mətnin sintaqmatik ox üzərində elementlərinin təşkili, daha doğrusu, onun struktur quruluşu səviy- yəsi
dilin sistemli öyrənilməsinin dil vahidlərinin onların xətti ardıcıllığındakı münasibətlərlə müəyyənləşməsi
1. Elementlərin (daha ayrı-ayrı kiçik vahidlərin) daha böyük (qlobal) vahidlərdə birləşməsi. 2. Danışıq - aktiv qrammatika - mənadan formaya keçid- m
1. Bir-birindən qarşılıqlı şəkildə asılı elementlərdən ibarət bütöv obyekt. Sistem nöqteyi-nəzərdən ona aid olan sistemin elementi parçalanmamaq xass
ümumi dil sisteminin qanunauyğun təşkil olunmuş hissəsi.
sintaqmatikadan, daha doğrusu, dilin daha sonra bölünməyən elementlərindəki təsnifatda dilin tədqiqinin ikinci fazası, daha doğrusu, paradiqmlərin ü
1. Konkret deyim həyata keçirilən zaman nitq konteksti, daha doğrusu, şərait (məqsəd və s.). 2. Maddi və yaxud ideal obyektlər və onlar arasındakı mü
onların istifadəsi qəbul olunmuş situasiya ilə bağlı hazır cümlənin leksik vahiddən ibarət olan əlaqələridir
konkret bu situasiya üçün vacib olan stereotip ifadə. Məsələn, «Danışır, Bakı!», «Xoş gəlmisiniz!»
bu, elə situativ model deməkdir.
kommunikasiya (ünsiyyət) aktında situasiyanın təsviri və dəyişdirilməsi, onun nəzərdən keçirilməsi şüurun məhsuludur
nitq aktına kömək edən ekstralinqvistik amillərdən gələn informasiya.
həmin situasiya ilə şərtlənmiş deməkdir.
məna kompressiyası - informasiyaya malik ünsiyyətin ekstralinqvistik situasiyasını dolduran parçaların kompres101 siya vasitəsilə aradan götürülməs
bilavasitə hər hansı situasiyanı əks etdirən informasiya.
bax: situativ-məna kompessiyası.
şəraitin və əvvəlki təcrübənin ekstralinqvistik elementləri. Bax: eyni zamanda situasiya konteksti.
insanın nitq fəaliyyətinin elə modelidir ki, o eyni müxtəlif semantik komponentlər yığımının köməyi ilə predmetli təsvirlərin eyni işarəli təsvirləri
situativ tərcümə nəzəriyyəsi dil çərçivələrindən bir qədər kənara çıxır və gerçəkliyə müraciəti nəzərdə tutur
siyasi diskussiyalarda istifadə olunan bütün nitq aktlarının cəmi. Bax: diskurs.
müəyyən peşə, yaxud sosial təbəqə nümayəndələrinin tərəfindən istifadə edilən söz və ifadələr. Ümumi və xüsusi slenqlərə bölünür
biliklər təsəvvürünü təşkil edən freymadır ki, o freymanı təsvir edən anlayış, yaxud obyekti xarakterizə edən bəzi mahiyyəti, yaxud əlaqəsi
biblioqrafik kitabın işlənib hazırlanması - bu kitablarda tərcüməçinin nəinki xarici dili bilməsini, həm də tərcüməşünasliq üzrə olan ədəbiyyatı b
bax, annotasiya.
texnikanın və sənayenin müxtəlif sahələrində çalışan müxtəlif mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulur və xüsusi məlumatları özündə saxlayır, texniki
bu, dilin olduqca məhdud çevrəsində xüsusi və ümumiliklə bağlı olan və daimi və bilavasitə ünsiyyətdə olanlar tərəfindən işlədilən söz formasıdır
tərcümənin mərhələləri: 1. Tərcümə olunan leksik vahiddən yaranmış ədəbi dil sözünün əsas mənasının uçotu; 2
1. Dil ilə ictimai həyat faktları arasındakı səbəb əlaqələrini öyrənən dilçiliyin bölməsi. 2. Dilərin sosial diferensiasiyasını öyrənən dilçiliyin şöb
1.Dilin öz səs tərkibi ilə predmet (əşya), proses, gerçəklik hadisələri, onların xassələri, yaxud aralarındakı münasibəti ifadə edən ən müxtəsər əsa
sözün nəinki sadə şəkildə fərqləndirilməsi, həm də onun bir məna ətrafında seçməsini nəzərdə tutan leksik materialın seçim vahidi
söz birləşməsi dedikdə iki və daha artıq əsas sözün (ona aid olan köməkçi sözlər, yaxud bu sözlərsiz) birləşməsi olub, vahid, lakin anlayış və təsəvv
ilkin dildə müvafiq söz birləşmələrinin ekvivalentini axtaran tərcümə. Söz birləşməsinin tərcüməsində belə seçim vahidi geniş yayılmışdır, belə ki,
ələvə yardımçı dilin bütün söz formalarından ibarət olan maşın lüğəti. Bu tipli lüğətdə morfoloji təhlilə tələb xeyli dərəcədə sadələşir
mühəndis linqvistikasında daxil edilmiş massivin sadə metodu ilə gedir, burada identik sözformaların axtarışı onların kəmiyyətinin üst-üstə gəlməsi
1. Mətn vahidi olub (söz, yaxud digər dil, yaxud işarə obyekti) aralıqdan-aralığa qədər olan boş yer
bax: sözbəsöz tərcümə.
mətnin, əsasən, leksik səviyyəsində realizə olunan tərcümə.
1) 1. Hər bir sözün tərcüməsi. 2. Sintaksis və üslubi nəzərdə tutmaqla məna və məzmunun sözbəsöz tərcüməsi
1. Bütövlüyün vahidi, ilkin elementi. Yazı səviyyəsində bir-biri ilə üst-üstə düşən sözlərin çoxlu işlədilməsi
biz sözlərin mənasını üç müxtəlif mənbədən alırıq: a) konvensiyaya (sövdələşməyə) görə dilin bu işarəsi filan şeyi bildirəcək; b) situasiyaya (konte
bu sadə (yaxud düzəltmə-törəmə) əsasını göstərən və sözyaradıcılığı və formayaradıcılığının sonrakı mənbəsi olan lüğətdir
müxtəlif ad və adlandırma, xüsusi adlar.
lüğətin başlıq sözlərinin əlifba ilə siyahısı.
adlıq mənası o sözlərə xasdır ki, onlar bir predmet (əşya), şəxs, yaxud coğrafi anlayış (hadisə) bildirir və onu eyni sırada olan predmet (əşya), şəxs
bu, elə sözün əşyavi-məntiqi mənası deməkdir.
lüğətdə leksem nümunəsi kimi ənənəvi seçilən söz formalarından biri. Məsələn, ingilis dilində fel üçün «to» hissəciksiz infinitiv, isim üçün üm
1. Tərcümə zamanı saxlanılan sözün invariant mənası. 2. Dilin müxtəlif şəkildə işlənilməsində dil vahidinin invariant mənası
bu, elə sözün əsas forması deməkdir.
morfemin fonoloji tərkibi.
sözün predmetin adına xidmət etməsi.