[fr. titulus] 1. Feodal və ya burjua cəmiyyətində: nəsildən-nəslə keçən, yaxud sonradan verilən fəxri ad, rütbə
is. Adətən içində qır əridilən, dəmirdən və s. metaldan qayrılmış çox iri, dərin qazan. Qırı tiyana tökmək
is. Balaca tiyan, kiçik tiyan. Qumru qalayı getmiş paxırlı tiyançanı gətirib küncə qoydu. Mir Cəlal
bax qırçı
bax qırçılıq
is. Qılınc, bıçaq və s. kəsici alətlərin kəsən (iti) tərəfi, ağzı. [Zeynal bıçağın] itiliyini nümunə etmək üçün barmağı ilə tiyəsinə təmas etdi
sif. [fars. tiz və ər. fəhm] Tez başa düşən, çox anlaqlı, çox zirək, çox fərasətli, zəkalı. Mansur böyük bir həvəslə oxumaqla bərabər, çox zirək və ti
is. coğr. Çay vadilərində meşə, çaybasar meşə
is. On aylıq (bəzən də birillik) qoyun balası. Erkək toğlu. Dişi toğlu. – [Şərəfnisə xanım:] Neyləyək, ana, bir-iki yüz toğlu satarıq, genə pul olar
sif. dan. Tikintiyə yaramayan əyri-üyrü, kələ-kötür daş. Bəziləri paya kəsib hazırlayır, çayın içinə salınmış iri daşların dalına sancıb şəl basır və
sif. Rəng adlarının əvvəlinə gəlib tündlük mənası verir; tünd. Tox qırmızı
sif. 1. Aclıq hiss etməyən, yeməyə ehtiyacı olmayan, yeyib doymuş (ac ziddi). Tox adam. – Təranə deyir: – Toxam; Yemək istəmirəm mən
is. Kətmən. Pas atır toxalar, bellər, kürəklər; Barmaqlar dincəlir, əllər şad olur. S.Vurğun. Kəndli qadın əlində alakeş, kürək, toxa gəlirdi
is. Yeri, torpağı, qırı, asfaltı və s.-ni döyüb, ya basıb bərkitmək üçün alət
“Toxaclamaq”dan f.is
f. Toxacla döyəcləyib (basıb) bərkitmək
“Toxaclanmaq”dan f.is
məch. Toxacla döyəclənib (basılıb) bərkidilmək
“Toxalamaq”dan f.is
f. Kətmənləmək. Pambıq sahəsini toxalamaq
“Toxalanmaq”dan f.is
məch. Kətmənlənmək. Bitkilərin arası toxalandı
“Toxalmaq”dan f.is
f. dan. Yeyib doymaq, tox olmaq. Ver Çakərə yüz-yüz ki yesin, qarnı toxalsın. Ə.Qəmküsar
is. Doymuş, ac olmayan, tox. [Həkim kişiyə:] Yəqin toxqarına özünü soyuğa verib. Çəmənzəminli
is. 1. Tox olma, ac olmama, yeyib doyma (aclıq əksi). Yaxşılıq, yamanlıq, toxluq və aclıq məfhumlarına qarşı yenə yad və laqeyd idim
is. Tündlük (bax tox2). Rəng nəzəriyyəsinə görə rəng qüvvəsi onun həm toxluğundan, həm də aclığından asılı olan bir keyfiyyətdir
is. Çoxillik bitkilərin toxumlarından alınan cavan bitki şitili. Tut toxmacarı. – [Nəriman:] …Dəyirman altındakı açıqlığı … toxmacar şitilliyi eləyək
is. Toxmacar əkilmiş sahə, yer. [Suçu:] Murad dayı, sabah təzə toxmacarlığı suvaraqmı? İ.Əfəndiyev
is. 1. Ağacdan yonulmuş iribaşlı çəkic, çox yoğun taxta çəkic. Çadır mıxlarına vurulan toxmaqların səsi Culfa dağlarını və Ələncik qalasını titrədirdi
is. 1. Kiçik toxmaq, balaca toxmaq. 2. bot. Yoğun, bəzən ətləşmiş, sünbülə oxşayan ot-bitki
cəm bot. Birləpəli bitkilərin daxil olduğu bitki sırası
“Toxmaqlamaq”dan f.is
f. Toxmaqla vurmaq, döymək. Keçəni toxmaqlamaq
“Toxmaqlanmaq”dan f.is
məch. Toxmaqla vurulmaq, döyülmək
sif. 1. Əlində və ya yanında toxmaq olan. 2. Toxmağı olan (bax toxmaq 3-cü mənada). Toxmaqlı qapı. – Dəmir toxmaqlı darvazalar tez-tez açılıb-örtülür
sif. və zərf Sakit, rahat, aram, arxayın. Yusif yenə də toxtaq danışır, sabah hər şeyin aydın ola ağını inamla söyləyirdi
“Toxtaqlanmaq”dan f.is
bax toxtamaq 1-ci mənada. [Dərviş:] Özümə gəldim, toxtaqlanıb, özümü Ruqiyyənin üstünə saldım. A.Divanbəyoğlu
is. Toxtaq olma; arxayınlıq, xatircəmlik, rahatlıq, səbir, dözüm. Toxtaqlıq, təskinlik bədbəxt hadisəni geri qaytarmır
“Toxtamaq”dan f.is
f. 1. Dayanmaq, dözmək, səbir etmək, duruxmaq; sakit olmaq, özünü saxlamaq, özünü ələ almaq. Sən bir toxta
“Toxtatmaq”dan f.is
f. Sakit etmək, rahat etmək, toxtaq vermək. Miraxur özünü toxtatmaq üçün çubuğa bir qullab vurdu. Çəmənzəminli
is. 1. Dəzgahda parça və s. toxuyan fəhlə, usta. Alimlər də, toxucular da bu fikirdədirlər ki, Əzizin tapdığı və təcrübə üçün əkdiyi toxumun böyük gəl
is. 1. Yüngül sənayenin parça toxumaqla məşğul olan sahəsi. Toxuculuq fabriki. 2. Toxucunun sənəti, peşəsi, işi
is. [fars.] 1. Ali bitkilərin adətən mayalanmadan sonra inkişaf edən və maya ilə qabıqdan ibarət olan rüşeymi; tum
1. “Toxumaq”dan f.is. Toxumanı davam etdirmək üçün ip sol əlin şəhadət barmağı üzərində eyni qaydada saxlanılır