəndələrin, muğam bilicilərinin iştirakı ilə "dəyirmi masa" keçirilmiş və Bakıda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin yaradılması qərara alınmışdı. Bundan sonra 2005-ci il aprelin 6-da Prezident İlham Əliyev Bakıda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin yaradılması haqqında sərəncam imzalamışdı. Beləliklə, xalqımızın qədim mədəni irsinin ölməz nümunəsi, Azərbaycan musiqisinin zəngin fəlsəfi təməl üzərində təşəkkül tapmasında əvəzsiz rol oynayan muğama möhtəşəm abidə ucaldılması istiqamətində ciddi addım atılmışdır. Azərbaycan muğamının bəşər mədəniyyətinin nadir inciləri ilə bir sırada YUNESKO-nun Dünya irs siyahısına daxil edilməsi isə bütövlükdə onun nə dərəcədə bənzərsiz sənət növü olduğunu bir daha təsdiqləyir.
2005-ci ilin avqustunda Prezident İlham Əliyevin və ölkəmizin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın, YUNESKO-nun baş direktoru Koişiro Matsuuranın iştirakı ilə təməli qoyulmuş Beynəlxalq Muğam Mərkəzi ümumi sahəsi 7,5 min kvadratmetr olan üçmərtəbəli binadan ibarətdir. Binanın forması Azərbaycanın qədim musiqi alətlərindən olan tarın hissələrini xatırladır. Ən müasir texnologiyadan istifadə edilməklə tikilən bina üçün lazımi avadanlıq İtaliya, Avstriya, Fransa və Türkiyədən gətirilmişdir.
Mərkəzi (ostan)
Mərkəzi ostanı (fars. استان مرکزی) – İranin mərkəzində yerləşən ostan. İnzibati mərkəzi Ərak şəhəridir.
== Ərazi ==
Mərkəzi ostan şimaldan Tehran və Qəzvin, cənubdan İsfahan və Luristan, qərbdən Həmədan və şərqdən Qum ostanları ilə sərhəddir. Ostanın ərazisi 29,406 km² – dir .
== Əhali ==
2006 – cı ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən ostanın 1.351.257 nəfər əhalisi var .
=== Milli tərkib ===
== Şəhristanlar ==
Mərkəzi ostanı 10 şəhristana və 18 bəxşə bölünür .
Mərkəzi Afrika
Mərkəzi Afrika — ekvatorial və subekvatorial zolaqda Afrikanın qərb hissəsi boyu uzanan coğrafi sahə. Konqonun geniş çökəklikləri, qərbdə Atlantik okeanı və Qvineya körfəzi, şimalda Azandeni yaylası, cənubda Lunda platosu və Anqolanın yaylaları boyu uzanır. Regionun şərq hissəsi Şərqi Afrika rift sisteminin Qərbi rift qolu ilə məhdudlaşmışdır.
== Ərazisi ==
Subregionun ümumi ərazisi 6613 min km²-dir.
Mərkəzi Afrikaya aşağıdakı ölkələr daxildir:
Qabon
Kamerun (paytaxt Yaunde)
Konqo Demokratik Respublikası (paytaxt Kinşasa)
Konqo Respublikası (paytaxt Brazzavil)
San-Tome və Prinsipi (paytaxtı San-Tome_(şəhər))
Mərkəzi Afrika Respublikası (paytaxt Bangi)
Çad (paytaxt Ncamena)
Ekvatorial Qvineya (paytaxt Malabo)
Həmçinin, bəzi hallarda Böyük Britaniyanın xarici ərazisi (Müqəddəs Yelena adası) və Anqolada daxil edilir.
Mərkəzi Afrika ölkələri ekvatorun hər iki tərəfində yerləşir. Məşhur "mis qurşağı" (KDR-nin şimal şərqi) bu regionda yerləşir. Region manqan, uran, dəmir, neft, meşə, hidroresurslarla zəngindir. KDR istisna olmaqla, bütün ölkələr geri qalmış iqtisadiyyata malikdirlər. İxracat əhəmiyyətli bitkilər qəhvə və kakaodur.
