DURĞUNLUQ – İNKİŞAF Cəfər Cabbarlının vəfatından sonra səhnədə və dramaturgiyada bir durğunluq əmələ gəldi (S
DURĞUZMAQ – YATIRTMAQ Mənsur onu durğuzub aparmaq istədisə də, Sitarə mane olub oturtdu (C.Cabbarlı); Mədinə uşaqlarını yatızdırıb, öz işi ilə məşğul
DURMADAN – ARA-SIRA Əsirdi durmadan birbaşa yellər; Döyürdü bağrını dağ-daşa sellər (S.Vurğun); Ara-sıra tündməcaz arvad da görünürdü (M
DURMAQ – ƏYLƏŞMƏK Durdum ki, evimizə gedib bu arsızı doydurum (A.Divanbəyoğlu); Onlar əyləşdilər və Sərdarın kefini soruşdular (M
DURU – BULANIQ Beşinci gün idi ki, kolxozçular bulanıq arx suyunun əvəzində duru şirin su içirdilər (Ə
DURULMAQ – BULANMAQ O vaxtdan həftələr, aylar dolandı; Sular gah duruldu, gah da bulandı (S.Vurğun). DURULMAQ – BULAŞMAQ Dünənki bərk qardan sonra gün
DURUŞ – OTURUŞ Vardı bir əlçatmaz gənclik vüqarı; Qızın duruşunda, oturuşunda (Ə.Cəmil). DURUŞ – YATIŞ Baxışım, duruşum dəyişdi tamam (Ə
DUZLU – ŞİT Hər gün burda darvaza tağı altında duzlu suda pörtlədilmiş qarğıdalı satan yeniyetmə bir oğlan heyrətlə arxadan onu səsləmişdi (Ə
DUZSUZ – MARAQLI Şerində bir axıcılıq hiss olunsa da, duzsuzdur. Bu danışıqlardan bir neçəsi maraqlı idi (Ə
DÜNƏN – BU GÜN Dünən beş, bu gün şeş (Ata. sözü)
DÜNƏNKİ – BAYAQKI Dünənki bu çöllərdə; Axar zümrüd kimi su (M.Seyidzadə); Eynəkli kişinin bayaqkı istehzalı baxışından əsər-əlamət qalmadı (C
DÜRTMƏK – ÇIXARTMAQ Pası mırıldana-mırıldana əyildi, açılmış kağızı qatlayıb onun qoynuna dürtdü (S.Rəhimov); Yarməmməd portfelindən bir dəstə əzik-üz
DÜRÜST – SƏHV Sənin fikrin dürüstdür. Köhnə səhvlərini, keçmiş nöqsanlarını adamların üzünə tez-tez vurmağın nə mənası var (Ə
DÜŞKÜN – BƏXTƏVƏR Olmasaydı əgər bu üç xoş gün; Mənim ömrüm olurdu düşkün (A.Səhhət); Bəxtəvər başıma, yaxşı tapmışam xoşbəxtliyin yolunu (M
DÜŞMƏK – ÇIXMAQ Dünya nərdivandır, biri çıxır, biri düşür (Ata. sözü). DÜŞMƏK – QABARMAQ Yenicə çırtlayan günəşin ilk şüaları onların üstünə düşmüşdü
DÜŞMƏN – DOST O öz dostunu və düşmənini tanıya bilmir (M.S.Ordubadi). DÜŞMƏN – HƏMDƏM Biz bəzən düşməni tanımayırıq
DÜŞMƏNLİK – AŞINALIQ Dünənki düşmənliyə inanmayırdıq (Ə.Əbülhəsən); Od ilə pambığın nə aşınalığı (Ata
DÜŞÜNCƏLİ – FƏRSİZ Səttar xan olduqca düşüncəli və kədərli idi (M.S.Ordubadi); Ürəyində, o qocadan fərsiz övladına qalan karxana kimi uçulub-dağılıb,
DÜŞÜNÜŞMƏK – DOSTLAŞMAQ Sən niyə Şiraslanla düşünüşmüsən? (S.Rəhimov); Fərman da Qədir kişi ilə dostlaşdı (Ə
DÜYMƏLƏMƏK – AÇMAQ Məşədi İbad yaxasını düymələyir (Ü.Hacıbəyov); Qulam qızın yaxasının düymələrini açdı (S
DÜYMƏLİ – AÇIQ Əyricə qaşı var, ucu əyməli; Kətan köynək geyib, köksü düyməli. Aşıq Kərəm. Qulam sobanın açıq qapısından yerə düşən közü götürüb içəri
DÜYÜN – YAS Uzaq ellərdə yasdır, bizim ellərdə düyün (S.Rüstəm)
DÜYÜNLƏMƏK – AÇMAQ Qadın bu pullara həsrətlə baxdı və nəhayət, onların beşini götürüb çarqatının ucuna düyünlədi (A
DÜYÜNLÜ – AÇIQ İlanlar fışıldayır kol-koslar arasından; Ayağa dolaşan düyünlü kəndir kimi (S.Rüstəm); Simon yol açıqdır, gedə bilərsən (B
DÜZ – DOLAMA Düz yolla getməyi özünə ölüm bilir. Dolama yollarda maşının sizi nə qədər atıb-tutduğunu təsəvvür edin (S
