f. Təmiz su ilə yumaq, hər tərəfinə su axıtmaq, suya çəkmək. Əllərini yaxalamaq. Boşqabları yaxalamaq
f. 1. Yaxasından tutmaq, boğazından yapışmaq. Cəllad Qəməri yaxalayanda vəzir, vəkil və bütün əhli-məclis padşahın ayağına düşüb dedilər: – Şah, qəzəb
“Yaxalanmaq1”dan f.is. Caninin yaxalanması
“Yaxalanmaq2”dan f.is. Qab-qaşığın yaxalanması
məch. Təmiz su ilə yuyulmaq, suya çəkilmək. Qablar yaxalandı
məch. Ələ keçirilmək, tutulmaq, həbs edilmək, yaxası ələ keçmək. Cinayətkar yaxalandı. – Xain yaxalandı ən nəhayət
1. “Yaxalaşmaq”dan f.is. 2. is. Dalaşma, dava. Yaxalaşma başladı
qarş. Bir-birinin yaxasından tutub dalaşmaq
“Yaxalatmaq1”dan f.is
“Yaxalatmaq2”dan f.is
icb. Tutdurmaq, həbs etdirmək. [Milyonçular] bu gün bir üsyançını yaxalatdırır, sabahı o biri inqilabçıya tindalı güllə atdırır, birisi gün baş qaldır
icb. Yaxalama işi gördürmək (bax yaxalamaq2). Qab-qaşığı yaxalatmaq
sif. Yaxası olan. Rüstəm bəy – rus intelligent libasında: yəni pidjak, jilet, nişastalı yaxalı köynək, boğazında qalstuk… C
1. is. Geyimin, yaxanı, boğazı, döşü örtən hissəsi. Yaxalığının üstündən bağladığı qalstuk bütün döşünü örtəcək qədər enli idi
sif. Yaxalığı olan. Təzə uzunboğaz çəkmələrdə, qalife şalvarda və iki döş cibi olan beli kəmərli yaxalıqlı köynəkdə Şirzad yaraşıqlı idi
sif. Yaxalığı olmayan. Yaxalıqsız köynək
is. dan. Yuyulmuş qabın bulanıq, çirkli suyu; qab suyu. Qab yaxantısı
“Yaxarmaq”dan f.is
f. Adətən “yalvarmaq” feli ilə birlikdə işlənərək, israrla yalvarmaq mənasını bildirir. [Qoca kəndli:] Bir xan ki rəiyyəti qaramal kimi qulağından tut
sif. və zərf Döşüaçıq
sif. Yaxası olmayan. Yaxasız köynək, bacasız dam olmaz. (Ata. sözü)
is. məh. Üzünə dəri çəkilmiş ağac qutu; sandıqça, mücrü
“Yaxdırılmaq1”dan f.is
“Yaxdırılmaq2”dan f.is
məch. Yandırılmaq
məch. Üzərinə sürtdürülmək, çəkdirilmək
“Yaxdırmaq2”dan f.is
“Yaxdırmaq1”dan f.is
icb. Bir şeyin üzərinə sürtdürmək, çəkdirmək. Dirəyin üzərinə qatran yaxdırmaq
məch. Yaxmağa, yandırmağa məcbur etmək, başqasına yandırtmaq
is. 1. Yağ xüsusiyyətləri olan maddə; yaxıla, sürtülə bilən hər cür maddə; sürtkü. // Sürtülən, yaxılan dərman
sif. 1. Bərk yandıran, çox isti; qızmar. 2. məc. Qəlbə əzab verən, ürəyi incidən, yandırıb-yaxan, bərk acıdan
“Yaxıb-yandırmaq”dan f.is
f. 1. Bərk yandırmaq. Qızmar günəş üz-gözümüzü yaxıbyandırır. – Cəhənnəm alovu kimi insanı yaxıb-yandıran Tehran istisinə dözmək hünərdir
f. Yandırıb dağıtmaq, məhv etmək. [Nadir bəy:] Həmcinsinə qıymaqdan, yaxıb-yıxmaqdan zövq alanlar, başqasının fəlakətində səadət arayanlar birər adi c
sif. və is. Bir şeyi yaxan. Yaxıcı alət
sif. Yandırıcı, çox isti, çox qızğın; qızmar. Yaxıcı, amansız hərarət [Arazı] gündən-günə mum kimi əridib quru skeletə döndərmişdi
is. Yaxılmış, yanmış yer; yanıq
“Yaxılamaq”dan f.is
f. məh. Yaxmaq, sürtmək
“Yaxılmaq1”dan f.is
“Yaxılmaq2”dan f.is
məch. Bir şeyin üzərinə sürtülmək, çəkilmək
məch. 1. Yandırılmaq. 2. bax yanıb-yaxılmaq
sif. 1. Məsafə etibarilə çox uzaqda olmayan; yovuq (uzaq qarşılığı). Yaxın çay. Yaxın yer. Evimizə yaxın mağaza
sif. və zərf 1. Həm yaxın, həm uzaq, müxtəlif. Bu xəbəri eşidən yaxınuzaq yerlərdən qəhvəçi dükanına gəlib Qəribin oxumasına qulaq asırdılar
zərf 1. Yaxın yerdə, yaxınlıqda, uzaqda olmayaraq. Yaxında bir meşə var. Yaxında toy var. – Bu arada, yaxında dördbeş əl şiddətli tapança atılır
sif. Yaxında olan, qonşuluqda olan; yaxın. Yaxındakı dükandan ət al. Yaxındakı evlər. – Qaçqınlar hamısı yaxındakı şah tutluğa tərəf yüyürdülər
zərf 1. Yaxın məsafədən, uzaqdan olmayaraq, yaxın yerdən. Yaxından görmək. Yaxından bir səs gəldi. – [Qəhrəman:] Mən heç vaxt xanımı yaxından görməmiş
sif. 1. Gözü uzağı görməyən və ya pis görən. 2. məc. Uzağı, gələcəyi görə bilməyən məhdud adam haqqında