JURNALİSTİ́K

Fotojurnalistika — yeni bir xəbər hekayəsini anlatmaq üçün şəkillərdən istifadə edən jurnalistikanın xüsusi bölməsi. İndiki dövrdə terminin adətən yalnız hərəkətsiz təsvirlərə istinad etdiyi başa düşülür, lakin bəzi hallarda bu termin həmçinin teleradio jurnalistikasında istifadə olunan videoya da aid edilir. Fotojurnalistika fotoqrafiyanın bu sahəyə yaxın olan digər qollarından sərt bir etik çərçivəylə işin dürüst, qərəzsiz olmasını tələb etməsi və hekayəni ciddi jurnalistika şərtləri daxilində anlatması ilə fərqlənir. Fotojurnalistlər xəbər mediasına töhfə verən şəkillər yaradır və cəmiyyətlərin bir-biri ilə əlaqə yaratmalarına kömək edir. Onlar ətraflarında baş verən hadisələrdən daim və tez bir şəkildə xəbərdar olmalıdırlar. Fotojurnalistlər xəbərləri həm dolğun, həm də əyləncəli şəkildə və yaradıcı formatda çatdırırlar. Bir yazıçı kimi, fotojurnalist də müxbirdir, ancaq çox vaxt sərt maneələrlə üzləşərkən o, ani qərarlar qəbul etməli və foto avadanlıqları daşımalıdır. == Tarixi == === Müharibə fotoqrafiyasının yaranması === Xəbər hekayələrini fotoşəkillərlə təsvir etmək təcrübəsi 19-cu əsrin ortalarında çap və fotoqrafiyada baş verən yeniliklərlə mümkün oldu. 1806-cı ildə "The Times" qəzetində çap olunmuş Lord Horatsio Nelsonun dəfn mərasimi kimi ilkin təsvirlər qəzetlərdə meydana çıxsa da, ilk həftəlik illustrasiyalı qəzet 1842-ci ildə çap edilmiş "Illustrated London News" (ILN) idi. Burada təsvirlər oyularaq çap edilmişdi.

Hüquq jurnalistikası, ictimai və ya siyasi məqsəd üçün qəsdən və şəffaf şəkildə qərəzsiz bir nöqteyi-nəzərdən qəbul edilən jurnalistika janrıdır. Çünki, həqiqətə uyğun və təbliğatdan fərqlidir. Həm də medianın qərəzli olması və mediada obyektivliyin olmaması hallarından fərqlənir, çünki qərəz olduğu ehtimal olunur. Bəzi insan haqları jurnalistləri ənənəvi obyektivlik idealının ya bütövlükdə, ya da reklamda korporativ sponsorların olması səbəbindən mümkün olduğunu inkar edirlər. Bəziləri ictimai marağın fərqli şəffaf baxışları olan müxtəlif KİV-lər tərəfindən daha yaxşı təmin olunduğunu və ya təbliğat jurnalistikasının makkraker və ya məlumat verən kimi eyni rol oynadığını düşünürlər. == Hüquq jurnalistlərindən perspektivlər == Müstəqil Media Mərkəzi olan "alternativ" jurnalist kooperativinin bir yazarı fəaliyyətə çağırışda aşağıdakıları yazır: Jurnalistikanın klassik prinsipləri obyektivlik və neytrallıq tələb edir. Bunlar artıq ümumdünya hörməti olmayan köhnəlmiş prinsiplərdir … Onlara bağlılığımızı hiss etməməliyik. Əgər biz hər zaman mənalı dəyişiklik etmək istəyiriksə, təbliğat jurnalistikası zəruri təşkilatı təmin edən ən vacib element olacaqdır. Buna görə də, təbliğat sahəsində uğurlu jurnalist olmağı öyrənməyimiz çox vacibdir. Çoxları üçün bu, məqsədləri müəyyənləşdirmək və əldə etmək üçün fərqli bir yol tələb edəcəkdir.

Hərbi jurnalistika — müharibə yaxud hərbi konflikt hallarında münaqişə zamanı əsgərlərlə birgə hərəkət edən və hadisəni onların aspektindən görüb-yansıdan müxbirlər üçün işlədilən termindir. Bu termin haqqındaki qavramlar əvvəllərə dayansa da, mübahisəli şəkildə yayılması 2003-cü ildə başlayan İraq savaşında oldu. Bir çox qələm əhli üçün hərbi jurnalistika sivillər və ordu arasındaki əlaqələri qaydaya salan bir yol idi. Buna görə də bu jurnalistika metodunun geniş istifadə olunduğu zamanlar 2-ci Dünya Müharibəsinə təsadüf edir. Müharibə zamanlarında SSRİ bu metoddan istifadəylə həmin illəri əhatə edən 208 film çəkmişdir və bu günümüzə qədər gəlib çatmışdı. Yazıçılar üçün bu hal Böyük Vətən Müharibəsi zamanı Silahlı Qüvvələr və Jurnalistlər arasındaki münasibətin müsbət olduğunun göstəricisidir. == İraqın işğalı (2003) == 2003-cü ilin martında -müharibə başlayan zaman- 775 jurnalist və fotoqraf müharibə müxbiri olaraq iştirak etdi. Bu korrespondentlər (müxbirlər) hərbi şöbə ilə müqavilələr bağladılar. Orduların yerləşdiyi məkan, planlaşdırılan əməliyyatlar və silahlar haqqında məlumatları əks etdirən informasiyaları yaymayacaqlarına dair söz verdilər. Müharibə müxbirlərinin hazırlığı 2002-ci ilin, noyabr ayında müharibə başlamazdan əvvəl başlandı.

