Köyüngünbəd

Göykümbət — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Zəngibasar (Masis) rayonunda kənd.[2]

Kənd
Göykümbət
40°08′59″ şm. e. 44°26′04″ ş. u.HGYO
Ölkə  Ermənistan
Region Zəngibasar mahalı
Rayon Zəngibasar rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1831
Mərkəzin hündürlüyü 870 m
Saat qurşağı UTC+4
Əhalisi
Əhalisi
  • 2.739 nəf. (2011)[1]
Rəsmi dili
Xəritəni göstər/gizlə
Göykümbət xəritədə
Göykümbət
Göykümbət
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 16 km şimalda, Zəngi çayının yanında, Zərincə dağı tərəfdə yerləşir. 1590-cı il tarixli "İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri"ndə Göygünbəz[3], Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Göykümbət formasında[4] qeyd edilmişdir. 1590-cı ildən məlumdur.[5]

Toponim Azərbaycan dilində rəng mənasında işlənən göy sözü ilə fars dilində "yarımkürə şəklində bina damı, qübbə" mənasında işlənən kümbəd sözündən[6] əmələ gəlmişdir. Kümbəd kümbəz, eləcə də günbəz sözünün fonetik formasıdır[6]. Azərbaycan dilində d~z səs əvəzlənınəsi qanunauyğun haldır. Təsviri toponimdir. Qurluşca mürəkkəbdir.

Erm. SSR AS RH-nin 1 dekabr 1949-cu il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Geğanist qoyulmuşdur. Bəzi mənbələrə görə 1946-cı ildə kənd ermənicə Texanist adlandırılmışdır.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənddə 1831-ci ildə 21 nəfər, 1873-cü ildə 166 nəfər, 1886-cı ildə 200 nəfər, 1897-ci ildə 230 nəfər, 1908-ci ildə 252 nəfər, 1914-cü ildə 280 nəfər, 1916-cı ildə 241 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır[7].

1918-ci ildə kəndin sakinləri erməni təcavüzünə məruz qalaraq deportasiya olunmuş və xaricdən köçürülən ermənilər burada yerləşdirilmişdilər. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra sağ qalan azərbaycanlılar öz yurdlarına dönə bilmişdir. Burada ermənilərlə yanaşı 1922-ci ildə 98 nəfər, 1926-cı ildə 162 nəfər, 1931-ci ildə 174 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[8].

SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarı ilə azərbaycanlılar 1948–1949-cu illərdə zorla Azərbaycana köçürülmüşdür. 50-ci illərdə deportasiya edilən ailələrin az bir qismi yenidən ata yurdlarına dönsələr də, 1970-ci ildə tamamilə deportasiya olunaraq Azərbaycana köçürülmüşlər. İndi ermənilər yaşayır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
  2. ↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" Arxivləşdirilib 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002. ISBN 5-8066-1452-2
  3. ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z. Bünyatov və H. Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.159
  4. ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.59
  5. ↑ Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Көјүнҝүнбәд // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
  6. ↑ 1 2 Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, III c., Bakı, "Elm", 1983. s.127
  7. ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.80–81, 150–151
  8. ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s. 80–81, 150–151