Qədim dövrdə barmaq (getmək) feili olub. İndi var –gəl kəlməsində işlədilməkdədir və bar sözü var şəklinə düşüb
Barod forması da mövcud olub. Görünür, “od” (yanmaq) anlamı ilə bağlıdır. “Od saçan” deməkdir. Ehtimal ki, bar hissəsi “elektrik” mənasında işlədilən
yun. barys – ağır
Qarşılığı kimi, bəzi türk dillərində ərnək kəlməsi işlədilir: adsız barmaq yerinə, “cicəmuq ərnək” deyirlər, ulu ərnək –“baş barmaq”dır, suq ərnək –“ş
yun. baros – ağırlıq + yun. metreo – ölçürəm
isp. barranco
ing. barrel – çəllək
Bəri, porsuq, bars sözləri “boz” mənasını əks etdirən kəlmələr olub. Bu heyvanlar rənglərinə görə belə adlandırılıb
“Gəncəbasar” deyirik. Bəzi dialektlərdə “qohum, tayfa” mənasında basalaq sözü işlədilir. Subasar sözü də mövcuddur
Arabaya ot və s. yığdıqdan sonra üstünə uzun ağac uzadır və həm ön, həm də arxa tərəfdən bərk bağlayırlar
Basmaq (altına almaq) sözü ilə kökdaşdır. Bas-ma-ar-la-maq kimi olub, qamarlamaq qəlibi üzrə yaranıb
“Süfrənin başına yığılın” deyirik, amma süfrədə baş olmur. Buradakı baş kəlməsi daş (dış) sözünün təhrif formasıdır, “kənar” (ətraf) deməkdir
Bu barmaq olmadan əlin iş görməsi çox başa gəldiyindən həmin barmağa “baş” (aparıcı, əsas) deyiblər. (Bəşir Əhmədov
“Atı ilk dəfə miniyə öyrətmək” deməkdir. “Baş aparmağın” qarşısı alınır (atı boğur, sonra minir və sürərək yorurlar)
Buradakı düşmək sözü düşüncə (düşünmək) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sünbülə həm də başaq (baş deyilən vaxtlar da olub) deyirik. Oxun ucluğu da başaq adlanıb. Oraq sözünün sinonimi baştar kəlməsi olub
İki nəfərin bir çarpayıda başları bir –birinin əksinə qoyulmuş halda uzanması başayaq uzanma adlanır
El arasında, xüsusən qərb dialektlərində dul qadına “başıboş” deyirlər. Baş sözü burada “azad”, “sərbəst” deməkdir: yəni “əri yoxdur, azaddır, sərbəst
Əkmək “basdırmaq” deməkdir (toxumu əkirik). Başını əkmək “məhv etmək”, “yerə basdırmaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Qoşma (və sifət) dışqa şəklində olub, daş (dış) sözü ilə bağlıdır, “kənar” anlamını əks etdirir. Bizdəki ondan başqa sözü tatar dilində annan tış kim
Başkart, baskart kimi işlədilib, mişar, başkərt (baş kəsən) kimi açıqlanıb. Görünür, onların igidliyi, asıb –kəsən olmaları ilə bağlı yaranmış sözdür
“Ayaqqabı” mənasını verən bu söz, ehtimal ki, basmaq feili zəminində əmələ gəlib. İkinci fərziyyəyə görə, başmaq sözü “dəri” mənasını da əks etdirir
Batmaq sözü ilə qohumdur. Batıq sözü “болото” (palçıq) anlamında işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu söz 1227-1255-ci illərdə Rusiya ilə vuruşmuş Monqol xanının adıdır. Mənası monqolca “güclü” deməkdir
yun. bathys – dərin
yun. bathys – dərin + yun. skapos – gəmi
yun. bathys – dərin + yun. therme – isti + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm
Tuva dilində затонуть sözünün mənası belə verilib: “suda batmaq”. Güman ki, batmaq və barmaq (varmaq, getmək) sözləri kökdaş olub
Təxminən, 20 kq (50 funt) ağırlıq vahididir. Güman edilir ki, man hissəsi azman sözündəki ilə eynidir
yun. bathos – dərinlik + yun. lithos – daş
yun. bathos – dərin + yun. metreo – ölçürəm
Sözün etimonu (etimoloji kökü) rusca “недавно” mənasını verən baya zərfidir. Həmin kökdən bayağı (müasir dildə: bayaqkı) sifəti əmələ gəlmiş (mənası:
Bir neçə yozumu var: 1. Bayat tayfasının adı ilə bağlıdır (“Göyçə gözəlləməsi” yer adı ilə bağlı olduğu kimi, bayatı da tayfa adı ilə əlaqədar ola
Bəzlərinə görə Abuyezid sözünün təhrifidir (“yezidin atası” deməkdir). Bayandur bəy (bəyliyə layiq) sözü ilə qohumdur
Bay göl sözünün dəyişmiş formasıdır, “varlı göl” deməkdir, çünki balığı bol olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Gödək və əyri dimdiyi, uzun caynaqları olan ov quşudur. Mənbələrdə piğu, bəyğu, bayğu formalarında yazılıb
Əsli, “vayquş” (vayıltı salan quş) deməkdir. Xarabalıqlarda xoşagəlməz bir səslə (vayıltı ilə) oxuyur
M.Fasmer yazır ki, qədim türk dillərində “hündür”, “dağ” anlamlarını əks etdirən bayır sözü mövcud olub
Güman edirəm ki, sözün kökü “bolluq, məhsul” anlamını əks etdirən bay kəlməsindən ibarətdir. Ur sözü də mövcud olub, “toplamaq, yığmaq” mənasında işlə
Farsca “qızılquş” deməkdir. Şahbaz “qızılquşların şahı” kimi anlaşıla bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
lat. Basaltes – Fələstində ərazinin adından
Ərt (ert, ertə) sözü “keçmiş” deməkdir. Bazar ertəsi “bazar keçəndən sonrakı gün” anlamını verir. (Bəşir Əhmədov
Çiyinlə dirsək arasındakı sümük bazu sümüyü adlanır (bazubənd də buradandır). Alınma sözdür. Bizdə onun yerinə qar işlədilib
Bəycanın dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca “kiçik, balaca” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bacarmaq (bu isə başarmaq) sözünün həm şəkil, həm də mənaca dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır, “uşaq, kiçik, bala” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bədnam sözünün dialekt formasıdır (bəd farsca “pis”, nam isə “ad” deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
ing. badlands – yararsız torpaq
Qədim yəhudi sözüdür, farslar ona “əsb-e-abi” (su altı) deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)