Mərkəzi Amerika
Mərkəzi Amerika — Şimali Amerikada, Meksikadan Panama kanalına qədər olan ərazidə yerləşən bölgə.
Mərkəzi Asiya
Mərkəzi Asiya və ya Orta Asiya — Asiyanın cənub-qərbdə Xəzər dənizinə, şimal-qərbdə Şərqi Avropaya, şərqdə Çinə və Monqolustana, cənubda Əfqanıstan və İrana, şimalda Rusiyaya qədər uzanan altregionu. Buraya keçmiş sovet respublikaları olan Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan daxildir.
1924–1925-ci illərə qədər "Türküstan" adlanırdı. Mərkəzi Asiya tarixən İpək yolu ticarət yolları ilə sıx bağlı olmuşdur. Avropa ilə Uzaq Şərq arasında insanların, məhsulların və ideyaların daşınması üçün kəsişmə rolunu oynamışdır. Mərkəzi Asiyanın əksər ölkələri hələ də dünya iqtisadiyyatının bir hissəsidir.
== Coğrafiyası ==
Bu regiona daxil olan ölkələr qərbdə Xəzər dənizi sahilindən başlamış şərqdə Çinin Böyük Xinqan dağlarınadək yerləşir. Bu yeganə regiondur ki, heç bir ölkəsinin okeana bilavasitə çıxış yolu yoxdur. Transsibir magistralına və Xəzər-Volqa su yoluna çıxışı olan şimal-qərb hissəsinin iqtisadi-coğrafi mövqeyi daha əlverişlidir. Bu yollar regionu Qafqaz və Avropa ölkələri ilə birləşdirir.
Mərkəzi Avropa
Mərkəzi Avropa — coğrafi cəhətcə Avropanın aşağıdakı ölkələrini əhatə edir:
Avstriya (alm. Mitteleuropa, Zentraleuropa)
Macarıstan (mac. Közép-Európa)
Almaniya
Polşa (pol. Europa Środkowa)
Slovakiya (slovak. Stredná Európa)
Sloveniya (sloven. Srednja Evropa)
Xorvatiya (xorv. Srednja Europa)
Çexiya (çex. Střední Evropa)
İsveçrə (fr. Europe centrale, it. Europa centrale)
Serbiya ( ölkənin Voyevodina diyarının bir hissəsi, Belqrad və onun ətrafı; serb.
Mərkəzi Bank
Mərkəzi Bank — ölkənin və ya ölkələr qrupunun pul-kredit sistemini tənzimləyən orqan.
== Mərkəzi Bankın funksiyaları ==
dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edir və həyata keçirir;
nağd pul dövriyyəsini təşkil edir;
pul nişanlarının tədavülə buraxılmasını və tədavüldən çıxarılmasını həyata keçirir;
yerli valyutanın xarici valyutalara nisbətdə rəsmi məzənnəsini mütəmadi müəyyən edir və elan edir;
qanunvericiliyə uyğun olaraq valyuta tənzimini və nəzarətini həyata keçirir;
sərəncamında olan beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarını saxlayır və idarə edir;
hesabat tədiyə balansını tərtib edir və ölkənin proqnoz tədiyə balansının hazırlanmasında iştirak edir;
bank fəaliyyətini lisenziyalaşdırır və tənzimləyir, qanunla müəyyən edilmiş qaydada bank fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir;
ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edir, əlaqələndirir, tənzimləyir və onların üzərində nəzarəti qanuna uyğun olaraq həyata keçirir.
== Alternativ təriflər ==
Mərkəzi bankın institusional tərifi yoxdur, bütün təriflər funksionaldır, yəni mərkəzi bankı yerinə yetirdiyi funksiyalar vasitəsilə təsvir edirlər.
