is. 1. Bir şeyi özündən uzaqlaşdırmaq məqsədilə bərk itələmə və ya zərbə. [Növrəstə] tərəkəmələrdən qalmış köhnə keçəni üstünə çəkdiyi zaman qapıya bi
“Təkanlamaq”dan f.is
f. İtələmək. …Aralığa basabas düşür. Bu onu, o bunu təkanlayır. C.Məmmədquluzadə
bax biratlı
sif. Bir avarla sürülən, hərəkətə gətirilən (qayıq haqqında). Təkavarlı qayıq
bax birayaqlı
sif. Bir barmağı olan. □ Təkbarmaq əlcək – bir böyük barmağı olan əlcək
bax birbarmaqlı
is. Təkbaşçılıq üsulu ilə rəhbərlik edən adam
is. Rəhbərliyin bir adamın əlində olduğu iş üsulu
zərf 1. Yalqız, yalnız, təkcə, tək özü. Təkbaşına qalmaq. – Xan divan otağına gəlib, orada təkbaşına oturdu
zərf 1. Birbəbir, bir-bir, hərəni ayrı-ayrılıqda. Xalqın hünərindən danışar sənə; Dindirsən təkbətək hər kəsi burda
is. [ər.] Namaz qılan zaman deyilən “Allahu əkbər” (Allah böyükdür)
sif. Yalnız bir buynuzu olan; birbuynuzlu, taybuynuz. Təkbuynuz öküz
sif. Ancaq tək, bircə. [Durna:] Bu Aydəmir mənim təkcə qardaşımın yoldaşıdır. C.Cabbarlı. // zərf Ancaq özü, tək
bax arabir. Gülpəri ocağın qırağında oturub, sinidə düyü arıtlayır, təkdənbir də əsnəyirdi. M.Hüseyn
cəm zool. Bir və ya üç dırnağı olan məməli heyvanlar. Atların, eşşəklərin və kərgədanların barmaqlarının sayı tək (bir və ya üç) olur
is. [ər.] kit. Pisləmə, qəbahətləndirmə, danlama, bəyənməmə. …Tiflisdə “Molla” nın intişarı şəriətmədarların əlinə təkdir çomağı verdi
is. 1. Erkək keçi. 2. Vəhşi keçi, dağkeçisi. On addım kənarda yatmayır təkə; Gəzinir oylağa baş çəkə-çəkə
[ər.] 1. is. İddia, təşəxxüs, lovğalıq, özünü çəkmə, fors. [Rüstəmovun] …hər şeyə yuxarıdan baxan büzük gözlərinə hüdudsuz bir təkəbbür çöküb qalmışdı
sif. və zərf İddialı, təşəxxüslü, lovğa, mütəkəbbir, forslu. Təkəbbürlü adam. – Xanpəri özündən bədgüman, keçmişinə arxayın, təkəbbürlü, heç kəsi bəyə
is. Lovğalıq, təşəxxüs, iddialılıq, mütəkəbbirlik, forsluluq. Atasının əli aşağı düşməyindən [Nurəddin] bir o qədər qəm çəkmirdi, çünki təbiətində tək
is. [tək, əl və fars. …duz – tək əllə tikilən] İranda, Orta Asiyada, Azərbaycanda ipək saplarla əyri xətlər və nəbati ornamentlər şəklində tirmə, mahu
is. Təkəlduz tikən usta (bax təkəlduz)
is. Tətbiqi xalq sənətinin təkəlduz tikməklə məşğul olan sahəsi. Xalq yaradıcılığının başqa sahələrinə nisbətən təkəlduzçuluq sahəsi ən az tədqiq olun
“Təkələnmək”dən f.is
f. 1. Böyüyüb təkə olmaq (erkək keçi haqqında). 2. məc. zar. Həddi-büluğa çatmaq, böyük oğlan olmaq, yetkinləşmək
bax birəlli1. Təkəlli işləmək
is. [ər.] köhn. 1. Zəhmətə, əziyyətə qatlaşma. 2. Çapalama. 3. Saxta hərəkət, sünilik
is. [ər.] Kamala çatma, mükəmməlləşmə, təkmilləşmə, bitkinlik
sif. və zərf Adda-budda, orada-burada, seyrək. Bu söz iclasda təkəmseyrək gülüşməyə səbəb oldu. Ə.Vəliyev
is. [ər.] 1. Ox ətrafında fırlanıb təkərli nəqliyyat vasitələrini hərəkətə gətirən dəndəli və ya bütöv dairə; çarx
is. Kiçik təkər, balaca çarx; çarxcıq. Dişli təkərcik. Oyuncağın təkərciyi
is. Təkərcik. Şofer traktoru işə salıb təkərəyi yavaş-yavaş burmağa, kəndirin gərginliyini artırmağa başladı
sif. Təkəri olan, təkərlə hərəkətə gətirilən; çarxlı. Təkərli traktor
sif. Təkər şəklində olan; girdə, dairəvi, çarx kimi
sif. Çənəsində az uzun seyrək saqqalı olan. [Nəcəfalı:] Arıq, gödək, təkəsaqqal bir kişi eyvana çıxdı
sif. məh. Lovğa, özünü çəkən, özünü dartan, forslu
bax təkbətək. Təkətək öhdəsindən gəlmək. – Bünyad Canı ilə belə təkətək görüşməmişdi. Ə.Əbülhəsən
is. [ər.] din. köhn. Kafir elan etmə, mürtəd elan etmə, lənət oxuma; küfr, lənət. □ Təkfir etmək – lənətləmək, lənət oxumaq, kafir elan etmək, mürtəd
bax birgözlü
sif. Hakimiyyət bir adamın əlində olan, qeyri-məhdud hakimiyyəti olan. Təkhakimiyyətli idarə üsulu
is. Hakimiyyətin bir adamın əlində toplanması; birisinin qeyri-məhdud hakimiyyəti
bax birhecalı
bax birhədli
sif. biol. Tək bir hüceyrəsi olan, bir hüceyrədən ibarət olan. Təkhüceyrəli yosunlar. Təkhüceyrəli ibtidai canlılar
1. Cümlədə arzu bildirən hissəcik. Təki siz gələsiniz. Təki tez çıxıb gedəydik. Təki sən deyən kimi olaydı