Planlı iqtisadiyyat

Sosializm
Nəzəriyyələr və fikirlər
Təsirlər
Seçimlər
Şəxslər

Planlı iqtisadiyyat, planlı təsərrüfat və ya komanda iqtisadiyyatı[1] — maddi ehtiyatların dövlət və ya ictimai mülkiyyəti olduğu və mərkəzləşdirilmiş şəkildə paylandığı iqtisadi sistem, bu şəraitdə fərdi şəxslər və müəssisələr mərkəzləşdirilmiş iqtisadi plana uyğun fəaliyyət göstərilər.[2] Sistem SSRİ-də daxil olmaqla özlərini sosialist kimi eyniləşdirən ölkələrdə tətbiq olunurdu. İkinci Dünya müharibəsi dövründə Fransa və Böyük Britaniya kimi qabaqcıl kapitalist ölkələrdə də dirijizm formasında işlənilirdi.

Planlı iqtisadiyyat mərkəzləşdirilmiş və qeyri-mərkəzləşdirilmiş planlaşdırma və ya iştiraka əsaslanan iqtisadi planlaşdırma formalarını istifadə edə bilər.[3][4] Planlı iqtisadiyyat qeyri-planlı iqtisadiyyatla ziddiyyət təşkil edir, bu xüsusən bazar iqtisadiyyatında özünü birüzə verir, hansındaki bazarda fəaliyyət göstərən muxtar şirkətlər istehsal, bölgü, qiymətqoyma və investisiya ilə bağlı qərarları müstəqil sürətdə verilər. İndikativ planlaşdırmanı istifadə edən bazar iqtisadiyyatını da planlı bazar iqtisadiyyatı adlandırmaq olar.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Командная экономика (command economy) См.: централизованное планирование (central planning). — Блэк Дж. Экономика. Толковый словарь. / Общ. ред. д.э.н. И. М. Осадчая. — М.: "ИНФРА-М", Издательство "Весь Мир", 2000.
  2. ↑ Райзберг, Лозовский, Стародубцева, 1999
  3. ↑ Alek Nouv. "Planned Economy". // The New Palgrave: A Dictionary of Economics. vol. 3. 1987. p. 879.
  4. ↑ Devine P.[ing.]. Democracy and Economic Planning. Polity. 2010. ISBN 978-0745634791.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]