Beynəlxalq Valyuta Fondu: mərkəzi bank maliyyə sisteminin əsas məqamlarına nəzarət edən daxili maliyyə qurumudur (rəsmi statistik məlumatların tərtib edildiyi zaman istifadə olunan tərif)
Avropa Mərkəzi Bankı: bir ölkənin və ya bir qrup ölkənin valyutasını idarə edən və eyni zamanda pul kütləsini tənzimləyən bir dövlət qurumu .
Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankı: əsas hədəfləri pul sabitliyini qorumaq və maliyyə sabitliyini təşviq etmək olan dövlət siyasət qurumudur.
Britannika Ensiklopediyası: milli pul kütləsinin həcmini, kreditin mövcudluğunu və dəyərini və valyutanın dəyərini tənzimləməkdən məsul qurum .
Yeni Palqreyv:iqtisadiyyat lüğəti: pul siyasəti məqsədləri üçün pul təklifini, pul miqdarını və krediti idarə edən qurum; ölkənin beynəlxalq ehtiyatlarının meneceri.
Bankçılıq və Maliyyə Lüğəti (London): Ölkədə əsas faiz dərəcələrini təyin etmək, pul buraxmaq, kommersiya banklarına nəzarət etmək və məzənnəyə nəzarət etmək istəyərək ölkənin maliyyə işlərini idarə edən əsas hökumət tərəfindən idarə olunan bank.
«Financial Times» leksikonu: funksiyaları ölkənin valyutasını buraxmaq və idarə etmək, pul siyasətini həyata keçirmək və pul bazarında əməliyyatlara nəzarət etmək, qızıl və valyuta ehtiyatlarını idarə etmək, ticarət üçün son çarə verən kimi çıxış edən pul qurumları və ölkənin ən böyük tənzimləyici bankıdır. banklar və hökumətə bank xidmətləri göstərilməsi.
Mərkəzi vulkаn
Mərkəzi vulkan – bu tip vulkanlarda püskürmə adətən
daimi boruvari çıxış kanalından (boğazdan) baş verir. Lava və süxur qırıntılarının yığmı nəticəsində bo-
ğaz ətrafında – təpəsində krater (tiyan) yerləşən yüksəklik
əmələ gəlir. Yüksəkliyin forması püskürmə tipi ilə müəy-
yən edilir. Mərkəzi vulkanlar
Bir boğazlı mərkəzi püskürmə Mərkəzi lava -kül püskürməsi
Görkəmlərinə və ölçülərinə görə möhtəşəm stratovul-
kanlardan kiçik egiş konuslarına (maar, partlama boruları)
qədər müxtəlif tipli vulkanlar mərkəzi vulkanlara aiddir.
Mərkəzi vulkan üst hissəsində genişlənmə, yəni kraterlə
bitir. Bu, vulkan hər dəfə püskürdükcə vulkan qurğusu
yüksəlir. Mərkəzi vulkanların yan və ya asalak kraterləri
də ola bilər (dairəvi çatlarda, vulkan yamaclarında). Tez-
tez mərkəzi vulkanların kraterlərində maye lava gölləri
olur. Əgər maqma sıyıqdırsa, sıxılma gümbəzləri əmələ
gəlir və bunlar boğazı tıxаyır ki, bu halda güclü partlayışla
müşayiət olunan püskürmə baş verir. Bu zaman güclü qaz
аxını "tıxаcı" boğazdan atır.
Rokfeller mərkəzi
Rokfeller mərkəzi (ing. Rockefeller Center) — Nyu-York şəhərinin Manhetten bölgəsində yerləşən iş mərkəzi kompleksi. Kompleks Con Rokfellerin xüsusi sifarişi ilə tikilib. Hazırda Rokfeller ailəsinə məxsus mülkdür. Midtaun Manhettendə 48-ci və 51-ci küçələrin arasında yerləşir və 19 binadan ibarətdir. Tikintisi 1930-cu ildə başlayıb və 1939-cu ildə bitmişdir. Hər il Milad bayramında qurulan milad ağacları ilə məşhurdur.