Jurnalistika — hadisələrin, faktların, ideyaların və insanların qarşılıqlı əlaqəsi haqqında "günün xəbəri" olan və cəmiyyəti ən azı müəyyən dərəcədə dəqiqliklə məlumatlandıran reportajların hazırlanması və yayılması. İsim olan bu söz peşəyə (peşəkar və ya həvəskar), məlumat toplamaq üsullarına və ədəbi üslublara aid edilir. Jurnalistika üçün uyğun rol ölkədən ölkəyə, peşə haqqında təsəvvürlərə və nəticədə statusa görə dəyişir. Bəzi ölkələrdə xəbər mediası hökumət tərəfindən idarə olunur və müstəqil deyil. Digərlərində xəbər mediası hökumətdən müstəqildir və özəl sektor kimi fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə, ölkələr söz azadlığı, mətbuat azadlığı, eləcə də böhtan ilə əlaqədar qanunları fərqli tətbiq edə bilər. İnternetin və smartfonların yayılması XXI əsrin əvvəllərindən bəri media mənzərəsinə əhəmiyyətli dəyişikliklər gətirmişdir. Bu, çap media kanallarının istehlakında dəyişiklik yaratmışdır, çünki insanlar qəzet, jurnal və ya televiziya xəbər kanallarının ənənəvi formatlarından fərqli olaraq elektron kitablar, smartfonlar və digər şəxsi elektron cihazlar vasitəsilə xəbərləri getdikcə daha çox istehlak etmişdilər. Xəbər təşkilatları rəqəmsal qanadlarından tam şəkildə pul qazanmaqla yanaşı, dərc edərək yayımladıqları kontekstdə improvizasiya etməkdə də çətinlik çəkirlər. Qəzetlər çap gəlirlərinin rəqəmsal gəlirlərin artım sürətindən daha sürətlə azaldığını görmüşdülər.

Jurnalistika sosiologiyası — jurnalistikanı sosial bir fenomen olaraq araşdıran, sosioloji metodların onlarla işləməkdə tətbiqi, jurnalistlərin və kütləvi informasiya vasitələrinin auditoriyasının sosial düşüncəsinin xüsusiyyətləri və s. kimi araşdıran xüsusi bir sosioloji sahədir. Sosiologiya və jurnalistika, ortaqlıqlarının inkişaf etdirildiyi üçün fərqli, lakin yaxın bilik sahələri kimi fəaliyyət göstərir: Kütləvi informasiya vasitələri yeni sosioloji məlumatlar yayırlar - yəni sosioloji məlumatlar kütləvi informasiya vasitələri istehlakçılarına verilir. Jurnalistlər sosioloji tədqiqatların nəticələrini dəlillərini dəstəkləmək üçün hekayələrində istifadə edirlər. Nəhayət, müəyyən bir vəziyyətdə, bir jurnalistin sosioloji düşüncəsi sosioloji jurnalistikanın - üzvi bir "bağlama"-nın, jurnalistika və sosiologiyanın sintezinin - reallığı tanıma metodlarının olduğu xüsusi bir keyfiyyətə malik bir jurnalist əsərinin yaranmasına kömək edir. Metodoloji səviyyədə: Jurnalistika və sosiologiya sosial elm sahəsindəki birinci sahə daha çox praktik tərəfə aiddir, ikincisi isə proses və hadisələrin proqnozlaşdırılmasına yönəlib. Bənzər münasibətlər: humanist istiqamət, sosial məsuliyyət, vətəndaşlıq, təsdiqlənmiş məlumatlara həsrət. Tədqiqat obyektlərinin ümumiliyi: cəmiyyət və onun quruluşu obyektiv və subyektiv mənada, sosiologiya isə kütləvi statistikaya bağlanır, media isə insanların və hadisələrin özünəməxsusluğuna diqqət yetirir. Metodologiya sahəsində, sosiologiyada oxşarlıq kütləvi statistika üstünlük təşkil edir, rəsmiləşdirilmiş metodlar və jurnalistikada fərdi hadisələrin hərtərəfli öyrənilməsi == Sosiologiya ilə jurnalistika arasında qarşılıqlı əlaqənin başlanğıcı == Jurnalistika sosiologiyası XIX əsrdə, obyektiv tərəfdən baxıldığı təqdirdə, ilk növbədə Qərbdə nəzəri sosiologiyanın inkişafı ilə əlaqəli olaraq ortaya çıxdı. Subyektiv baxımdan, eyni zamanda bir çox sosioloqun eyni zamanda elmi jurnalları redaktə edib nəşr etməsi və ya jurnalistika ilə məşğul olması da az əhəmiyyət kəsb etmirdi.

