Этимологический словарь азербайджанского языка

  • AYLAN

    Ay sözünün bir mənası “yerində fırlanmaq”, “ətrafına dolanmaq” deməkdir. Qubada indi də aylanmaq elə “dolanmaq” anlamında işlədilir

    Полностью »
  • AYNA

    Eyn (göz), eynək (gözlük), əyani (görünən) tipli sözlərlə ayna (göstərən) kəl­məsi eyni kökə malikdir və ərəb mənşəlidir

    Полностью »
  • AYPİ

    ing. IP < Internet Protocol – şəbə­­kə­­daxili protokol

    Полностью »
  • AYPİ-ÜNVAN

    ing. IP address < Internet Protocol – şəbəkədaxili protokol

    Полностью »
  • AYRAN

    Bu sözü bəzən ayırmaq məsdəri zəminində şərh edirlər. Guya nehrə çalxalayanda yağ və ayran bir-birindən ayrıldığı üçün ona məhz “ayran” demişlər

    Полностью »
  • AYRI

    Bu söz yerinə görə, qoşma və sifət kimi işlədilir. Ayırmaq feilindən əmələ gəlib. -ı şəkilçisi feillərdən ad düzəldir: dolmaq və dol-u

    Полностью »
  • AYRIC

    Ruslar buna “пробор в волосах” deyirlər. Ayırmaq feili ilə bağlıdır: “saçın iki tərəfə ayrılması” deməkdir

    Полностью »
  • AYRIQ

    Türkmənlər bu sözü ruscaya “трещина” kimi tərcümə edirlər. Görünür, haçansa yarıq sözü ilə eyni olub

    Полностью »
  • AYSBERQ

    alm. eisberq – buz dağı

    Полностью »
  • AYSEL

    -sel şəkilçisi rus dilindəki “ватый” kəlməsinə uyğun məna bildirir. Sifətin dərəcəsini düzəldən -sov şəkilçisi də buradan əmələ gəlib

    Полностью »
  • AYTAC

    Bu qızlara verilən adlardandır və iki yozumu var: 1. Ayıtmaq (danışmaq) feili ilə bağlıdır; “natiq, dilli-dilavər” deməkdir

    Полностью »
  • AYTƏN

    Ay planetlərdən birinin adıdır, tən isə “bərabərlik” bildirən sözdür. Deyim də var: dost dosta tən gərək

    Полностью »
  • AYVAZ

    Əvəz sözünün dəyişilmiş formasıdır (müq.et: Əli və Alı). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AYVAZALI

    Adın mənası “Əlinin əvəzi” (Əliyə oxşayan) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZACIQ

    Bu sözün əsli azazcıq kimi olub, ikiqat kiçiltmə var (az+az+cıq, “çox az” deməkdir). Sonra ikinci az sözündəki z samiti düşüb və kəlmə azacıq formasın

    Полностью »
  • AZAD

    Farscadır, bizdə qabaqlar onun müqabilində boş sözü işlənib (indi də var). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZADƏ

    Farscadır, “sərbəst” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZADMAHU

    Fars mənşəlidir, losos balığının adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZAN

    Ərəbcə müəzzin sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZAR

    Farsca azordən (qəmgin olmaq, kədərlənmək, əzab vermək) məsdəri ilə eyni kökə malikdir. Bizdə xəstəlik sözünün sinonimi kimi işlədilir

    Полностью »
  • AZAR-BEZAR

    Fars mənşəlidir, əsli azar-be-azar kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZDIRMAQ

    Bu sözün azıtmaq variantı da var. Hər ikisi azmaq feilindən əmələ gəlib. Birinci sözdə -dır şəkilçisi təsirsiz feili təsirliyə çevirib (qız və qızdır

    Полностью »
  • AZƏRBAYCAN

    M.Fasmer yazır ki, bu söz ya fars, ya da ərəb mənşəlidir. Sözün mənşəyini od kəlməsi ilə bağlayanlar da var

    Полностью »
  • AZĞIN

    Vurğun qəlibi üzrə azmaq feilindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • AZI DİŞ

    Bir ehtimala görə, burada azı hissəsi əzmək sözü ilə bağlıdır. Anadolu türk­ləri buna “üyüdücü diş” deyirlər

    Полностью »
  • AZİMUT

    ər. əssəmut – istiqamət

    Полностью »
  • AZMAQ

    Dilimizdə “səhv etmək” mənasını verən yazmaq (azca səhv edən adam haqqında deyirlər: “qıl yazdı, yəni səhv qılın diametri qədər kiçik oldu”) feili olu