DÜZƏLİŞMƏK – POZULUŞMAQ Əvvəl düzəlişdilər, bir müddət mehriban yaşadılar, sonra nədənsə pozuluşdular
DÜZƏLMƏK – ƏYİLMƏK Döyüşdü gah əyildi; Gah dikəlib, düzəldi (B.Vahabzadə). DÜZƏLMƏK – POZULMAQ Biz belə qanırıq ki, xəyal, fikir və əqidə düzəlməsə, f
DÜZƏLTMƏK – DAĞITMAQ Faşistlər onları buraya göndərmişdilər ki, dağılmış körpüləri düzəltsinlər. Ancaq bu igidlər, əksinə, uçulmamış körpüləri də dağı
DÜZGÜN – YALAN İti gözləri çox şeylər görür, həssas ağıl isə tam və düzgün nəticə çıxarır. Yalan ayaq tutar, amma yeriməz (Ata
DÜZLÜK – ƏLİƏYRİLİK Gənclik həmişə yüksək və təmiz xəyalların, düzlük və sədaqətin mücəssəməsidir (M
DÜZMƏK – DAĞITMAQ Böyük daşlardan düzüb özümə bir meysərə, səndələ oxşar bir yer qayırmışdım (A.Divanbəyoğlu); Uşaqlar daşları dağıtmağa başladılar (“
DÜZÜNƏ – ÇƏPƏKİ Mənim qarşımda düzünə oturdu (T.Hüseynov); Əhməd onu çəpəki süzərək cavab verdi (A.Şaiq)
EHMALCA – CƏLD Ana ehmalca uşağı qucağına aldı (M.Hüseyn); Mən də cəld ayağa durdum (Y.Əzimzadə)
EHMALLI – CƏLD O, daşıqçılara yüklərin ehmallı düşürülməsini tapşırdı (S.Rəhimov); Sabir cəld irəli yeridi (Mir Cəlal)
EHMALLICA – CƏLD Rüstəm bəy diksindi, qolunu ehmallıca xanımın qolundan xilas etdi (Çəmənzəminli); Anası cəld ayağa qalxıb, həyətə gəldi (Mir Cəlal)
EHMALLIQ – CƏLDLİK Üslubunda kənd sakitliyi və ehmallığı hakimdir (Mir Cəlal); İndi hər bir iş cəldlik tələb edir
EHTİRAM – NİFRƏT Ailədəki bu qarşılıqlı ehtiram indi artıq ənənə və etiqad halına gəlmişdir (M.Hüseyn); Adamla çörək kəsib üzünə gülən, dalda isə ayağ
EHTİRAMLA – NİFRƏTLƏ İçəri daxil olcaq Dəmirov Simona dönüb ehtiramla başını əydi və salam verdi (S.Rəhimov); Ətrafındakıları nifrətlə süzdü (“Azərbay
EHTİRASLI – SÖNÜK Ehtiraslı gözləri ilə ona odlu bir nəzər saldı (C.Əmirov); Səndə var coşqun ehtiras alovu; Yaxar atəşlərin sönük bir evi (H
EHTİŞAM – MATƏM İndi bayram kimi ucaldır zaman; Vətən torpağının ehtişamını (S.Vurğun); Bu matəm xəbəri kənddə heç nəyi dəyişmədi
EHTİYATLA – CƏSARƏTLƏ Hacı Qulu... ehtiyatla quyunun yanında uzanıb diqqətlə baxdı (A.Şaiq); O cəsarətlə işə girişdi
EHTİYATLANMAQ – CÜRƏTLƏNMƏK Mən, doğrusu, ehtiyatlanmağa başladım (Q.Qantəmir); Onları əyləndirməyə, cürətləndirməyə çalışırdım (Mir Cəlal)
EHTİYATLI – DİQQƏTSİZ Çıxdım küçəyə və ehtiyatlı keçib getdim (C.Məmmədquluzadə); Diqqətsiz olması narahatlıq doğurur
EHTİYATSIZ – TƏDBİRLİ Bəzən ehtiyatsız, kiçik bir xəta; Böyük faciələr yaradır, demək (S.Vurğun); Görünür sən məndən tədbirlisən (İ
EKSPORT – İMPORT Xaricə mal göndərilməsi eksport, xaricdən mal gətirilməsi import adlanır
ELİZİYA – PROTEZA Sözdə səs düşümü hadisəsinə eliziya, sözdə səs artımı hadisəsinə proteza deyilir
ELMLİ – SAVADSIZ Əlibəy elmli və qoca bir kişi idi (S.S.Axundov); Qızım, mən savadsızam, dərsdən başım çıxmaz (Mir Cəlal)
ELMSİZ – SAVADLI Mən elmsiz bir adamam (M.S.Ordubadi); Biri də savadlı lazımdır ki, stolun böyründə otursun, yazsın (Mir Cəlal)
EN – UZUN Tövlənin iyirmi səkkiz arşın uzunu, yeddi arşın yarım enidir (Q.Qantəmir)
ENİNƏ – UZUNUNA Parçanın eninə, uzununa baxıb yerinə qoydu