Gəncə Dövlət Filarmoniyası
Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyası[1] — Gəncədə fəaliyyət göstərən konsert kompleksi. Filarmoniya binası 2012-2017-ci illərdə[2] Cavad xan və Zərrabi küçələrinin kəsişməsində memar Ramiz Hüseynovun layihəsi əsasında inşa edilib.
| Gəncə Dövlət Filarmoniyası | |
|---|---|
 | |
 | |
| 40°40′36″ şm. e. 46°21′29″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər | Gəncə |
| Yerləşir | Cavad xan və Həsən bəy Zərdabi küçələrinin kəsişməsi |
| Tikilmə tarixi | 2012-2017 |
| Mərtəbə sayı | 6 |
| Aidiyyatı | Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi |
| Memar | Ramiz Hüseynov |
| Memarlıq quruluşu | Klassisizm |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gəncə Filarmoniyasının əsası 1935-1936-cı illərdə Üzeyir Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə qoyulub. 1949-cu ildə Gəncə Dövlət Filarmoniyasının fəaliyyətinə xitam verilir, lakin, 1990-cı ildən Gəncədə Dövlət Filarmoniyası yenidən fəaliyyətə başlayır.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gəncə Filarmoniyasının əsası 1935-1936-cı illərdə Üzeyir Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə qoyulub.[3] Böyük Vətən Müharibəsi zamanı Fikrət Əmirov döyüşlərdən kantuziya ilə qayıtdığından onu işləmək üçün Gəncə Filarmoniyasına göndərirlər. 1946-1949-cu illərdə Filarmoniyaya xalq artisti Məhəmməd Bürcəliyev rəhbərlik edir. 1949-cu ildə Gəncə Dövlət Filarmoniyasının fəaliyyətinə xitam verilir.[3]
1959-cu ildə bəstəkar Xəlil Cəfərovun rəhbərliyi ilə Gəncədə yeni mahnı və rəqs ansambılı fəaliyyətə başlayır. Gəncədə ilk simfonik orkestr 1969-cu ildə Şirin Rzayev tərəfindən yaradılmışdır.[3] Daha sonra xalq artisti Fikrət Verdiyevin rəhbərliyi ilə “Göy-göl ” mahnı və rəqs ansambılı özfəaliyyət olaraq fəaliyyətə başladı. Daha sonra Heydər Əliyevin təşəbbüsü və köməkliyi ilə “Göy-göl” mahnı və rəqs ansamblına dövlət statusu verildi. Həmçinin bu dövrdə Gəncədə Kamera Orkestri də fəaliyyətə başladı. 1990-cı ildə Gəncədə Dövlət Filarmoniyası yenidən yaradıldı.[3]
Yeni binanın inşası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təməli 21 yanvar 2012-ci ildə İlham Əliyevin Gəncə səfəri zamanı qoyulmuşdur.[4] 15 mart 2014-cü ildə tikintidə ciddi dağıntılar baş verib.[5] 17 fevral 2016-cı ildə Gəncəyə səfər edən prezident İlham Əliyev filarmoniya binasında işlərin gedişi ilə tanış olub.[6]
10 noyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamla "Gəncə Dövlət Filarmoniyasının tikintisinin davam etdirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının 2016-cı il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Prezidentinin ehtiyat fondundan Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinə 5 milyon manat" əlavə pul ayırılıb.[7] 10 noyabr 2017-ci ildə İlham Əliyevin iştirakı ilə filarmoniyanın yeni binasının açılış mərasimi keçirilib.[8]
Memarlıq xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gəncə Dövlət Filarmoniyasının binası Gəncənin Nizami rayonu ərazisində, Cavad xan və Zərrabi küçələrinin kəsişməsində, əvvəllər Bakı kinoteatrının yerləşdiyi ərazidə[5] inşa edilib. Klassisizm üslubunda inşa edilmiş altımərtəbəli binada inzibati, məşq, qrim, rejissor və istirahət otaqları, bufet yaradılıb.[8]
Burada, eyni zamanda, 1200 nəfərlik konsert və 300 yerlik iclas zalları, 10 loja və 1 VİP loja vardır. Binanın üçüncü mərtəbəsinin eyvanında Üzeyir Hacıbəyovun, Fikrət Əmirovun, Qara Qarayevin, Niyazinin və Arif Məlikovun heykəlləri qoyulub. Ərazidə açıq havada yay konsert meydançası, baxış qülləsi, 500 avtomobil yerlik yeraltı dayanacaq və ümumi sahəsi 2 min kvadratmetr olan iki korpusdan ibarət ikimərtəbəli qalereya inşa edilib.[8]
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyası Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyindədir. 1997 - 2016-cı illərdə Gəncə Dövlət Filarmoniyasının direktoru, “Göy-Göl” Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı və Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinin bədii rəhbər vəzifəsində Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Şahnaz Haşımova fəaliyyət göstərmişdir.[9]