    Полностью »
  • AZMAN

    Bu söz “aşıb-daşan, normaya sığmayan” mənalarında işlədilir. Bir mənası da “yaşlı, nəhəng heyvan” deməkdir (6 yaşlı keçiyə “azman” deyirik)

    Полностью »
  • AZONALLIQ

    yun. a – inkar şəkilçisi + yun. zone – qurşaq

    Полностью »
  • AZOV

    Bu, türk mənşəlidir, aşağı sözünün dəyişmiş formasıdır. Əvvəlcə söz aşlayu (aslayu, altlayu) kimi olub, “aşağı meyilli” mənasını əks etdirib, sonra -l

    Полностью »
  • AZUQƏ

    1. Yemək şeylərinə azıq demişik. Azmaq feili olub və “çeynəmək” anla­mın­da işlədilib. Azuqə həmin feildən əmələ gəlib və özümüzün doğma sözümüzdür, (

    Полностью »
  • AZURİT

    fr. azur – göy, mavi, lacivərd

    Полностью »
  • BAB

    Ərəbcədir, “tay” deməkdir (“tay-tuş” deyirik). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BABACAN

    “Babanın ruhu” anlamını əks etdirir (əzizləmə mənasındadır). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BABAŞKA

    rus. баба – qısa dirək, kötük

    Полностью »
  • BABƏK

    Baba, ata kimi bir neçə mənada işlədilmiş aba sözü ilə qohumdur. İndi də Ata (“Atayevlər ailəsi”), Baba kimi adlar işlədirik

    Полностью »
  • BABİLİSTAN

    Babil sözünün mənası “dillərin dəyişməsi” deməkdir. Rəvayətə görə, Babil şahı Nəmrud (Kənanın oğlu olub) Nuh tufanından sonra burada qüllə tikdirir, b

    Полностью »
  • BAC

    Farscadır, “vergi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BACA

    Fars sözüdür və bad (külək), ca (yer) kəlmələrindən əmələ gəlib. Mənası “hava üçün yer” demək olub, sonra bir qədər dəyişib

    Полностью »
  • BACANAQ

    M.Fasmerin yazdığına görə, baca türk dillərində “böyük bacının əri” deməkdir, -naq isə kiçiltmə şəkilçisidir: böyük bacının əri kiçik baldızının ərini

    Полностью »
  • BACARMAQ

    Əsli başa varmaq kimi olub: “işi sona çatdırmaq qabiliyyəti” kimi açıq­la­­nıb. Sonra bacarmaq şəklinə düşüb (danışıqda başarmaq forması indi də işləd

    Полностью »
  • BACI

    Türk dillərində bacı sözünün mənası qız qardaş birləşməsi ilə ifadə olunub. Bacı kəlməsi cici sözünün təhrifindən əmələ gəlib və onun sinoniminə çevri

    Полностью »
  • BADAQ

    İndiki bağlamaq feili yerinə ba işlətmişik. Sözün kökü həmin ba- dan iba­rət­dir. Ba feilindən bağ ismi, ondan isə bağla feili əmələ gəlib və -q şəkil

    Полностью »
  • BADALAQ

    Sözün əsli badaqlaq kimi olub, sonra 2-ci hecadan q səsi düşüb. Badğa, bağda (bağla) formaları da olub

    Полностью »
  • BADAMCIQ

    Boğazda vəzi adıdır. Zahirən badama oxşadığından belə adlanıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BADIMCAN

    Ərəb və ya fars mənşəlidir, “pomidor” mənasını verən kəlmə olub. İndi məna dəyişib. Bizdə mor sözü ilə bağlı olub, mor rəng bildirib və moruq sözü də

    Полностью »
  • BADİ-SƏBA

    “Səhər mehi” deməkdir. Bad farsca “külək, meh”, səba ərəbcə “sübh, sabah” mənalarını verir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BADKEŞ

    Farsca bad (külək) və keş (çəkən) hissələrindən düzəlib. Həcəmət deyirlər (bu, ərəbcədir). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BADYA

    Ərəbcə “bədəvi” deməkdir. Görünür, bədəvilərin işlətdikləri qab olub (bədə­vilərə aid qab). Bizə fars dilindən keçib

    Полностью »
  • BAFA

    Fars mənşəlidir, məsdəri baftən (bağlamaq)dir, orağın birdəfəyə kəsdiyi ot (taxıl) dəstəsinə (bir əl tutumuna) deyirlər

    Полностью »