[fars.] bax dəhan. Qismət olsa, gələr Yəməndən; Qismət olmasa, çıxar dəhəndən. (Ata. sözü). Qönçə dəhəni çəməndə xəndan
“Dəhləmək”dən f.is
f. Səsləmək və b. yolla heyvanı hərəkətə gəlməyə məcbur etmək. O, qabağa keçib öküzləri hayxırdı, atı dəhlədi
is. [fars.] 1. Ev qapısı ilə otaqların qapıları arasında olan üstüörtülü aralıq; koridor. Yığılıb dağ kimi hər yanda kitab; Evdə, dəhlizdə və eyvanda
is. Kiçik dəhliz
is. [fars.] 1. Ana xətdən ayrılan arxın, şırımın və s.-nin başlanğıcı. Bu dəhnə sel dəhnəsidir, Lil hökmran, qaya əsir… M
is. [fars.] Yüyənin və ya cilovun atın ağzına salınan dəmir hissəsi; cövzə. At dəhnəni çeynəyə-çeynəyə irəli atıldı
“Dəhnələmək”dən f.is
f. Dəhnəni atın ağzına keçirmək (bax dəhnə1)
“Dəhnələnmək”dən f.is
məch. Yüyənin dəhnəsi ağzına keçirilmək (atın)
sif. Dəhnəsi olan
is. [ər.] klas. 1. Dünya, aləm, təbiət. Dəhrdə oldu mənə dildarü-dilbər bir tüfəng. M.P.Vaqif. Dəhrdə etmə iftiraqə həvəs; İftiraq ilə kəslər olmuş pə
is. Ağac budamaq, yaxud çox qalın olmayan ağacları kəsmək üçün burnuəyri kəsici alət. Yox, əfəndim, bu məsələlərdə dəhrə ilə müharibəyə çıxmaq olmaz
is. Toxumalarda və kəlağayıların üzərində dəhrə burnu şəklində naxış
sif. Burnunun ucu dəhrə kimi yuxarı qalxmış, burnu dəhrəyə oxşayan. Dəhrəburun adam
is. zool. Quyruğu dəhrəyə oxşayan böcək
“Dəhrələmək”dən f.is
f. Dəhrə ilə doğramaq, kəsmək. Ağacların budaqlarını dəhrələmək
“Dəhrələnmək”dən f.is
məch. Dəhrə ilə doğranmaq, kəsilmək
“Dəhrələtmək”dən f.is
“Dəhrələmək”dən icb. Qurumuş budaqları dəhrələtmək
sif. Dəhrəsi olan, əlində dəhrə. Belli, dəhrəli, yabalı, külünglü, kürəkli adamlar bir-birinə qarışmışdılar
sif. Görünüşcə dəhrəyə oxşayan, dəhrə kimi
is. [ər.] köhn. Axirətə inanmayan və hər şeyin bu dünyada olduğunu iddia edən adam. Nə hüluliyəm, nə dəhri, nə kənariyəm, nə bəhri; Nə riyaziyəm, nə c
is. [ər.] 1. Qorxunc bir şey və ya böyük bir təhlükə, hadisə və s. qarşısında doğan şiddətli qorxu hissi; vahimə
[ər. dəhşət və fars. …amiz] bax dəhşətəngiz. …Əxlaqsızlığın dəhşətamiz və çılpaq səhnələri açıldı. M
sif. [ər. dəhşət və fars. …əngiz] Dəhşətli, dəhşət doğuran; qorxunc. Sübh açılanda şahi-zalim və birəhmin hökmünə görə gərək adamlar kəlləsindən minar
“Dəhşətləndirmək” dən f.is
f. Dəhşətə salmaq, son dərəcə qorxutmaq
“Dəhşətlənmək”dən f.is
f. Dəhşətə düşmək, son dərəcə qorxmaq
sif. 1. Dəhşət doğuran, son dərəcə qorxunc; müdhiş. Əgər bu, həqiqətə çevrilsəydi, gör Müqim bəy Cavanşir üçün necə dəhşətli faciə üz vermiş olardı
[ər. dəhşət və fars. …nak] bax dəhşətəngiz
is. [fars.] tar. Keçmişdə kəndlilərin feodala, bəyə və ya mülkədara məhsulun onda biri miqdarında natural şəkildə verdikləri vergi
is. [ər.] köhn. İşə qarışma, müdaxilə etmə. □ Dəxalət etmək (eləmək) – qarışmaq, müdaxilə etmək. Dəccal da edir cümlə işə indi dəxalət; Qanun adı dill
köhn. 1. bax da1 1 və 2-ci mənalarda. Saqiya! Saldı qəm əldən məni, bir badə yetir; Həm bu dünyada mənə, həm dəxi üqbadə yetir
is. [ər.] köhn. Sığınan, himayə axtaran, kömək istəyən. □ Dəxil düşmək (bəzən “qapına”, “qapısına” sözü ilə) – sığınmaq, himayə istəmək, kömək istəmək
[ər.] Əlaqə, münasibət, aidiyyət (adətən “dəxli” şəklində). Uşaq mənimdir, baba! Dəxli nədir sizlərə? Kim sizi qəyyum edib, hökm edəsiz bizlərə? M
Zaman və məkanca son nöqtəni bildirən və bitişik yazılan qoşma; …qədər. Günortayadək. Vağzaladək. Evədək
is. məh. İri heyvanların (inək, öküz və s.-nin) aşığı; maça. Dəkkə ilə aşıqaşıq oynamaq
sif. [ər] 1. Düpdüz, tamamilə düzgün, incədən-incəyə düzgün. Dəqiq cihazlar. Dəqiq tərəzi. Sənin qüdrətini, sənin əzmini; Dəqiq maşınlarla hesabladıla
is. [ər] 1. Bir saatın altmışda birinə bərabər və ya 60 saniyədən ibarət olan vaxt ölçüsü. Bir dəqiqə sükutdan sonra vəzir Mirzə Möhsün başladı danışm
zərf Dəqiqədə bir, arabir, çox qısa müddətdə. Ancaq quduz xəzri dəqiqədəqiqə ara verib damlar başında uluyurdu
zərf Hər dəqiqədə, hər dəqiqədən bir, tez-tez, müttəsil. Dəqiqəbaşı su içmək. – Yunis dəqiqəbaşı vaqonun qapısına çıxır, pəncərəsindən boylanıb cənuba
zərf Hər dəqiqə, getdikcə; arası kəsilmədən. Kombayn dəqiqəbədəqiqə halı yaxşılaşan xəstəyə bənzəyirdi
sif. Dəqiqə müddətində olan (adətən saylarla). Bir dəqiqəlik iş. İki dəqiqəlik sükut. On dəqiqəlik tənəffüs
sif. [ər. dəqiqə və fars. …şümar] köhn. Saatda dəqiqəni göstərən böyük əqrəb. Divar saatının dəqiqəşümarı