15 fevral 2017-ci ildə Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayevin əmri ilə əvvəllər Gəncə Musiqi Kollecinin direktoru vəzifəsində çalışmış Gülçin Mirzəyeva Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin edilib.[10] Lakin, bu təyinatdan üç gün sonra Gəncə Musiqi Kollecinin fəaliyyətinə faktiki rəhbərliyi həyata keçirən sabiq direktor Gülçin Mirzəyeva həmin kollecin direktor müavini Fatimə Qafarzadə ilə qabaqcadan əlbir olaraq özü və ya üçüncü şəxslər üçün qanunsuz olaraq maddi və sair nemətlər əldə etmək məqsədilə kollecin tələbələrindən, habelə onların qohumları və valideynlərindən imtahan sessiyasında müsbət qiymətlərin yazılması üçün ümumilikdə 2000 manat məbləğində pulu rüşvət kimi tələb edib almalarına şübhələr üçün əsaslar olduğundan fakta görə cinayət işi başlanıb. Qeyd olunan şəxslərin əməllərində Cinayət Məcəlləsinin 311.3.1 (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən rüşvət alma) və 311.3.2-ci (təkrar rüşvət alma) maddələrinin əlamətləri oluduğundan onlara həmin maddələrlə ittiham elan olunmaqla barələrində polisin nəzarəti altına vermə növündə qətimkan tədbiri seçilib, habelə Gəncə şəhər Nizami rayon məhkəməsinin qərarı ilə G.Mirzəyeva və F.Qafarzadə vəzifədən kənarlaşdırılıblar.[9][10]
23 iyun 2017-ci ildə Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayevin əmri ilə Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Samir Cəfərov Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin edilib.[11]
2022-ci ildə Rəşad Yusifov Gəncə Dövlət Filarmoniyasının direktoru təyin edilib.[12]
23 noyabr 2023 cü ildə Mədəniyyət naziri Adil Kərimlinin əmri ilə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Ramil Qasımov Gəncə Dövlət Filarmoniyasının direktoru təyin edilib.
Filarmoniyanın tərkibində “Göy-Göl” Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı, Xalq Çalğı Alətləri Orkestri və Dövlət Kamera Orkestri fəaliyyət göstərir.[13]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Mədəniyyət". ganja-ih.gov.az. Gəncə şəhər İcra Hakimiyyəti. 2017-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ "Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yeni binasının açılışı olub". azertag.az. AzərTac. 2018-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 3 4 Bürcəliyev, Anar. "Gəncədə ilk simfonik orkestrin yaradıcısı: Şirin Rzayev - 75". cebhe.info. 30-08-2016. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.[ölü keçid]
- ↑ "Ölkə rəhbərimiz İlham Əliyev Gəncə şəhərinə növbəti dəfə səfər edib". gencekitab.az. 2019-04-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 "Gəncə Dövlət Filarmoniyasının binası uçub" (15 Mart 2014). Trend. 2017-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ "İlham Əliyev Gəncə Dövlət Filarmoniyasının binasında tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olub". Trend. 17 Fevral 2016. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ "Gəncə Dövlət Filarmoniyasının tikintisinə 5 milyon manat ayrıldı". Trend. 10 Noyabr 2016. 2017-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 3 "İlham Əliyev Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yeni binasının açılışında iştirak edib". president.az. 10 noyabr 2017. 2020-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 "Gəncə filarmoniyasının xanım direktoru ətrafında qalmaqal". musavat.com. Müsavat qəzeti. 18.02.2017. 2021-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 "Gəncədə vəzifəli şəxslər rüşvət alarkən yaxalanıb". azadliq.az. APA. 18/02/2017. 2017-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ "Gəncə Dövlət Filarmoniyasına yeni direktor təyin olunub". anl.az. AzərTac. 2017.- 23 iyun. 2017-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
- ↑ Kəpəz TV. "Gəncə Dövlət Filarmoniyasına yeni direktor təyinatı reallaşıb" (az.). Youtube.com. 11.08.2022. 2022-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-12.
