is. [fars.] Belbağı, kəmər, qurşaq. Oğlan gəlir enişdən; Kəmər-bəndi gümüşdən. (Bayatı)
sif. və zərf [fars.] köhn. Əmrə müntəzir, xidmətə hazır; amadə. [Əzim bəy:] Olar həmin xidmət üçün kəmərbəstədirlər
is. [fars.] Beli çinli (belinə rezin və ya bağ keçirilib çinlənmiş) qadın tumanı. Kəmərçin geymək. Kəmərçin tikmək
“Kəmərləmək”dən f.is
f. 1. Kəmərindən yapışmaq, belindən yapışmaq, yerə yıxmaq, kəmərindən (belindən) yapışıb yerə yıxmaq (vurmaq)
“Kəmərlənmək”dən f.is
məch. 1. Belindən tutulmaq, tutulub yerə vurulmaq. 2. Dövrəyə alınmaq, əhatə olunmaq; dövrələnmək. Kənd yarğanla kəmərlənmişdir
sif. Üzərində kəmər kimi çıxıntısı olan; tağlı. Kəmərli pəncərə
sif. zool. Kəməri olan (bax kəmər2 2-ci mənada). Soxulcanların arasında qırmızımtıl kəmərli olanlarını tapıb, kəmərin 32-ci halqa ilə 37-ci halqa aras
sif. 1. Belinə kəmər, qayış, belbağı və s. bağlamış; qurşaqlı. Ağ çuxalı və ağ arxalıqlı, ikiüzlü Buxara dərisindən papaqlı, şişman göbəyi üzərində gü
sif. [fars. kəm və ər. fürsət] Tündxasiyyət, tündməcaz, tez özündən çıxan, kəmhövsələ. Kəmfürsət adam
is. Tündxasiyyətlik, tündməcazlıq, tez özündən çıxma; hövsələsizlik. Həbibə xala dilləndi: – Almaq istəyir, çox kəmfürsətlik eləyir, ay oğul
sif. [fars. kəm və ər. hövsələ] Hövsələsi olmayan, hövsələsiz, səbirsiz, tez əsəbiləşən. [Məşədi İbad:] O cürə evdə böyüyən qız bir az kəmhövsələ olar
is. Hövsələsizlik, səbirsizlik. □ Kəmhövsələlik etmək – bax kəmhövsələ olmaq (“kəmhövsələ”də). [Səkinə xanım:] Niyə belə kəmhövsələlik edirsən? M
sif. [fars.] köhn. Az yeyən, azca yeməklə doyan. Kəmxörək adam. – Hüseyn Kürd on beş yaşına təzəcə çatmışdı
is. Az yeyən adamın hal və keyfiyyəti
[fars. kəm və ər. iltifat] bax iltifatsız. Kəmiltifat olmaq
bax iltifatsızlıq
sif. [fars.] klas. Həqir, miskin, aciz, zavallı, yazıq. Miskin Füzuliyəm ki, sənə tutmuşam üzüm; Ya bir kəminə qətrə ki, ümmanə yetmişəm
sif. [fars. kəm və ər. iştəha] İştahası az olan; iştahasız; Kəmiştaha uşaq
is. [ər.] 1. Miqdar, qədər, say, ədəd. Hər yerdə kəmiyyət, keyfiyyət barəsində danışıq gedirdi. S.Hüseyn
sif. və zərf Kəmiyyətə görə; sayca, miqdarca. Kəmiyyətcə artım
“Kəmləmək”dən f. is
f. Xəlbirləmək
“Kəmlənmək”dən f.is
məch. Xəlbirlənmək
is. Azlıq, yoxluq, əskiklik, çatışmazlıq
sif. [fars. kəm və ər. mayə] 1. köhn. Mayası az, pulu az; kasıb, yoxsul. Kəmmaya tacir. 2. məc. Ağıldan kasıb, ağılsız, gic
is. Ağıldan kasıblıq, ağılsızlıq, giclik
sif. [fars. kəm və ər. məhəl] Adama məhəl qoymayan, diqqət yetirməyən, saymayan, etinasız. □ Kəmməhəl olmaq – saymamaq, etinasız olmaq, soyuqluq, etin
is. Etinasızlıq, saymazlıq, soyuqluq
sif. [fars.] Rəngi az, açıq, rəngsiz. Böyükxanım şad və xürrəm, gümüş podnos içində iki stəkan kəmrəng çay gətirdi
sif. [fars. kəm və ər. səvad] Savadı az, azsavadlı, az oxumuş, savaddan kəm. [Mədəd:] Sən kəmsavad, haqq-hesabdan nə sənin başın çıxır, nə də mənim
is. Azsavadlılıq, savadı az olma
zərf [fars.] dan. köhn. Ağıldan kəm, kəmağıl, ağılsız
zərf dan. köhn. Axmaq-axmaq, gic-gic. [Gülxanım Alı kişiyə:] Ay üstünə od tökülsün, nə ilə oxutmaq istəyirsən, … kəmsər-kəmsər danışma
is. dan. Çatışmayan, əlavə edilməli olan hissə, parça. Kəmsiyi var
is. İtin boynuna bağlanan ip, xalta. [Güləli] …Ala iti kəmsiyindən açıb yanına aldı, ulu babasından qalan çaxmaqlı tüfəngi də çiyninə saldı
“Kəmsikləmək”dən f.is
f. 1. Başına, boğazına kəmsik keçirmək, kəmsik salmaq, xaltalamaq; başı kəmsikli halda yanınca aparmaq
sif. Kəmsiyi olan, boynuna kəmsik salınmış; xaltalı. Kəmsikli it
sif. [fars.] Azacıq şirin, normadan az şirnisi olan. Kəmşirin nar. Kəmşirin şərab. – Çayımız kəmşirin, çörək yavan; Kağızlar qam-qam, top-top
is. Kəmşirin şeyin hal və keyfiyyəti
sif. [fars. kəm və ər. şüur] Şüuru az, şüursuz, dərrakəsiz. Olmayıram mən qəyur dərdə nişan olmağa; Mən oluram kəmşüur, sahibi-şan olmağa
is. Şüur azlığı, şüurun çatışmazlığı; şüursuzluq, dərrakəsizlik
sif. [fars. kəm və ər. tale] Talesiz, taleyi (bəxti) gətirməyən. Kəmtale adam
is. Talesizlik, bəxtsizlik
sif. [fars.] klas. Alçaq, aşağı; aciz, yazıq, miskin. Leyli deməyin ki, nazənindir; Bir tirə kənizi-kəmtərindir