Jurnalistika tarixi müntəzəm olaraq məlumat toplamaq və yaymaq üçün xüsusi üsulların meydana gəlməsi ilə qeyd olunan texnologiya və ticarətin böyüməsini əhatə edir, bu da bir jurnalistika tarixini ortaya qoyduğu kimi, mövcud xəbərlərin dairəsinin daim artmasına səbəb olmuşdur. Mətbəə icad olunmamışdan əvvəl ağızdan gələn xəbər xəbərlərin əsas mənbəyi idi. Geri dönən tacirlər, dənizçilər və səyahətçilər materikə yeni xəbər gətirirdilər, bu da şəhərdən şəhərə yayılırdı. Bu cür xəbərin yayılması çox etibarlı deyildi və bu üsul mətbəənin ixtirası ilə öldü. Jurnalistlər qədim dövrlərdə məlumat yaymaq üçün daha çox qəzetlərdən istifadə etsələr də, XX əsrdə radio və televiziya, XXl əsrdə isə internet əsas vasitəyə çevrilmişdir. == İlk və əsas jurnalistika == Avropa Avropada intibah dövrünün başlaması ilə əlaqədar yarmarkalar keçirilən şəhərlərdə informasiya mərkəzləri yarandı. Həm də həmin şəhərlərdə əlyazma halında qəzetlər buraxılırdı və burda ticarət xəbərləri ilə yanaşı digər informasiyalara da yer verilirdi. "Qəzet" sözü də həmin dövrdə meydana gəlmişdir. Bu ad Venesiyada (İtaliyada) işlənən pul vahidinin adından götürülüb. İnformasiyalar hıəmin pula, yəni qazettaya satılırdı.

22 iyul – Azərbaycanda Milli mətbuat və Jurnalistika günü kimi qeyd edilir. Azərbaycan mətbuatının banisi Həsən bəy Zərdabidir. Böyük çətinliklərdən sonra o,Bakıda ana dilində "Əkinçi" qəzetinin nəşr edilməsi üçün icazə almışdı. Bu qəzetin ilk nömrəsi 1875-ci il iyulun 22-də çapdan çıxmışdı. "Əkinçi" qəzetinin nəşri bütün Qafqazda əks-səda doğurmuşdu.1875-1877-ci illər ərzində fəaliyyət göstərmiş qəzetin 56 nömrəsi işıq üzü görmüşdü. "Əkinçi" qəzeti xalqımızın milli oyanışında, milli birliyinin möhkəmlənməsində böyük rol oynamışdır. Qəzetin mütərəqqi ideyaları Rusiya hakim dairələrini narahat etmiş və iki il sonra qəzet bağlanmışdı.Azərbaycan mətbuatının ilk müjdəçisi "Əkinçi"dən sonra bu sahədə xeyli irəliləyişlər olmuşdu. XIX əsrin sonlarında "Ziya", (1879), "Kəşkül" (1880),"Kaspi" (80-90-cı illər) qəzetləri nəşrə başlamışdı. XX əsrin əvvəllərində C. Məmmədquluzadə, M. Şahtaxtinski, S. Hüseyn, Ö. Faiq Nemanzadə, Ü. Hacıbəyov və başqaları yeni demokratik mətbuatın yaranması uğrunda mübarizə aparırdılar. Bu gərgin mübarizə öz nəticəsini verdi.

Musiqi jurnalistikası (musiqi tənqidi adı ilə də tanınır) — Populyar musiqi, klassik musiqi və ənənəvi musiqi kimi mövzuların mediada tənqidi və reportajıdır. Jurnalistlər XVIII əsrdə musiqi haqqında məlumatları yazmağa başladılar və hal-hazırda klassik musiqi sayılan əsərləri şərh etdilər. 1960-cı illərdə musiqi jurnalistikası The Beatles musiqi qrupunun yaranmasından sonra rok və pop kimi populyar musiqiləri daha geniş yaymağa başladı. 2000-ci illərdə texnikanın inkişafı, internetin böyüməsi ilə musiqi tənqidi, musiqi bloqqerləri ilə maraqlanan musiqi tənqidçiləri və internetdə çap mediasını əlavə edən tənqidçilərlə birlikdə getdikcə daha böyük bir onlayn mövcudluğu inkişaf etdirdi. Bu gün musiqi jurnalistikasına mahnıların, albomların və canlı konsertlərin icmalları, səs yazan sənətçilərin profilləri və sənətçi xəbərləri, musiqi hadisələrinin reportajları daxildir.. Musiqi jurnalistikasının ənənəvi olaraq bir balı tərtib və qeyd olunan musiqinin öyrənilməsini, müzakirəsini, qiymətləndirilməsini və şərhini, simfoniyaların, klassik mahnıların, əsərlərin ifasının və konsertlərin qiymətləndirilməsini özündə birləşdirən klassik musiqi tənqidində kökləri var. 1840-cı illərdən əvvəl “Allgemeine musikalische Zeitung” (1798-ci ildə Yohann Friedrich Rochlitz tərəfindən təsis edilmişdir) və “Neue Zeitschrift für Musik” (1834-cü ildə Robert Schumann tərəfindən təsis edilmişdir) və London jurnalları kimi musiqi jurnalları tərəfindən musiqi hesabatları verildi. As The Musical Times (1844-cü ildə Musical Times və Singing Class Dairəvi olaraq qurulmuşdur); ya da musiqinin yayımın əsas məqsədlərinə daxil olmayan ümumi qəzetlərdə müxbirlər tərəfindən. 19-cu əsrin nüfuzlu İngilis musiqi tənqidçisi, The Times (Musiqili zamanlar) qəzetinin jurnalisti Ceyms Uilyam Davison idi. Bəstəkar Hektor Berlioz da 1830-1840-cı illərin Paris mətbuatı üçün rəylər və tənqidlər də yazmışdır.

