\ – fəl-səfi mövqe; buna görə fəlsəfi idrak tədqiqatı tənqidi qiymətlən-dirməyə, dəyərlər haqqında mülahizələr söyləmək səviyyəsinə çatdırmağa qadir
\ – ruhun və bədənin qarşılıqlı təsirinin izah olunmazlığını aradan qaldırmağa çalışan XVII əsr dini-idealist doktrinası
\ – dünyada fövqəltəbii, elmi tədqiqata müyəssər olmayan fenomenlərin və qüvvələrin mövcudluğunu qəbul edən və onlara qarşılıqlı təsir üçün \ ―əm
\ – bir neçə nəfərin suverenliyi, dövlət gücünün az saylı şəxslərin yaxud da ailələrin əldə olduğu dövlət forması
\ – müasir fəlsəfədə öz təbiəti etibarilə məntiqi pozitivizmin və praqmatiz-min sintezindən ibarət cərəyan
bax. Nikbinlik
\ – hərfi mənası vasitə, alət deməkdir. Aristotelin məntiqlə əlaqədar işlərin hamısına verilən ad. Lakin Aristotel sırf məntiq mənasında analitik term
predmetin və hadisənin keyfiyyət və kəmiyyət müəyyənliyinin üzvi vəhdətini ifadə edən fəlsəfi kateqoriya
orqanizmin həyat fəaliyyətinin geriyə dönməz şəkildə dayanması, canlı varlığın mövcudluğunun labüd təbii sonu
\ əsaslandırılmayan və izah edilməsi mümkün olmayan hiss. Verilməmiş olanın, bilin-məyənin, xüsusilədə gələcəklə əlaqəli olanın əvvəldən hiss edil-
\ – başqalarının yaxşılığını yaşamaq və mənimsəmək ideyasını ehtiva edən görüş.
mənbəyi, səbəbi hərəkət edən şeyin özündə olan hərəkət.
insan fəaliyyəti məhsullarının, həmçinin insanın xassələrinin və qabiliyyətlərinin insanlardan asılı olmayan və onlara hakim kəsilmiş olan nə isə bir
\ – xaricdən bir təyinatla deyil, öz-özünə olan təsirlilik, birbaşa öz daxili ehtimalıyla təsirli olma qabiliyyəti
\ – varlığın və təfəkkürün eyniyyəti haqqında obyektiv idealist doktrina; bu doktrinaya görə təbiət və cəmiyyətin bütün inkişafı dünya zəkasının,
\ – idealist baxış; bu baxışa görə bütün cəmiyyət canlıdır, psixikaya malikdir.
\ – Tüm Tanrıcılık Vücüdiyye: Allah ilə aləmi bir və eyni sayan fəlsəfi sənətlərin adı.
\ – bu fəlsəfi təlimə görə allah təbiətin hüdudlarından kənarda yerləşməyib, onunla eyniyyət təşkil edən şəxssiz başlanğıcdır
\ – məlum mərhələdə elmi praktikada təcəssüm edən, konkret elmi tədqiqatı müəyyənləşdirən nəzəri və metodoloji ilkin şərtlərin məcmusu
\ \ – mühakimənin məntiqi düzgünlüyü saxlanılmaqla məzmunlu çoxluqlar nəzəriy-yəsində və formal məntiqdə meydana gələn formal məntiqi ziddiyətlər
\ – məntiq qanunlarının və qaydalarının qərəzsiz pozulması; mühaki-məni sübut gücündən məhrum edir və adətən yalnış nəticələrə gətirib çıxarır
\ – hiss orqanlarının fəaliyyəti ilə izah oluna bilməyən hissiyyat for-malarını, həmçinin canlı varlığın əzələ səyi olmadan onu əhatə edən hadisələrə
(fransız parler, yəni danışmaq sözündən) – hakimiyyətin ali təmsilçi orqanıdır. Orta əsrlər Avropada yüksək təbəqələrin nümayəndələrindən formalaşa
Partiya‖ termini, ―pars‖ – hissə və ya ―partire‖ – bölmək olan latın sözlərindən meydana gəlmişdir. Partiya adlan-dırılan siyasi birləşmələr hələ qədi
\. Alıcı vəziyyətdə olan, təsirli olmayan, əksi aktiv kəlməsidir.