- ↑ "Filarmoniyalar". azerbaijans.com. 2017-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2017.
 | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu |  | ||||||||||
| Saray və malikanələr, evlər | |||||||||||
| Məbədlər |
| ||||||||||
| Muzeylər | |||||||||||
| Heykəllər və memoriallar | |||||||||||
| Əyləncə məkanları |
| ||||||||||
| Bağ və parklar | |||||||||||
| Meydanlar | |||||||||||
| Küçələr | |||||||||||
| Digər | Gəncə şəhər İcra Hakimiyyətinin binası • Gəncə Çini qablar zavodu • Cavad xan türbəsi • Çökək hamam • Uğurlu Xan karvansarayı • Şah Abbas karvansarayı • Cavad xan dəftərxanası • Gəncə kişi gimnaziyasının binası • Müqəddəs Nina qız gimnaziyasının binası • Gəncə Realnı məktəbinin binası • Xalq Cümhuriyyəti binası | ||||||||||
| ||
|---|---|---|
| Operalar |  | |
| Baletlər | «Şur» (xoreoqrafik novella) (1968) • «Nəsimi dastanı» (1973) • «Xəzəri fəth edənlər» (vokal-xoreoqrafik poema) (1975) •  «Min bir gecə» (1979) • «Nizami» (1984) | |
| Musiqili komediyalar | Ürəkçalanlar (1943) • Gözün aydın (1946) | |
| Orkestr əsərləri | «Nizami xatirəsinə» poema (1941) • «Böyük Vətən Müharibəsi qəhrəmanlarının xatirəsinə» (1943) • Xalq çalğı alətləri ilə orkestr üçün «Cəngi» üvertürası (1945, Z. Hacıbəyovla birlikdə) • Orkestrla skripka və fortepiano üçün ikili konsret (1946) • «Nizami» simfoniyası (1947) • Xalq çalğı alətləri orkestri ilə fortepiano üçün konsert (1947, A. Babayevlə birlikdə) • İki simfonik muğam: «Şur», «Kürd-ovşarı» (1948) • Tenor və baritonla orkestr üçün «Qış yolu» poeması (А. Puşkinin sözlərinə) (1949) • «Azərbaycan» süitası (1950) • Fortepiano ilə orkestr üçün ərəb mövzularında konsert (1957, E. Nəzirova ilə birlikdə) • «Azərbaycan kapriççiosu» (1961) • «Simfonik rəqslər» (1963) • «Gülüstan-Bayatı-Şiraz» (1968) • Dörd solist, oxucu və orkestr üçün «Simfonik portretlər» (1970) • Simfonik orkestr üçün «Azərbaycan qravürləri» | |
| Kamera əsərləri | Fortepiano üçün variasiyalar (1941) • Fortepiano üçün «Romantik sonata» (1947) • Fortepiano üçün iki prelüdiya (1948) • Violonçel və fortepiano ilə alta üçün Asəf Zeynallının xatirəsinə elegiya (1948) • Unison skrpka və violonçellə fortepiano üçün «Üzeyir Hacıbəyliyə ithaf poeması» (1949) • Violonçel və alta fortepiano üçün beş pyes (1953) • Fortepiano üçün 12 miniatür (1955) • İki fortepiano üçün alban mövzularında süita (1955, E. Nəzirova ilə birlikdə) • Fortepiano üçün uşaq albomu (1956) • Romanslar, xorlar, mahnılar, Azərbaycan xalq mahnılarının nota salınması • Xor üçün əsərlər (Orkestrlə xor — Gürcüstan. Rustaveli (1970), Saçlı (Spletni, 1970), akapella xorlar) | |
| Tamaşalar üçün musiqi | H. Cavidin «Şeyx Sənan» («Kor ərəbin mahnısı» daxil olmaqla) (1950-ci illər), S. Vurğunun «Xanlar» və «Vaqif», İ. Qasımovun «Xəzərdə sübh» | |
| Filmlər üçün musiqi | «Səhər» (1960) • «Böyük dayaq» (1962) • «Arşın mal alan» (1965) • «Həyat yaxşı zarafatdır, qardaş!» (1966) • «Mən ki, gözəl deyildim» (1968) • «Sevil» (1970) • «Gülüstan bayatı-şiraz» (1972) • «Mücrü» (1973) • «Nəğmə dərsi» (1974) • «Həyat səhifələri» (kinoalmanax) (1974) • «Dünya əfsanələri» (1975) • «Firəngiz» (1975) • «Əziz oktyabr» (1977) • «Fikrət Əmirov» (1985) | |
| Xatirə | Heykəl • Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyası • Fikrət Əmirov adına Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı • Bakıda Fikrət Əmirov adına musiqi məktəbi • Gəncədə Fikrət Əmirov adına musiqi məktəbi • Sumqayıtda Fikrət Əmirov adına musiqi məktəbi • Bakıda küçə • Gəncədə küçə | |