Qonzo-jurnalistika (ing. gonzo; "dəli, ağıldan kəm") — jurnalistikada birinci şəxsin adından dərin subyektiv nəqletmə üslubu ilə xarakterizə olunan və müxbirin qərəzsiz müşahidəçi deyil, təsvir olunan hadisələrin birbaşa iştirakçısı kimi, şəxsi təcrübəsindən istifadə edərək və duyğularını açıq şəkildə ifadə etməklə bu hadisələrin əsas mənasını vurğuladığı cərəyandır. "Qonzo-jurnalistika", həmçinin bu üslubun ayrılmaz xüsusiyyəti olan sitat, sarkazm, yumor, şişirtmə və hətta təhqiramiz ifadələrin aktiv istifadəsi ilə xarakterizə olunur. Qonzo-jurnalistikada müəyyən olunmuş qaydalar yoxdur, struktur məcburi deyil, çox vaxt sxemlər mövcud olmur və forma məzmuna uyğun deyil. Dəqiq reportaj və qızğın təxəyyül bir-birinə elə qarışır ki, həqiqəti yalandan ayırmaq demək olar ki, mümkün olmur. Yuxarıda qeyd edilənləri nəzərə alaraq qonzo-jurnalistikanın aşağıdakı əlamətlərini ayırd etmək olar: reportaj janrı; subyektivlik; diqqət mərkəzində olan müəllif; eklektizm; müəllifə xas leksikadan istifadə. Bu üslubu 1960-cı illərdə amerikalı jurnalist Tom Vulf sayəsində yaranan "yeni jurnalistika" stilinin bir qolu hesab etmək olar. Qonzo-jurnalistikanın banisi jurnalistikada obyektivliyi qəbul etməyən Hanter Tompsondur. Tompson 15 fevral 1973-cü ildə "Rolling Stone" jurnalına verdiyi müsahibəsində demişdi: "Əgər mən son 10 ildə öyrəndiyim bütün həqiqətləri yazsam, mənim tanıdığım təxminən 600 nəfər, o cümlədən mən özüm Rio-dan Sietlə qədər bütün dünyadakı həbsxana kameralarında çürüyərdik. Mütləq həqiqət — peşəkar jurnalistika dünyasında nadir və təhlükəli bir şeydir." Əsas simvolu peyot adlı kaktus növünün çiçəyini tutan altıbarmaqlı yumruq təsviridir.

Sarı jurnalistika (ing. yellow journalism) və ya sarı mətbuat (ing. yellow press) — çox az ya da heç bir istinadı olmadan edilmiş bir araşdırmaya göz alıcı xəbər başlıqları əlavə olunaraq daha çox qəzet satılmaq üçün edilən jurnalistika növü. Bu üsul, bəzən xəbərlərdəki hadisəsinin mübaliğəsi, skandal tüccarlığı ya da sensasiyonalizm olaraq ortaya çıxa bilər.

Tibbi jurnalistika — tibbi xəbərlər və məqalələr barədə xəbərlər hesabatıdır. Tibbi jurnalistika rəngarəngdir. Tibbi jurnalistikaya daxil olan əsas bölmələr ümumi cəmiyyət üçün yazılan yazılar və həkimlər və peşəkarlar üçün yazılan məqalələrdən ibarətdir. Tibbi jurnalistikada dəqiqlik anlayışı çox dəyişkəndir. Kütləvi informasiya vasitələrinin rəylərində bir çox insanların məqalələrdən razı qalma nümunələri olsa da, əksər məqalələr qeyri-kafi qiymətləndirilir. Digər ön izləmələr kütləvi informasiya vasitələrində yayımlanan səhvlərin əksəriyyətinin orijinal jurnal məqalələrində və ya qurumun mətbuat orqanının yayımladığı yazılarda təkrarlanan səhvlərin nəticəsi olduğunu müəyyən etdi. Kolumbia Jurnalistika İcmalı və Hippokrat Med Review kimi bəzi veb saytlar tibbi jurnalistika sahəsinə aid yazılar dərc dərc edir və bu sahədə araşdırmalar aparır. Tibbi jurnalistika müxtəlif vasitələrlə yayımlana/nəşr oluna bilər: Televiziya xəbərləri Qəzetlər İnternet veb-səhifələri Elmi jurnallar (sağlamlıq haqda və tibbi xəbərlər yayımlayan növlərində) Xəbərlərin yayılmasında əksər səhvlər və fərziyyələr elmi icma və ümumi cəmiyyət arasındakı bir neçə maneə ilə əlaqələndirilə bilər ki, bu da müxbirlərin biliklərinin kifayət qədər olmaması, müvafiq hesabat hazırlamaq üçün vaxtın olmaması və nəşrdə kifayət qədər yer olmaması səbəbilə qeyri — dəqiq yazılan məqalələr nəticəsində yarana bilər. Əksər xəbər məqalələri sübutların keyfiyyəti, xərclər və fayda ilə risklər kimi vacib məsələlərin müzakirəsində uğursuz olurlar. Necə olsa da, tibbi jurnalistika təkcə kommersiya məqsədli sahə deyil.

