Qansu Uyğur idikutluğu
 | Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qansu Uyğur idikutluğu — Çinin Qansu vilayətində mövcud olmuş qədim dövlət. Uyğur xaqanlığının dağılmasından sonra yaradılmışdı.
| Tarixi dövlət | |
| Qansu Uyğur idikutluğu | |
|---|---|
| 甘州回鶻汗國 | |
 |
|
|
848 —
|
|
| Paytaxt | Çanqye |
| Rəsmi dilləri | Qədim Uyğur dili |
| İdarəetmə forması | Monarxiya |
| Dövlət başçıları | |
| İlk xaqan | |
| • | Hörmüzd xaqan (911-924) |
| Son xaqan | |
| • | Yasu xaqan (1028-1036) |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Uyğurların bir dəstəsi Qansuda hələ 840-cı ildən yaşayırdılar. Çin ilə ticari əməkdaşlıqları olan bu uyğurlara daha sonra 890-cı ildə Uyğur xaqanlığından qaçqın düşən uyğurlar qoşuldu.Yağlakar sülaləsindən olan və Hörmüzd xaqan olaraq da bilinən Panq Təkinin başçılığı ilə qurulan bu dövlət bir əsr yarım ömür sürmüşdü. İndiki davamçıları Sarı uyğurlardır.
Hökmdarları
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Çincə taxt adı | Uyğurca əsl adı | Çincə əsl adı | Hakimiyyət illəri | Məlumat |
|---|---|---|---|---|
| Xuaycian xaqan (懷建可汗)
Münbit əsasqoyan xaqan |
Panq Təkin (龐特勤) | Puqu Cün (僕固俊) | ?-924 | Hələ 866-cı ildə Çinə yürüşlər edirdi.[1] |
| Yinqyi xaqan (英義可汗)
Çiçəklənən dürüst xaqan |
Ren Mey (仁美) | 924 | Xuaycian xaqanın oğlu. | |
| Şunhua xaqan (順化可汗)
İtaətkar xaqan Fenqhua xaqan (奉化可汗) Xidmətkar xaqan |
Kül Tigin (葛狄銀) | Ren Yü (仁裕) | 924–959 | Yinqyi xaqanın qardaşı idi. Onu devirərək hakimiyyətə gəlmişdi. Əvvəllər Sonrakı Tan sülaləsinə daha sonra isə Cin sülaləsinə tabe olmuşdur. |
| Cin Kian (景瓊) | 959–975 | |||
| Bilgə (密禮遏) | 976–983/998 | |||
| Lu Şenq (祿勝) | 983/998–1003 | |||
| Zonqşun Baode xaqan (忠順保德可汗)
Ehtiyatlı sadiq xaqan |
1003–1016 | |||
| Xuayninq Şunxua xaqan (懷甯順化可汗) | Külüg (歸化) | 1016–1023 | ||
| Quiçonq Baoşun xaqan (歸忠保順可汗) | Toğan (通順) | 1023–1028 | Sun sülaləsinə tabe olmuşdu. | |
| Baoquo xaqan (寶國可汗) | Yasu (雅蘇) | 1028–1032 | Qansu dövləti Si Sya dövləti tərəfindən işğal olundu. |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Xinjiang Rong - Eighteen Lectures on Dunhuang". 2022-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-24.