\ – ibtidai-icma quruluşunda qəbilə təşkilinin forması; ictimai istehsalda və qəbilə icmasının sosial həyatında kişinin üstün rolu ilə səciy-yələnir
Sinifsiz cəmiyyətin son dövründə, patri-arxal ailələrin dağılması zamanı daha yaxın qohumluq telləri ilə bir-birinə bağlı olan ailələr vahid birlik t
\ – Aristotelin tərəfdarları və tələbələri. Aristotelin fəlsəfi dərslərini və müzakirələrini ayaq üstə gəzinərək təlim etdiyinə görə belə bir ad göt
\ – hiss orqanları vasitəsilə şeylərin şüurla hissi qavranılması, inikası.
(latınca şəxsiyyət sözündəndir) müasir fəlsəfədə teistik istiqamətdir. Adından göründüyü kimi, burada şəxsiyyət ilkin yaradıcı reallıq və ali mən
\ – İnsanı ən yüksək kainat ideyası hesab edən metafiziki təlim. Fərd olan Tanrıya inam gətirmə. Leybnitsin monadologiyasından gə-lən, XIX əsrin sonu
\ – ümumiy-yətlə hər şeyi ən pis tərəfindən, hər vəziyyəti qaranlıq hesab edən və həmişə ən pis olanı gözləyən dünyagörüşü
\ – siz hesab etməyin, qınamağın, eyibləməyin mövzusu olan hər şey, istəyin qaydalara uyğun olan bir formada onun ziddinə çıx- mağa və əlindən gəldiyi
\ – monizmə əks konsepsiya: mövcud olan hər şey eyni hüquqlu, bir-birindən təcrid olunmuş, vahid başlanğıca müncər edilməyən mahiyyətlərin çoxluğund
\ – həqiqətin açıqlanmasında birdən çox prinsipin mövcud olmasını qəbul edən təlim, yəni fəlsəfədə həqiqətin növ-növ olduğunu, aləmi təşkil edən varlı
Mürəkkəb sillogizm \; sillogizmlərin ardıcıllığını, zəncirini ifadə edir; bu ardıcıllıqla və zəncirdə əvvəlki sillogizmlərin nəticələri sonrakı sillo
\ – Çok tanrıcılık: Bir çox məbuda inanıb, tapmaq.
\ – çoxallahlılıq və təkallahlılıq, bir neçə allaha və ya bir allaha sitayiş edilməsi.
Yunanca, politika – siyasət, loqos – elm. Cəmiyyətin siyasi həyatının müxtəlif təzahür formalarını tədqiq edir
\ – müəyyən elmi nəzəriyyənin baçlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilən və bir qayda olaraq, həmin nəzəriyyə çərçivəsində isbat olunmayan prinsip və ya hök
müsbət münasibət, təsdiqedici olma, etimad göstərmə. Pozitivizm \ – tədqiqat-larını aktlara, həqiqətlərə əsaslanan, metafizik açıqlamaları nəzəri ol
Semiotikanın bölməsi.
\ – düzgünlüyü və həqiqəti təktərəfli olaraq ancaq doğurduğu hərə-kətlərin nəticələri və uğurları ilə dəyərləndirilən fəlsəfi təlim
\ – müxtəlif hərəkətlərin və ya hərəkətlər məcmusunun onların səmərəliliyinin müəyyən edilməsi baxımından nəzərdən keçirilməsi metodikasını öyrənən
\ – Aristotel məntiqində xəbərin növləri.
\ – ənənəvi məntiqdə hökmün iki terminindən biri. XIX əsrin sonuna qədər məntiqdə hökm subyekti, bir qayda olaraq, qrammatik mübtəda ilə, Predikat i
hər hansı bir hadisənin, hərəkətin, vəziy-yətin və s.-nin predmetlərlə bağlı olduğunu və ya bu hadisənin, hərəkətin və vəziyyətin özünün subyektin f
\ – zaman baxımından ən köhnə olan, ilk olan. İnkişafın əsasını təşkil edən, hələ inkişaf etməmiş olan
\ – başlanğıc, ilk olan, özündən başqa bir şeyin çıxdığı təməl, əsas, ilk prinsip. İdeyalar təməl ideyalara və mənəvi ideyalar, metafizik ideyalar, o
\ – davranışın ilk başlanğıcı, rəhbər ideyası, əsas qaydası.