Yayım jurnalistikası — Köhnə metodlarla “yayımlanan” medianın əvəzinə müasir üsullar ilə translyasiya olunan qəzet və afişalar kimi xəbərlər və jurnallar sahəsidir. Yayım metodlarına radio (hava, kabel və İnternet vasitəsilə), televiziya (hava, kabel və İnternet vasitəsilə) və İnternet daxildir. Belə media şəkillər (statik və hərəkətli), vizual mətn və səslər vasitəsilə yayılır. Yayımlanan məqalələr “paketlər”, “oxucular”, “səsləri” (VO) və “lentdəki səs” (SOT) şəklində yazıla bilər. “Xülasə" xəbərlərin ümumi və qısa icmalı üçün düzəldilmiş bir video çarxdır və əsasən televiziyada işlədilir.Reortyor tərəfindən təqdim olunur. Səs, video,qrafika və effektlərdən istifadə olunur. "Qiraətçi" - video və ya səslə müşayiət olunmadan məqalə oxuyan şəxsə deyilir. Bəzən "ekranda rəqəmsal qrafik”-də təsvir olunur. Voice-over ya da VO, aparıcı tərəfindən təqdim edilən səsli və görüntülü yayımdır. Sound on tape ya da SOT, müsahibə səsidir.Ümumi bir müsahibəni və ya bir neçə müsahibənin önəmli hissələrini təşkil edir Radio yayım jurnalistikası üçün ilk vasitə idi.

Yeni media jurnalistikası — istifadəçilər, habelə istifadəçilər və məzmun arasında qarşılıqlı əlaqəni təmin edən və ya təkmilləşdirən kommunikasiya texnologiyaları. 1990-cı illərin ortalarında "yeni media" ifadəsi əyləncə və təhsil üçün interaktiv CD-ROM-lar üçün satış planının bir hissəsi kimi geniş istifadə olunmuşdu. Bəzən Veb 2.0 kimi tanınan yeni media texnologiyaları bloqlar, vikilər, onlayn sosial şəbəkələr, virtual aləmlər və digər sosial media platformaları kimi geniş çeşidli veb ilə əlaqəli ünsiyyət vasitələrini əhatə edir. "Yeni media" ifadəsi materialı onlayn və kompüterlər vasitəsilə paylaşan hesablama mediasına aid edilir. Yeni media köhnə media haqqında yeni düşüncə tərzini ilhamlandırır. Media aydın, xətti ardıcıllıqla bir-birini əvəz etmir, əksinə, bir-biri ilə əlaqəli əks əlaqə dövrələrinin daha mürəkkəb şəbəkəsində təkmilləşir. Yeni medianın fərqli cəhəti onların ənənəvi medianı necə yenilədikləri və köhnə medianın yeni medianın çağırışlarına cavab vermək üçün özlərini necə dəyişdirmələridir. Onların tərkibində rəqəmsal generativ və ya interaktiv prosesləri təmin edən texnologiyalar yoxdursa, yayımlanan televiziya proqramları, bədii filmlər, jurnallar və kitablar yeni media hesab edilmir. 1950-ci illərdə hesablama və radikal sənət arasında əlaqələr güclənməyə başlamışdı. 1980-ci illərdə Alan Key və onun "Xerox PARC" şirkətindəki həmkarları fərdi kompüterin hesablama qabiliyyətini böyük bir təşkilat əvəzinə fərdlərə verməyə başlamışdılar.

