is. [ər.] (adətən “almaq”, “etmək” köməkçi feilləri ilə işlənir) 1. Təzə işə keçərkən və ya işdən çıxarkən tapşırılmış işi, vəzifəni, şeyi başqa adama
is. Bir şey təhvil verən adam
is. [ər.] Adətən yazıçıların, rəssamların və b.-nın işlətdikləri qondarma ad. Az bir zamanda onun böyük şair olub Nəsimi təxəllüsü daşıdığı şəhərə yay
sif. Təxəllüsü olan, təxəllüslə yazan. “Füyuzat”ın 24-cü nömrəsində, axırıncı səhifədə “Azad” təxəllüslü şair üzünü xanımlara tutub [deyir]… C
is. [ər.] Xarici mühitin, bir şeyin (səs və s.-nin) orqanizmə və ya onun bir hissəsinə təsiri nəticəsində əmələ gələn hal; qıcıqlanma, qıcıq
is. [ər.] Bir adamı və ya bir şeyi zehnində, xəyalında təsəvvürə gətirmə, canlandırma; xəyala, xəyalata qapılma
is. [ər.] 1. Sözün müəyyən hissəsinin ixtisarı. 2. Asanlaşdırma. 3. Azaldılma
is. [ər.] Yubanma, gecikmə, ləngimə. …Məktub sahibi gəldi idarəyə və ruznamənin təxirindən başladı giley eləməyə
sif. Təxirə salına bilməyən, yubadıla bilməyən, gecikdirilə bilməyən; təcili. Təxirəsalınmaz vəzifə. – [Həkimin] elə bil çox tələsik, təxirəsalınmaz i
is. [ər.] köhn. Boşaltma, boşaldılma
is. [ər.] Güman, zənn, ehtimal. Bu söhbətdən bir az sonra [Məşədinin] təxmini düz çıxdı. M.Hüseyn. □ Təxmin etmək – güman etmək, zənn etmək, ehtimal e
zərf [ər.] Bir qədər az və ya bir qədər çox, bir az tez və ya bir az gec və s.; təqribən (əsasən say və rəqəmlərdən, ölçü və vaxt adı bildirən sözlərd
sif. [ər.] Həqiqətə az və ya çox dərəcədə yaxın olan; təqribi. Təxmini plan. – Rəis lülələnmiş bir kağız gətirib açdı
is. [ər. “təxrib” söz. cəmi] 1. Müharibə, təbii fəlakət və s. nəticəsində dağıntı. Zəlzələnin törətdiyi təxribat
is. Təxribatçılıqla məşğul olan adam
is. Hər hansı ölkədə xarici dövlətin casusları tərəfindən ziyankarlıq məqsədilə hərbi və dövlət əhəmiyyətli obyektlərin dağıdılması, sıradan çıxarılma
is. [ər.] : təxsis etmək – müəyyən məqsəd üçün ayırmaq. [Xəlil:] Mənim anlayışımca, on manat təxsis etməli və növbə ilə yemək daşımağa adam təyin etmə
is. [ər. “təxsis” söz. cəmi] 1. Bir iş üçün ayrılan pul. 2. Pul və ya natural şəkildə qaytarılmaq şərtilə verilən borc (pul, şey və s
bax taxt. …Səfəviyyə nəslindən bir şahzadəni təxtə oturdaq ki, barı nəcabətinə görə təxt və taca səzavar olsun! M
Cümlədə adətən feildən sonra gələrək, haqqında danışılan işin dərhal baş verdiyini bildirir: …kimi. O, gələn tək sakitlik düşdü
is. Dib. Mən cəhənnəmə daxil olanda haman quyunun təkindən “vay, dədəm vay” naləsi eşitdim. Ə.Haqverdiyev
1. say. Təkcə, bircə, bir, ancaq bir, yeganə. İki bacının tək qardaşı. Tək övlad. – Bütün evin lampaları kimi, bu axşam həyətin bu tək fənəri də yandı
sif. və zərf 1. Birbəbir, bir-bir, ayrı-ayrılıqda. Mirqasım mollaların bəzilərinə tək-tək salam verməyə başladı
sif. və zərf Yalqız, tək, təkcə. Cəlal indi tək-tənha idi. S.Vəliyev. Ağappaq xalat geyinmiş Aydın tək-tənha öz otağında oturub gözləyirdi
sif. Tək-tək, arabir. Ancaq təktük üstüörtülü faytonlar içində miniklər görünürdü. S.M.Qənizadə. [Koroğlu:] Doğrudur, indi də aramızda tək-tük ziyalıl
bax biradamlıq. Təkadamlıq kamera
bax monoteizm
is. Yəhərin altından atın belinə qoyulan, üstü dəri, qalın astarlı yumşaq keçə parçası
is. [ər.] 1. Bir şəxsin, bir şeyin təkmilliyə doğru dəyişməsi, inkişafı; kamilləşmə. // Ümümiyyətlə, inkişaf, dəyişmə, yeniləşmə
is. Təkamül nəzəriyyəsi tərəfdarı
is. 1. Bir şeyi özündən uzaqlaşdırmaq məqsədilə bərk itələmə və ya zərbə. [Növrəstə] tərəkəmələrdən qalmış köhnə keçəni üstünə çəkdiyi zaman qapıya bi
“Təkanlamaq”dan f.is
f. İtələmək. …Aralığa basabas düşür. Bu onu, o bunu təkanlayır. C.Məmmədquluzadə
bax biratlı
sif. Bir avarla sürülən, hərəkətə gətirilən (qayıq haqqında). Təkavarlı qayıq
bax birayaqlı
sif. Bir barmağı olan. □ Təkbarmaq əlcək – bir böyük barmağı olan əlcək
bax birbarmaqlı
is. Təkbaşçılıq üsulu ilə rəhbərlik edən adam
is. Rəhbərliyin bir adamın əlində olduğu iş üsulu
zərf 1. Yalqız, yalnız, təkcə, tək özü. Təkbaşına qalmaq. – Xan divan otağına gəlib, orada təkbaşına oturdu
zərf 1. Birbəbir, bir-bir, hərəni ayrı-ayrılıqda. Xalqın hünərindən danışar sənə; Dindirsən təkbətək hər kəsi burda
is. [ər.] Namaz qılan zaman deyilən “Allahu əkbər” (Allah böyükdür)
sif. Yalnız bir buynuzu olan; birbuynuzlu, taybuynuz. Təkbuynuz öküz
sif. Ancaq tək, bircə. [Durna:] Bu Aydəmir mənim təkcə qardaşımın yoldaşıdır. C.Cabbarlı. // zərf Ancaq özü, tək
bax arabir. Gülpəri ocağın qırağında oturub, sinidə düyü arıtlayır, təkdənbir də əsnəyirdi. M.Hüseyn
cəm zool. Bir və ya üç dırnağı olan məməli heyvanlar. Atların, eşşəklərin və kərgədanların barmaqlarının sayı tək (bir və ya üç) olur
is. [ər.] kit. Pisləmə, qəbahətləndirmə, danlama, bəyənməmə. …Tiflisdə “Molla” nın intişarı şəriətmədarların əlinə təkdir çomağı verdi
is. 1. Erkək keçi. 2. Vəhşi keçi, dağkeçisi. On addım kənarda yatmayır təkə; Gəzinir oylağa baş çəkə-çəkə