bax top-tüfəngli. Xəlvəti işə girişən şeytan-şuğul kar görməyəndə toplu-tüfəngli padşah qoşunu hərəkətə gəlir, bölük-bölük soldat, dəstə-dəstə qazaq y
is. 1. Toplu halda, cəmləşmiş halda olma, toplu şeylərin halı. 2. Bir yerə toplanmış, yığılmış adamlar; toplu
[yun.] Topoqrafiya mütəxəssisi (bax topoqrafiya 1-ci mənada)
sif. Topoqrafiyaya və ya topoqrafa aid olan, topoqrafiya ilə və ya topoqrafla əlaqədar olan. Topoqrafik xəritə
[yun. topos – yer və grapho – yazıram] 1. Geodeziyanın, Yerin forma və ölçüsünü öyrənən və Yer səthinin böyük sahələrini ölçüb planını çəkməklə məşğul
sif. Toponimikaya aid olan, toponimika ilə əlaqədar olan. Toponimik adlar
[yun.] 1. Hər hansı bir yerin coğrafi adlarının (yaşayış məntəqələrinin, çayların, göllərin və s. adlarının) toplusu
[yun.] bax toponimika 2-ci mənada
sif. Kök və sağlam; koppuş. Toppuş uşaq. – [Elxan] toppuş ayaqlarını qaldırıb xalçaya endirdi. S.Rəhimov
is. 1. Başı girdə çomaq, dəyənək. Teymurun başına yenə də elə bil ağır bir toppuz endirdilər. H.Seyidbəyli
“Toppuzlamaq”dan f.is
f. Toppuzla vurmaq, toppuzla döymək
sif. 1. Başında toppuzu olan. Toppuzlu çomaq. // Əlində toppuz olan. Toppuzlu çoban. 2. köhn. Toppuzla silahlanmış
is. bot. Kolluq və zibilliklərdə bitən çoxillik ot bitkisi
bax topasaqqal(lı). Topsaqqal kişi. – [Sadıq] çox qaradı və kosadı, amma mən ağımtıl və topsaqqalam. C
is. Ayaqda: baldır sümükləri ilə pəncə sümüklərinin birləşdiyi yerdə yanlara çıxan oynaq. Topuğu ağrımaq
“Topuqlamaq”dan f.is
f. Arxadan qovub çatmaq; haqlamaq. Camışlar evdən uzaqlaşan kimi [uşaq] camışları topuqladı. S.Rəhimov
sif. : topuqlu başmaq köhn. – uzunboğaz ayaqqabı, boğazlı çəkmə. [Sara xanım:] Bəlkə sən qurşağa, topuqlu başmağa, yun papağa, büzməli arxalığa etiraz
bax toppuş. Cavan ana yenə də qırmızıpaltarlı, qıvrımsaçlı, topuş qızını atıb-tutur, …uşağı güldürür, danışdırırdı
is. 1. Balıq, quş və s. tutmaq üçün ipdən çarpaz toxunaraq bərabər məsafələrdə düyünlə bərkidilmiş alət
is. zool. Əsasən səhralarda və çəmənliklərdə yaşayan sərçəkimilər dəstəsindən oxuyan quş. Qəhqəhə başladı qızılgöz kəklik; Torağay oxudu qalxa-qalxa d
is. 1. Səhər hava işıqlanan və ya axşam hava qaralmağa başlayan vaxt; alaqaranlıq. Axşam toranı. – [Kazım] səhər toranında meşəyə girdi
“Toranlaşmaq”dan f.is
f. 1. Axşamüstü hava qaralmağa, qaranlıq düşməyə başlamaq, toran qovuşmaq (düşmək, çəkmək). 2. məc. Gözü qaralmaq, gözləri dumanlanmaq
is. Toran vaxtı (bax toran 1-ci mənada). Səhər toranlığı. – [Ağasəfər] axşam toranlığında çox qəribə görünən, alyaşıl ipək geyimli arvadlara sarı baxı
is. 1. Balaca kisə. [Gülnisə:] Ana, düyü torbası haradadır? Ə.Haqverdiyev. [Qəhrəman:] Özümü pulemyot qoyulan, torpaq doldurulmuş torbanın arxasına yı
is. Kiçik torba, balaca torba; kisəcik
“Torbalamaq”dan f.is
f. Dayanacaqlarda yemləmək üçün minik və ya yük heyvanının başına torba salmaq. Atı torbalamaq
sif. Torbası olan, kisəli; əlində torba, kisə olduğu halda. Biləklər çirməkli, döşlər önlüklü; Hamısı torbalı, hamısı yüklü
is. Torla balıq tutan adam. Bir torçu vardı, həmişə dəryadan balıq tutardı. (Nağıl)
is. Torçunun işi, peşəsi; balıqçılıq
is. [isp.] Korridada öküz döyüşünün iştirakçısı
[alm.] Çürümüş bataqlıq bitkiləri qalıqlarından əmələ gələn bərk kütlə (yanacaq, gübrə kimi və müxtəlif texniki məqsədlərlə istifadə olunur)
sif. Torf olan. Torflu sahə. // Tərkibində torf olan. Torflu torpaq. Torflu gübrə
is. Torf yatağı, torflu bataqlıq, torflu yer. Torfluqdan istifadə etmək
is. [ing.] İngiltərədə mühafizəkar siyasi partiya
is. Qara, qırmızımtıl, qonur rəngli mineral
“Torlamaq”dan f.is
f. Tor çəkmək, tor vurmaq, torla qapamaq. Pəncərəni torlamaq
“Torlanmaq”dan f.is
məch. Tor çəkilmək, torla örtülmək. Pəncərələr torlanmışdır
sif. 1. Tor çəkilmiş, torla örtülmüş, tor pərdə asılmış. Torlu pəncərə. 2. Tordan düzəldilmiş, tor çəkilmiş, yaxud tor kimi materialdan düzəldilmiş, t
[yun.] Hər hansı bir maşının hərəkətini dayandırmaq və ya sürətini azaltmaq üçün qurğu. Traktorun tormozu
is. xüs. Qazıma qurğusunda tormozu idarə edən fəhlə. Gənc tormozçu kənarda; Qəzetləri yoxlayır. İ.Səfərli
“Tormozlamaq”dan f.is
f. Tormoz vasitəsilə maşını dayandırmaq və ya sürətini azaltmaq. [Ağa Saleh:] Adə Musa bəy, qoyma, qoyma
1. “Tormozlanmaq”dan f.is. 2. is. fiziol. Qıcıqlandırıcı amilin davamlı təsiri nəticəsində orqanizm toxumalarında qıcıqlanmanın zəifləməsi və ya dayan