İncəsənət jurnalistikası — vizual sənətlər, film, ədəbiyyat, musiqi, teatr və memarlığı özündə əks etdirən, ancaq bunlarla sərhədli olmayan sənətlərin reportajı və tənqidiylə maraqlanan jurnalistika sahəsi. Ənənəvi olaraq sənət haqqında yazan jurnalist və tənqidçilərin yazı və sənət əsərləri var. Ədəbiyyatşünaslıq, humanitar elmlər və sənət tarixi sahəsindəki bakalavr təhsillərindən başqa bu sahədə başqa rəsmi qabaqcıl jurnalist təhsili yoxdur. Məsələn, incəsənət jurnalistikası əsas mövzunun incəsənət olduğu bir yayım növüdür və incəsənət nümunələri, kuratorluq, tənqidi nəzəriyyə və ya tədris təcrübəsi olan insanlar tərəfindən (istər instituta, istər akademiya) əsaslı və müstəqil şəkildə həyata keçirilir. Belə bir jurnal çapda, onlayn və ya hər ikisində dərc edilə bilər və müxtəlif auditoriyaLara, o cümlədən qalereyalara, alıcılara, həvəskar və ya peşəkar sənətçilərə və geniş ictimaiyyətə yönəldilə bilər. Bir sözlə, incəsənət jurnalları həm ticarət, həm də istehlak jurnalları və ya hər ikisi ola bilər. Radio və televiziyada da sənət mövzularını əhatə edən xüsusiyyətlər var. Bir əsrdir incəsənət jurnalistikası ictimaiyyətlə sənəti müzakirə etmək və onları sənətə cəlb etmək üsuludur. 1831-ci ildə yaradılan "Lartiste" kimi jurnallar XIX əsrdə müasir sənət nümunələrini və nümunələr haqqında təsəvvürlər yaratdı. Həmçinin bu jurnallar sənət tənqidini də təqdim etdi.

Əyləncə jurnalistikası — populyar mədəniyyətə və əyləncə biznesinə və məhsullarına yönəlmiş hər hansı bir jurnalistikadır. Moda jurnalistikası kimi, əyləncə jurnalistikası da sənayenin özündə işləyənlərdən kənarda ümumi auditoriyanı hədəf alarkən, sənayenə aid xəbərləri əhatə edir. Ümumi formalara həyat tərzi, televiziya və film, teatr musiqisi, videooyun və ünlücoverage daxildir. Xəbər jurnalistikası cari hadisələrin məlumatları və ya əvvəllər baş vermiş hadisələrin hesabatları ilə məşğul olur. Bu tip jurnalistikanın əsas məqsədi məlumat verməkdir. Əyləncə jurnalistikası başqalarının arasında filmlər, televiziya şouları, hadisələr, musiqi, moda və videooyunlar kimi əyləncə sənayesinin məlumatları ilə məşğul olur. Bu tip jurnalistikanın əsas məqsədi əylənməkdir. Jurnalistlər hekayələrinin əyləncəli hala gəlməsinə səbəb olan müəyyən bir məsələdə faktlar ata bilərlər. Bu hərəkət istehlakçıya dərin təsir göstərə bilər və hesabatın həqiqiliyini şübhə altına alır. Bu problemin halları xəbər məqalələrində, jurnallarda və sənədli filmlərdə baş verə bilər.

Yeni jurnalistika — Dövrümüzdə iz qoymuş informasiya texnologiyaları çərçivəsində inkişaf edən internet bəşəriyyət üçün yeni bir dövrün başlanğıcı oldu. İnternetlə ünsiyyət və media sahəsində çox fərqli struktur və funksional transformasiya prosesləri başladı. Çap mediası və audio-vizual media kimi fərqlər aradan qalxdı və inteqrasiya olunmuş və mürəkkəb media quruluşu yarandı. Yeni jurnalistika ənənəvi mediadan çox fərqlənməsə də, onun inkişafının nəticəsi olsa da bir sıra kriteriyalarda ondan müəyyən dərəcədə fəqlənir. 1980-ci illərə kimi bütün KİV-lər çap və analoqlu görüntüyə əsaslanan məlumatlardan, yəni televiziya, qəzetlər və radiodan ibarət idi. Lakin son 25 ildə informasiyanın yayılması və cəmiyyətə çatdırılması sahəsində çox ciddi və sürətli irəliləyişlər, inkişaf nəzərə çarpmağa başladı və bütün bunlar internet və kompüterin yaranması ilə bağlı oldu. İstifadəçilərin internetdə məzmun axtardığı, istifadə etdiyi və istehsal etdiyi interaktiv ünsiyyət platformasıdır. İnsanların bir-biri ilə məzmun və məlumat paylaşmasına imkan verən sosial şəbəkələr, internet saytları və proqramlar sayəsində hər kəs axtardığı və maraqlandığı məzmuna daxil ola bilir. Kiçik qruplar arasında dialoqlar və paylaşımlar istifadəçi əsaslı məzmunun (UGC-User Generated Content) istehsalını tədricən artırır, həvəskar məzmunu rəqəmsal dünyada dəyərə çevirir. Bu, vaxt və məkan məhdudiyyəti olmadan (mobil əsaslı) paylaşma və müzakirənin vacib olduğu insan ünsiyyətinin formasıdır.

