“Canlandırmaq”dan f.is
f. 1. Can vermək, diriltmək. Xanlar belə bir insanı canlandırıb yarada bilərmi? S.Rəhimov. // Ayıltmaq, özünə gətirmək
“Canlanmaq”dan f.is. Bir canlanma, bir şənlik var; Geniş sinif otağında. M.Dilbazi. Məclisdə əvvəlki şuxluq olmasa da, yenə canlanma, tərpəniş başladı
f. 1. Dirilmək, dirçəlmək. Canlanır yenidən sönən bir həyat; Nə gözəl yaraşır sizə ağ xalat! S.Vurğun
“Canlatmaq”dan f.is
bax canlandırmaq. Mən səni canlatmağa; Yeni yollar bulurdum; Yeni oynaq qanadlar; Yeni qollar bulurdum
sif. 1. Diri, sağ, yaşayan (ölü ziddi). Canlı orqanizm. Canlı hüceyrə. – Ucalan heykəl canlı bir insan kimi görünürdü
top. Həm canlılar, həm cansızlar, hamısı. Gecələr canlı-cansız uyurkən dərin-dərin; Fəqət sən mənim kimi uyumazsan doyunca
sif. Çox canlı, çox güclü, qüvvətli, cəsamətli. Canlıcadır, zorbacadır baldırım; Sındıra bilməz məni heç ildırım
is. İsti alt paltarı; candonu. [Çimnaz] …pambıqlı canlığını əyninə taxdı, qızına da təzə paltarını dəyişməyi təklif elədi
is. 1. Canlı şeyin halı. [Arvadın] gözlərində, üzündə, bütün hərəkətlərində qeyri-adi bir canlılıq vardı… M
is. Bədənin bütün üzvlərinin normal vəziyyətdə olması, səhhət. Dedim: – Bunların hamısı ötüşər, insana cansağlığı lazımdır… Ə
sif. və zərf Darıxdırıcı, usandırıcı, bezikdirici, üzücü, çox maraqsız, təngəgətirən. Cansıxan yerlər
is. Ürəksıxıcılıq, darıxdırıcılıq, bezikdiricilik, usandırıcılıq, maraqsızlıq. Xalqımıza xas olan xoş bir yumor, hikmətli ifadələr… Ü
sif. 1. Canlılar aləminə mənsub olmayan, canı olmayan. Cansız təbiət. Cansız materiya. // Həyat əlaməti olmayan, ölü, ruhsuz
sif. Çox cansız, çox zəif, cılız, üzgün. Cansız-çəlimsiz uşaq. – Klavdiya birinci dəfə gördüyü cansızçəlimsiz, ortaboylu, sallaqbığlı bu adama diqqətl
“Cansızlaşmaq”dan f.is
f. Zəifləmək, arıqlamaq, cılızlaşmaq, üzülüb getmək. Uşaq lap cansızlaşıb
is. Zəiflik, arıqlıq, sısqalıq, üzgünlük. Cansızlığından yeriyə bilmir
is. Hamamda kisəçəkən; kisəçi. Vaqif Tiflisin vəziyyətini əvvəlcə hamamda cansürtən Ocaqquludan öyrəndi
sif. Xoş, ürəyəyatan, ürəkaçan, canfəza. Getdikcə bir-birindən gözəl, bir-birindən füsunkar, cantəzələyən, ürəkaçan mənzərələr görürük
sif. dan. Canlı, cüssəli, çəlimli. Cantıraq oğlan. – Cantıraq, cəld bir adam əlində kağız yazır, yazdığını da təkrar edirdi
sif. Həyat bəxş edən, canlandıran, həyatverici, dirildən. Canverici baxış. – Canverici ləbindədir şərbəti xəstə könlümün; Kimdir irişdirən anı ləli-lə
is. Can üstə olma, cançəkişmə, ölüm halında olma
sif. Tapşırılan və ya öhdəsində olan işi, vəzifəni səylə, ürəklə yerinə yetirən, işə səy göstərən; səyli, çalışqan
