sif. Çoxlu uşağı olan. Çoxuşaqlı ana. – Dövlətimiz çoxuşaqlı və tək analara külli miqdarda vəsait sərf edir… (Qəzetlərdən)
bax çoxtərəfli 1-ci mənada
sif. Çoxlu vaqondan tərtib olunmuş, çoxlu vaqon qoşulmuş. Çoxvaqonlu qatar. – Başqa bir dəstə isə yenicə nəfəsini dərib, dayanmış çoxvaqonlu qatarın y
sif. Çoxlu variantı olan; müxtəlif. Eyni növ məhsulun istehsalı üçün vasitə, yol və formaların həddən artıq müxtəlifliyi təsərrüfatçılığın bütün prose
sif. Yaşı çox olan; qoca. Çoxyaşlı qadın. Çoxyaşlı ağac
sif. 1. Sərnişinlər üçün çoxlu yeri olan. Çoxyerli avtobus. – Bakı ilə Moskva arasında “İl-12” markalı çoxyerli və sürətli sərnişin təyyarələri işləyi
sif. Yeməyində hədd bilməyən; qarınqulu, doymaz, yeyimcil. Çoxyeyən adam
sif. Bir qıçı qısa və ya şikəst olan; axsaq, topal (bəzən qolu şikəst olanlara da deyilir). Çolaq adam
“Çolaqlaşmaq”dan f.sif
f. Çolaq olmaq, ayağı şikəst olmaq
is. Çolaq adamın halı; axsaqlıq, topallıq. [Teymur] elə zənn eləyir ki, Molla onun çolaqlığını üzünə vurmaq istəyir
top. 1. Övladlar, uşaqlar, oğul-uşaq. [Altunbay:] Mən sən Qorxmazı bu gün öz çolma-çocuğundan ayırıb, bir itə dəyişəcəyəm
is. 1. Toyuq, qartal; qırqovul və bəzi başqa quşların bir və ya ikiillik xoruzu. Qoca qartal dağ başında qərar tutub, hər səhər; Uçurduğu çolpaları bu
“Çolpalanmaq”dan f.sif
f. Çolpa yaşına çatmaq, böyüyüb çolpa olmaq; çolpalaşmaq. Səhər qah-qah oxur şirin dililə; Çolpalanıb çıxır budağa kəklik
“Çolpalaşmaq”dan f.sif
bax çolpalanmaq. Cücələr çolpalaşıb
sif. Çolpadan bişirilmiş, içərisində çolpa olan. Xan həmişə Mirzənin çayını pürrəng, xörəyini çolpalı, döşəyini dördqat, mütəkkəsini qalın edərdi
bax çolma-çocuq. Kəndin kənarındakı böyük qoz ağacının altında qurulmuş mağarı çoluq-çocuq bürümüşdü
is. Başı yumru ağac; dəyənək. Çomaqla ilanı öldürmək. – Keçinin əcəli çatanda başını çobanın çomağına sürtər
is. Çiçək xəstəliyindən üzdə qalan kələ-kötür, nahamarlıq, dəlmə-deşik. Gülbadamın çopuru dərin olsaydı da, üzünü eyibli etməzdi, çünki onun böyük, al
“Çopurlaşmaq”dan f.sif
f. Üzündə çopur əmələ gəlmək, çopur olmaq
is. Üzü çopur adamın halı. [Gülbadamın] uzaqdan çopurluğu nəinki məlum etməzdi, hətta bir az da üzünü gözəl göstərərdi
is. 1. Əsasən pambıqda, bəzən də başqa bitkilərdə xəstəlik. Sahələr çor və pambıqqurduna qarşı bir neçə dəfə dərmanlanmışdır
is. [rus. чу´шка] dan. Donuz balası. Yarım saat belə keçməmişdi ki, [heyvandarlar] bütöv qızardılmış çoşqanı gətirdilər
1. sif. Kələ-kötür, nahamar. 2. is. Kələ-kötür, nahamar yer
is. bot. Unundan qara çörək bişirilən taxıl bitkisi. Çovdar unu. Çovdar əkini
is. Çovdar əkilmiş yer, çovdar zəmisi
is. Küləkli qar və ya yağış; boran, qasırğa. Çovğuna düşmək. – Bir saat çəkmədi ki, çovğun şiddətləndi, üfüq tutuldu, göy qaraldı, yer ağardı
“Çovğunlamaq”dan f.sif
f. Çovğun qalxmaq, çovğun başlamaq. Hava çovğunladı
sif. 1. Küləkli, qar və ya yağışlı; boranlı. Çovğunlu gecə. – Rizvan belə qarlı və çovğunlu havada bir cüt öküzlə yola çıxmağa cürət etmədiyindən qonş
1. “Çovumaq”dan f.sif. 2. Bərk bir şeyə dəyib istiqamətini dəyişmə, hədəfdən yayınma (güllə haqqında)
f. 1. Cəld o tərəf-bu tərəfə getmək, qaçmaq, cummaq, cəld yönəlmək, atılmaq. İrəli-geri çovumaq. 2. Yanından ötüb keçmək (güllə haqqında)
bax çavıstan. Karvansara həyətinin lap ortasında dörd bir tərəfi açıq bir çovustan var idi, qaçqınlar burada gecələyirdi( lər)
is. tar. 1. Keçmiş zamanlarda: fərmanları, qərarları, hökmləri uca səslə camaata elan edən şəxs. 2. Aşağırütbəli məmur
is. Çovuş vəzifəsi. [Əmrah:] O bir odunçudur, amma mənim atam kənddə bir neçə il kətxuda yanında çovuşluq eləyib
is. bot. Yarpaqları xörəyə işlədilən, daşlıq yerlərdə bitən yabanı ot bitkisi
is. Üz, surət, sima. Bu qadının çöhrəsində bir məyusluq görünürdü. S.S.Axundov. [Ayna] gülər bir çöhrə ilə yoldaşlarına tərəf döndü
“Çökdürmək”dən f.is
f. 1. Çökməsinə səbəb və ya vasitə olmaq. Cənubdan əsən külək bacadan çıxan tüstünü getdikcə içəriyə çökdürürdü
sif. xüs. Çökdürən, çökməsinə kömək edən. Çökdürücü maddə
is. bot. Ürəkşəkilli yarpaqları və ətirli sarı çiçəkləri olan ağac. Çökə ağaclarının, qoruqlarda, tarlalarda biçilmiş təzə otların gözəl ətri … bir-bi
is. zool. Nərə balıqları ailəsindən qiymətli ov balığı
is. Yer səthində batıq yer, kiçik çala; oyuq. İndi, bu arada çökəklərdə və bağların ara-bərəsində qalan tala qarlar da yavaş-yavaş əriyirdi
is. Çökək yer, çala yer; oyuq, çala. Şırımlar açılarkən bəzi cərgələrdə çökəklik əmələ gəlir. (Qəzetlərdən)
is. Çoxlu çökə ağacları bitən yer
“Çökəlmək”dən f.is