Rəqəmsal jurnalistika və ya internet-jurnalistika — XX əsrin sonlarında İnternetin inkişafı və yayılması ilə ortaya çıxan yeni bir jurnalistika növü. "Yeni media" dedikdə ilk ağıla gələn bu kommunikasiya sistemnin məhz İnternet üzərində var olmasıdır. Halbuki yeni media daha geniş anlayışdır və internet məkanı xaricində də, offlayn həyata keçə bilir. Çox vaxt yeni medianı sosial media ilə qarışıq salırlar və bu iki anlayışı birləşdirirlər. Əslində, bilmək lazımdır ki, yeni media daha geniş anlayışdır və sosial media da onun ən populyar və gündəmdə olan qoludur. Sosial medianın da içərisində daha çox sosial şəbəkələr müzakirə olunur ki, ağıla ilk gələn Facebook şəbəkəsidir. Bundan başqa, yüzlərlə sosial şəbəkə platformaları var ki, jurnalistlər öz işlərində bunlardan yararlana bilər. Yeni medianı anlamaq üçün öncə yeni media mühitinin nə olduğunu anlamaq gərəkdir. Etik öhdəliklərlə yanaşı, dəyişməz öhdəliklər də var olmaqdadır. Bunlar juralistikanın təməl prinspləridir: xəbərin doğruluğu, dəqiqliyi, qərəzsizliyi, vicdanlılığı, etibarlılığı və s.

Araşdırmaçı jurnalistika — müxbirlərin ciddi cinayətlər, irqi ədalətsizlik, siyasi korrupsiya və ya korporativ qanun pozuntuları kimi maraq doğuran bir mövzunu dərindən araşdırdıqları jurnalistika forması. Araşdırmaçı jurnalist aylarla, illərlə araşdırma aparıb reportaj hazırlaya bilər. Təcrübəçilər bəzən "gözətçi hesabatı" kimi terminlərdən istifadə edirlər. Araşdırmaçı jurnalistika əsasən, ənənəvi olaraq qəzetlər, xəbər agentlikləri və frilans jurnalistlər tərəfindən aparılır. Reklam gəlirinin azalmasına görə bir çox ənənəvi xəbər xidmətləri bahalı olduğu və çox vaxt apardığı üçün araşdırma jurnalistikasını maliyyələşdirməkdə çətinlik çəkir. Jurnalist araşdırmaları zaman keçdikcə daha çox birgə işləyən xəbər təşkilatları, hətta beynəlxalq səviyyədə (Panama sənədləri və Paradise sənədlərində olduğu kimi) və ya öz işlərini maliyyələşdirmək üçün ictimaiyyət və xeyriyyəçilər tərəfindən dəstəklənən ProPublica kimi qeyri-kommersiya qurumları tərəfindən həyata keçirilir. == Tərifləri == Missuri Universitetinin jurnalistika professoru Stiv Veynberq araşdırmaçı jurnalistikanı belə izah edir: "birinin təşəbbüsü və iş məhsulu haqqında oxucular, izləyicilər və ya dinləyicilər üçün əhəmiyyət kəsb edən məsələlər barədə xəbər vermək". Bir çox hallarda xəbər subyektləri araşdırılan məsələlərin açıqlanmamasını istəyirlər. Hazırda universitetdə araşdırmaçı jurnalistikanı tədris edən kafedralar var. Konfranslar araşdırmaçı jurnalistikaya dair resenziyalı araşdırmaları təqdim etməklə keçirilir.

Araşdırmaçı jurnalistika — müxbirlərin ciddi cinayətlər, irqi ədalətsizlik, siyasi korrupsiya və ya korporativ qanun pozuntuları kimi maraq doğuran bir mövzunu dərindən araşdırdıqları jurnalistika forması. Araşdırmaçı jurnalist aylarla, illərlə araşdırma aparıb reportaj hazırlaya bilər. Təcrübəçilər bəzən "gözətçi hesabatı" kimi terminlərdən istifadə edirlər. Araşdırmaçı jurnalistika əsasən, ənənəvi olaraq qəzetlər, xəbər agentlikləri və frilans jurnalistlər tərəfindən aparılır. Reklam gəlirinin azalmasına görə bir çox ənənəvi xəbər xidmətləri bahalı olduğu və çox vaxt apardığı üçün araşdırma jurnalistikasını maliyyələşdirməkdə çətinlik çəkir. Jurnalist araşdırmaları zaman keçdikcə daha çox birgə işləyən xəbər təşkilatları, hətta beynəlxalq səviyyədə (Panama sənədləri və Paradise sənədlərində olduğu kimi) və ya öz işlərini maliyyələşdirmək üçün ictimaiyyət və xeyriyyəçilər tərəfindən dəstəklənən ProPublica kimi qeyri-kommersiya qurumları tərəfindən həyata keçirilir. == Tərifləri == Missuri Universitetinin jurnalistika professoru Stiv Veynberq araşdırmaçı jurnalistikanı belə izah edir: "birinin təşəbbüsü və iş məhsulu haqqında oxucular, izləyicilər və ya dinləyicilər üçün əhəmiyyət kəsb edən məsələlər barədə xəbər vermək". Bir çox hallarda xəbər subyektləri araşdırılan məsələlərin açıqlanmamasını istəyirlər. Hazırda universitetdə araşdırmaçı jurnalistikanı tədris edən kafedralar var. Konfranslar araşdırmaçı jurnalistikaya dair resenziyalı araşdırmaları təqdim etməklə keçirilir.

