is. 1. Qadınların başlarına saldıqları iri ipək və ya başqa parçadan örtük, iri baş yaylığı. Şəhrəbanu xanım ərinin sağ böyründə çənəsini yaşmayıb, ağ
sif. Başına örpək örtmüş, başında örpək olan. Çəhrayı örpəkli bir gəlin ya da; Cavan bir qızsanmı, ey əlvan budaq? M
sif. və zərf Örpəyi olmayan; başıaçıq
ört-basdır etmək (eləmək) – gizlətmək, üstünü malalamaq. [Gənc:] Öz tərəfdarlarının zəifliyini ört-basdır eləyən bir adam rəhbər ola bilərmi? M
“Örtdürmək”dən f.is
icb. Örtmək işi gördürmək, örtməyə məcbur etmək
“Örtmək”dən f.is
f. 1. Örtük salmaq, üzərinə bir şey salmaq. Kəlağayı örtmək. – Bu vaxt eşikdən Qulamxan səslənir: – Durun, başınızı örtün
is. 1. Başa örtülən hər hansı bir şey. Başındakı örtünü götürmək. – [Sevda] başındakı ağ ipək örtünü bir yana atar
“Örtüb-basdırmaq”dan f.is
f. Üstünü örtmək, üstünü malalamaq, gizlətmək. Pis əməllərini örtüb-basdırmaq
sif. Bir şeyi örtən, pərdələyən, bir şeyin üzərinə çəkilən, üstünü örtən. Örtücü şüşə. Örtücü boya
is. 1. Hər hansı bir şeyin üzərinə çəkilən, salınan parça. Xonça örtüyü. – Pərinin anası ilə Əşrəf baba içəri girib ölünün üstünə bir örtük çəkdilər
sif. Örtüyü olan, bir şeylə örtülmüş. Bunların qarşısında azca kənar; Yaşıl örtüklü bir böyük miz var
“Örtülmək”dən f.is
f. 1. Qapanmaq, bağlanmaq. Həyət qapısı örtüləndə sanki günəş də batdı. Tellinin sevinci yox olub getdi
sif. 1. Üzərinə qapaq qoyulmuş, ya örtü salınmış. Örtülü tabaqlarda paypay bölünmüş təzə qurbanlıq ət qonşulara paylanırdı
is. Örtülü olma, qapalı olma, açıq olmama
cəm, bot. Yumurtacıqları toxumluqla örtülü olan bitki dəstəsinin adı
is. Örtünməyə yarayan hər bir şey; bürüncək
sif. Örtüncəyi, bürüncəyi olan; bürüncəkli
“Örtünmək”dən f.is
qayıd. Öz üzünü, yaxud üstünü bir şeylə örtmək
is. Mal-qara otarılan yer, geniş otlaq. Sürünü örüşə buraxmaq. – Bu zaman Nəbi örüşdə qoyun otarırdı
is. Adətən nəfəs yollarının xəstələnməsi və ya qıcıqlanması ilə əlaqədar olaraq qeyri-ixtiyari çıxarılan xırıltılı, xışıltılı səs; öskürtü
sif. Öskürəklə birlikdə olan
is. bot. Gilli torpaqlarda, rütubətli dərələrdə, uçqunlarda və sahillərdə bitən çoxillik ot-bitki
“Öskürmək”dən f.is. Öskürmələr, asqırmalar, boğaz arıtmalar birbirinə qarışdı. M.S.Ordubadi. Qaraltının öskürməsi Qüdrətəli üçün naməlumu aşkar etdi
“Öskürtmək”dən f.is
icb. Öskürəyə səbəb olmaq, öskürək gətirmək. [Daşdəmir:] Başqa tütün çəkəndə məni öskürdür. M.Rzaquluzadə
bax öskürək. Öskürtü səsi. – Hava sakit, kənd səssiz olanda qonaqların öskürtüsü eşidilir. Ə.Vəliyev
“Öskürüşmək”dən f.is. Kolxoz tövlələrinin qabağında … qoyun və keçilərin öskürüşməsi davam edirdi. Ə
qarş. Birdən, bir-birinin dalınca öskürmək (çoxları haqqında). Qoyunlar gövşəyir, keçilər öskürüşür, itlər hürüşür, çobanlar səs eləyib bir-birinin ya
sif. Üstün, artıq, ötkün. Hazırcavablıqda bacı qardaşından ötədir. – İlyas Əsmər xalanın ərininkindən də ötə olan deyintilərinə dözə bilərdi
əvəz. 1. Danışana görə əsas götürülən bir şeydən daha uzaq olan yeri, tərəfi bildirir (bəri müqabili)
əvəz. Müxtəlif yerlər; orabura, o tərəf-bu tərəf. [Xəlil] xırda otağında bir-iki dəfə ötəyə-bəriyə gedib, sinirlərini yatırmaq üçün yazı masasına otur
sif. O yandakı, o tərəfdəki. Bu aralıq fürsətdən istifadə edən Dövlət bəy və tapançası düşmüş Qurban ötədəki otağa atılıb içəridən qapını bağlayırlar
sif. O biri, digər, başqa. Bu kitabı yox, ötəki kitabı verin. Ötəki otaq bundan daha genişdir
sif. 1. Keçən, bundan əvvəlki, keçmiş. Ötən gün bizə gəlmişdi. 2. Ötənlərdə şəklində zərf – keçmişlərdə, keçmiş zamanda, keçmiş günlərdə, əvvəllərdə
bax ötəri1. Bəzən də ötərgi bir həyat qəmi; Ürəkdə böyüyüb bir dastan olur. S.Vurğun. [Oğlan] ötərgi Mustafanın kefini soruşdu
sif. və zərf 1. Gözucu, tez, ani. Ötəri baxmaq. – Sərnişin qızın gizləndiyi kabinəyə ötəri nəzər salıb, aşağı endi
dan. bax ötrü. Bir söyüşdən ötəri etmə əziyyət balama. M.Ə.Sabir. [Mehdi:] Xalqı incidirlər bizdən ötəri; Hünər meydanıdır igidin yeri
sif. və zərf Dilli-dilavər, lovğa, dikbaş, təkəbbürlü. Ötkəm adam. – Biz görən deyil Abdulla paşa; Cürət bahəm edib, ötkəm olubdur
zərf Lovğa-lovğa, dikbaşcasına. Ötkəm-ötkəm danışmaq
is. Lovğalıq, dikbaşlıq, təkəbbürlük
sif. 1. Ötmüş, həddindən artıq yetişmiş (meyvə, taxıl haqqında). // Həddindən artıq bişmiş, vaxtından artıq od üstündə qalıb keyfiyyətini itirmiş (biş
is. Ötkün şeyin halı, keyfiyyəti
“Ötmək2”dən f.is
“Ötmək1”dən f.is
f. 1. Keçmək, keçib getmək, gəlib keçmək. Yoldan ötmək. – [Əsirlər] Aslanın, Uğurun və bir neçə partizanın köməyi ilə meşəni ötüb dağlara yetişdilər