is. [fars.] 1. Əl ayası ilə beş barmaq birlikdə. Pəncəsini açmaq. – Nəbi pəncəsinə sığmayan bafanı yerə qoyub, belini düzəltdiyi zaman günəş onu salam
sif. Üzərində pəncə şəklində gülləri, naxışları olan. Pəncə-pəncə parça. – Bir də görərdin ki, dövlətli qadın pəncəpəncə donunu geydi
is. [fars.] Çörəyin üzərinə naxış salmaq üçün alət
“Pəncələmək”dən f.is
f. Pəncəsi ilə qapıb götürmək. Plovu pəncələmək
“Pəncələşmək”dən f.is
f. Çarpışmaq, vuruşmaq, mübarizə aparmaq. Ölümlə pəncələşmək. – [Qüdrət:] Gecə ilə gündüz pəncələşir
is. 1. İşıq və hava gəlmək üçün evin və s. divarında açılan deşik və həmin deşiyi qapayan şüşəli çərçivə
is. Pəncərənin alt tərəfinə vurulan taxta. Pəncərəaltını yonmaq
sif. 1. Pəncərəsi olan. Bu, qaya içində salınmış, qabağında kiçik daş səkisi olan, torpaq damlı, kiçikcə pəncərəli, bir qapıcığazlı daxma idi
sif. Pəncərəsi olmayan. [Almaz Camala:] Burada nə var? Uçuq-sökük daxmalar, pəncərəsiz, işıqsız komalar
is. Pəncərənin üst tərəfinə vurulan taxta və ya qoyulan iri daş. Pəncərəüstünü yonmaq
cəm, zool. Üzgəcləri pəncə şəklində olan heyvanlar fəsiləsi
is. [fars.] Cümə axşamı. Molla Xəlil həftənin pəncşənbə və cümə günlərini məsciddə oxuyacağını bildirmişdi
is. [fars.] klas. Nəsihət. Mürşidin pəndini eyicə saxla; Damardan, ilikdən, qandan içəri. Xətayi
is. 1. uş. Çörək. 2. Qırıntı, ovuntu. Çörək pəpəsi
bax pəpə 1-ci mənada
məməyeyəndən-pəpəyeyənə kimi (qədər) – bax məməyeyən. Əhalidə olan bu sevinc məməyeyəndən-pəpəyeyənə kimi hamının ürəyindən axıb gəlirdi
is. [fars.] 1. Quş tükü. 2. Qanad (klassik ədəbiyyatda çox vaxt “pərü bal” şəklində işlənmişdir). Bilməm bu qəfəsdə nola halım; Sındırdı bəla pər ilə
zərf və sif. [fars.] 1. Bir yerdə və müntəzəm halda olmayan; nizamsız, qarmaqarışıq, dağınıq. Qoşun dəstə-dəstə, pərakəndə bir halda gəlib-keçirdi
is. Pərakəndə şeyin hal və vəziyyəti; dağınıqlıq, nizam-intizamsızlıq, qarmaqarışıqlıq. Gənc leytenantın … üzündə, uzun qara kirpikli gözlərinin qapan
is. İki şeyi bir-birinə bağlamaq (bənd edib bərkitmək) üçün metal mil və onun döyülüb yastılanan ucu
“Pərçimləmək”dən f.is
f. 1. Pərçimlə bağlamaq, bərkitmək. Döşəməsilənin hissələrini pərçimləmək. 2. Soxmaq, sancmaq. Xəncəri ürəyinə pərçimləmək
“Pərçimlənmək”dən f.is
məch. 1. Pərçimlə bağlanmaq, bərkidilmək. 2. Özünə yer eləmək, girmək. Kitab da vardır ki, hər sətri mismar; Zorla pərçimlənir beynə, ağıla
is. [fars.] 1. Qapı, pəncərə və s.-dən asılan örtü və ya bir yeri iki hissəyə ayırmaq üçün asılan iri parça
zərf Bir pərdədən o biri pərdəyə keçərək, pərdələri səsləndirərək (bax pərdə 4-cü mənada). Səsləndi pərdəpərdə ruhumdakı rübabım
sif. Pərdələr arasında olan (bax pərdə 3-cü mənada). Pərdəarası fasilə
“Pərdələmək”dən f.is
f. 1. Qabağını örtmək, tutmaq, görünməz etmək. Duman günəşi pərdələdi. 2. məc. Üstünü örtmək, ört-basdır etmək, gizlətmək
“Pərdələnmək”dən f.is
məch. 1. Örtülmək, qabağı tutulmaq, görünməz olmaq. Ayın solğun işığı hərdən bulud ilə pərdələnib, uşaqları qaranlığa qərq edirdi
sif. 1. Pərdəsi olan, pərdə salınmış, pərdə asılmış. Pərdəli qapı. – Pəncərəsi ipək pərdəli evlərdə; Min təlaş var, min həşir
is. Damın üstünə, taxta və ya küləşin altına qoyulan tir. Nazik pərdi. Damın pərdisi çürümüşdür. – Külək əsir, şaxta kəsir; Pərdilərdən asılmışdır sır
“Pərdiləmək”dən f.is
f. Dama pərdi düzmək, damın üstünə pərdi uzatmaq. Damı pərdiləmək
sif. Pərdi üçün yarar, pərdi üçün yonulub hazırlanmış. Pərdilik şalban. // İs. mənasında. Pərdilik kəsmək
is. Burnun xarici deşiklərindən hər biri. [İlyas:] Hirsindən [Tərlanın] geniş açılmış burun pərələri elə bil od saçırdı
is. Girdə yastı metaldan (əsasən qızıldan, gümüşdən) düzəldilmiş yastı, ortası deşik bütöv dəyirmi nazik lövhəciklərdən ibarət qadın bəzəyi
bax pərə. …Burun pərəkləri geniş açılmış … zərif Qarabağ atı birdən qılçaları biçilmiş kimi yerə sərildi
sif. Üzərində pərək olan, üzərinə pərək yapışdırılmış və ya səpilmiş (bax pərək1). [Xanımın] …ortadan ayrılmış saçlarının üzərində qızıl pərəkli araqç
sif. bax sallaqqulaq
pərən-pərən düşmək (olmaq) – bir-birindən aralı düşmək, birbirini itirmək, hərə bir yerə dağılmaq. Balaca uşaqlar ayaqyalın titrəyə-titrəyə və ağlaya
is. [fars.] 1. Xidmətçi, qulluqçu, qul, cariyə. 2. məc. Pərəstiş edən, pərəstişkar. □ Pərəstar olmaq – baxmaq, xidmət etmək, himayə etmək
is. Baxma, himayəçilik, himayə etmə, pərəstar olma. □ Pərəstarlıq etmək – bax pərəstar olmaq (“pərəstar”da)
is. [fars.] 1. Sitayiş etmə, tapınma, ibadət etmə, səcdə etmə. □ Pərəstiş etmək – sitayiş etmək, tapınmaq, ibadət etmək, ilahiləşdirmək, səcdə etmək
is. 1. Pərəstiş edən, tapınan sitayiş edən; ibadət edən. □ Pərəstişkar olmaq – pərəstiş dərəcəsində sevmək, məftun olmaq, vurulmaq
zərf Pərəstiş edərcəsinə, sitayişkaranə, dərin hörmətlə. Şeyda dərhal yerindən qalxar, pərəstişkaranə bir tövrlə ona doğru irəlilər
is. [lat. Circinus] Göyün Cənub yarımkürəsində bürc