Araşdırmaçı jurnalistika — müxbirlərin ciddi cinayətlər, irqi ədalətsizlik, siyasi korrupsiya və ya korporativ qanun pozuntuları kimi maraq doğuran bir mövzunu dərindən araşdırdıqları jurnalistika forması. Araşdırmaçı jurnalist aylarla, illərlə araşdırma aparıb reportaj hazırlaya bilər. Təcrübəçilər bəzən "gözətçi hesabatı" kimi terminlərdən istifadə edirlər. Araşdırmaçı jurnalistika əsasən, ənənəvi olaraq qəzetlər, xəbər agentlikləri və frilans jurnalistlər tərəfindən aparılır. Reklam gəlirinin azalmasına görə bir çox ənənəvi xəbər xidmətləri bahalı olduğu və çox vaxt apardığı üçün araşdırma jurnalistikasını maliyyələşdirməkdə çətinlik çəkir. Jurnalist araşdırmaları zaman keçdikcə daha çox birgə işləyən xəbər təşkilatları, hətta beynəlxalq səviyyədə (Panama sənədləri və Paradise sənədlərində olduğu kimi) və ya öz işlərini maliyyələşdirmək üçün ictimaiyyət və xeyriyyəçilər tərəfindən dəstəklənən ProPublica kimi qeyri-kommersiya qurumları tərəfindən həyata keçirilir. == Tərifləri == Missuri Universitetinin jurnalistika professoru Stiv Veynberq araşdırmaçı jurnalistikanı belə izah edir: "birinin təşəbbüsü və iş məhsulu haqqında oxucular, izləyicilər və ya dinləyicilər üçün əhəmiyyət kəsb edən məsələlər barədə xəbər vermək". Bir çox hallarda xəbər subyektləri araşdırılan məsələlərin açıqlanmamasını istəyirlər. Hazırda universitetdə araşdırmaçı jurnalistikanı tədris edən kafedralar var. Konfranslar araşdırmaçı jurnalistikaya dair resenziyalı araşdırmaları təqdim etməklə keçirilir.

Asiya Jurnalistika Kolleci — Chennai, Banqalorda Asiya Jurnalistika Məktəbi olaraq Banqalorda yaradılmışdır. Akademiklər ACJ 10 aylıq proqramı çərçivəsində dörd axın üzrə ixtisas üzrə aspirantura diplomu təklif edir – Televiziya, Çap, Yeni Media və Radio. Birinci trimestrdə seçdikləri mühitdən asılı olmayaraq bütün tələbələrə Yayım, Veb və Çapın əsasları öyrədilir. İkinci trimestrdən etibarən tələbələr öz seçimlərində hesabat verməyi öyrənirlər. İkinci və üçüncü dövrlərdə tələbələr kollec tərəfindən təklif olunan 16 seçmə fənndən üçü seçirlər. Seçimlərdən bəziləri Foto Jurnalistika, Kino, İdman, Siyasət, İncəsənət və Mədəniyyət, Şəxsiyyətlər, Beynəlxalq Problemlər, Biznes, Genderşünaslıq, Ekologiya, Vətəndaşlıq, Səhiyyə, Elm, Şəhərşünaslıq və İqtisadiyyatdır. == Tarixi == 1994-cü ildə Indian Express qrupu tərəfindən yaradılıb . Yalnız çap kursu olaraq fəaliyyət göstərilməsi təklif edildi. Onun adı dəyişdirildi və Çennaya köçürüldü.

Nigeriya Jurnalistika İnstitutu — Nigeriya Jurnalistika İnstitutu Laqos əyalətinin İkeja şəhərində yerləşən Nigeriya monotexniki müəssisəsidir. İnstitut 1963-cü ildə Beynəlxalq Mətbuat İnstitutu tərəfindən təsis edilmiş və 1971-ci ildə tam fəaliyyətə başlamışdır. Nigeriyada Milli Texniki Təhsil Şurası tərəfindən akkreditə olunmuş monotexnikalardan biridir. İnstitutun rəhbəri Olusegun Osoba . Quruma və onun işlərinə ümumi nəzarəti həyata keçirən digər üzvlərin sədrlik etdiyi idarəetmə şurası var. Müəssisənin gündəlik fəaliyyətinə baş elmi işçi kimi xidmət edən, məqsəd və vəzifələrin nəzərdən keçirilməsində, işlənib hazırlanmasında , həyata keçirilməsində böyük rol oynayan müavin və registrator tərəfindən köməklik göstərən provost rəhbərlik edir.

Stenfordda John S. Knight Jurnalistika Təqaüdləri — haqqında məlumatlar. Stenford Universitetində ödənişli 9 aylıq jurnalistika təqaüdüdür. ABŞ-də işləyən jurnalistlər üçün mövcud olan 20 belə proqramdan biridir. Hər il beş illik təcrübəyə malik 20-yə qədər jurnalistə verilən təqaüddür. Qəbul abituriyentlərin "həll etmək istədikləri jurnalistika problemini müəyyən etmək və ifadə etmək" bacarığına əsaslanır. 1966-cı ildə Stanford Universitetində Peşəkar Jurnalistika Təqaüd Proqramı açılmlşdı. 1984-cü ildə Amerikalı qəzet naşiri və redaktoru Con S. Naytın şərəfinə adlandırılmışdır.