is. 1. Cəhd, qeyrət, hümmət, səy. 2. Qeydkeşlik, himayə, diqqət, şəfqət, canıyananlıq, qayğıkeşlik. Canyandıranlıq eləmək
is. Həddindən artıq birinin və ya bir işin qayğısına qalma, ürək yandırma, həddən artıq qeyrət və səy göstərmə, çalışma
car çəkmək (çağırmaq) – 1) köhn. Yüksək səslə camaata bir şeyi xəbər vermək, elan etmək, bildirmək. [Mozalan bəy:] Gördüm, bir hambal car çağırır ki,
bax cari 1-ci mənada. □ Car olmaq – cərəyan etmək, axmaq, tökülmək. Hanı bu yaylaqda yaylayan ellər? Görəndə gözündən car oldu sellər
is. 1. köhn. Car çəkən, uca səslə bir xəbəri və s. camaata elan edən, bildirən. [Koroğlu] elə təzəcə bazara girmişdi, bir də gördü, carçılar car çəkir
sif. [ər.] 1. klas. Cərəyan edən, axan, axıcı. □ Cari etmək – axıtmaq. Gülab vurma üzə, etmə göz yaşın cari; Gözüm çıxar, o gül üstündə şəbnəm istəmər
is. [ər.] Keçmiş zamanlarda özgə ölkələrdən zorla qaçırılaraq azadlıqdan məhrum edilən, pulla alınıb-satıla bilən, hər cəhətdən sahibinin arzularına t
“Carlamaq”dan f.is
f. Car çəkmək, uca səslə camaata elan etmək, bildirmək. Uzaqdan çavuş carlayır, camaat salavat çəkir
is. [ər.] 1. Məxfi materialları gizli surətdə öyrənib başqalarına çatdıran şəxs. Fəhlələr, Şendrikov qardaşlarının casus olduqlarını söyləyəndə bəzi y
is. Dövlət sirri olan məlumatı, materialları və s.-ni başqa dövlətə vermək üçün gizli surətdə toplamaqdan ibarət cinayətkar fəaliyyət
is. [ər.] 1. Şifahi və ya yazılı suala, sorğuya və s.-yə qarşılıq olaraq söylənən söz (sual, sorğu müqabili)
sif. və zərf [ər. cavab və fars. …deh] Bir iş üçün məsuliyyət daşıyan, cavab verməli olan, üzərinə məsuliyyət düşən, məsuliyyətli, məsul
is. Öz hərəkət və işləri üçün cavab vermə, onların nəticələri üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürmə; məsuliyyət
[ər. cəvab və fars. …dəhəndə] bax cavabdeh
bax cavabdehlik
zərf [ər.] Cavab olaraq, cavabında. Suala cavabən bunları dedi… – Şüküfələnmiş güllər nəsimin dəyməsindən enib-qalxdıqca Gülsümün vidasına cavabən “ge
sif. Cavabı olan, cavabı verilən. Cavablı sual. Cavablı teleqram
sif. və zərf Cavabı olmayan, cavabı verilməyən. Cavabsız məktub. Cavabsız suallar. Bir dənə ərizə cavabsız qalmamalıdır
is. [ər.] Qiymətli daş (almaz, yaqut və s.). [Səkinə xanım:] Ağa Həsən istəyir məni başdan-ayağa cavahirə də tuta, mən ona gedən deyiləm
is. [ər. “cəvahir” söz. cəmi] Qiymətli daşlar, daş-qaş. Cavahirat taxmaq. Cavahirat mağazası. – [Odabaşı:] Hacı Kamyabın evində də cavahirat az deyild
is. Cavahirat satan, cavahirat alverçisi, cavahirat taciri. // Cavahiratdan (qiymətli daşlardan) bəzək şeyləri qayıran usta, zərgər
is. Cavahiratçının işi, sənəti; cavahirat işi ilə məşğul olma
bax cavahiratçı