sözün nəinki sadə şəkildə fərqləndirilməsi, həm də onun bir məna ətrafında seçməsini nəzərdə tutan leksik materialın seçim vahidi
söz birləşməsi dedikdə iki və daha artıq əsas sözün (ona aid olan köməkçi sözlər, yaxud bu sözlərsiz) birləşməsi olub, vahid, lakin anlayış və təsəvv
ilkin dildə müvafiq söz birləşmələrinin ekvivalentini axtaran tərcümə. Söz birləşməsinin tərcüməsində belə seçim vahidi geniş yayılmışdır, belə ki,
ələvə yardımçı dilin bütün söz formalarından ibarət olan maşın lüğəti. Bu tipli lüğətdə morfoloji təhlilə tələb xeyli dərəcədə sadələşir
mühəndis linqvistikasında daxil edilmiş massivin sadə metodu ilə gedir, burada identik sözformaların axtarışı onların kəmiyyətinin üst-üstə gəlməsi
1. Mətn vahidi olub (söz, yaxud digər dil, yaxud işarə obyekti) aralıqdan-aralığa qədər olan boş yer
bax: sözbəsöz tərcümə.
mətnin, əsasən, leksik səviyyəsində realizə olunan tərcümə.
1) 1. Hər bir sözün tərcüməsi. 2. Sintaksis və üslubi nəzərdə tutmaqla məna və məzmunun sözbəsöz tərcüməsi
1. Bütövlüyün vahidi, ilkin elementi. Yazı səviyyəsində bir-biri ilə üst-üstə düşən sözlərin çoxlu işlədilməsi
biz sözlərin mənasını üç müxtəlif mənbədən alırıq: a) konvensiyaya (sövdələşməyə) görə dilin bu işarəsi filan şeyi bildirəcək; b) situasiyaya (konte
bu sadə (yaxud düzəltmə-törəmə) əsasını göstərən və sözyaradıcılığı və formayaradıcılığının sonrakı mənbəsi olan lüğətdir
müxtəlif ad və adlandırma, xüsusi adlar.
lüğətin başlıq sözlərinin əlifba ilə siyahısı.
adlıq mənası o sözlərə xasdır ki, onlar bir predmet (əşya), şəxs, yaxud coğrafi anlayış (hadisə) bildirir və onu eyni sırada olan predmet (əşya), şəxs
bu, elə sözün əşyavi-məntiqi mənası deməkdir.
lüğətdə leksem nümunəsi kimi ənənəvi seçilən söz formalarından biri. Məsələn, ingilis dilində fel üçün «to» hissəciksiz infinitiv, isim üçün üm
1. Tərcümə zamanı saxlanılan sözün invariant mənası. 2. Dilin müxtəlif şəkildə işlənilməsində dil vahidinin invariant mənası
bu, elə sözün əsas forması deməkdir.
morfemin fonoloji tərkibi.
sözün predmetin adına xidmət etməsi.
sözün predmet-məntiqi mənası kimi başa düşülməlidir.
kontekstdə gözlənilmədən yaranan sözün mənası əsassız olaraq yaranmır - o, bu sözün semantik strukturunda potensial və fərdi şəkildə əks olunmuşdur
sözlə predmet, yaxud hadisə haqqında onun əlamətinin mənanın tarixi inkişafı nəticəsində bütün anlayışı ifadə etməsi
bu, elə sözün daxili forması deməkdir.
sözün elə morfoloji mahiyyətidir ki, onlar bu (konkret) səslənmənin bu (konkret) üslubi konnotasiyalarla ilə əlaqələrini simvolikləşdirir
bax: omomorfemlər.
dilin daha çox işlənən sözlərinin sözyaradıcı strukturunu göstərən lüğət.
qabaqcadan hazırlıq aparılmadan danışan tərəfindən ortaya çıxan mətn.
danışıq və situativ klişelər.
sosial münasibətlərlə şərtlənən və mütəmadi olaraq təkrarlanma və cəmiyyətin reqlamentləşmiş həyatını əks etdirən situasiya
informasiya münasibətləri - fonetika, leksika, qrammatika, dilin «dördüncü ölçüsü» olmaqla, dili mühüm dərəcədə xarakterizə edir, çünki yardım
kombinator modelləşdirmə - struktur-riyazi linqvistikanın elə bir bölməsidir ki, orada dilin tədqiqinə nəzəri-çoxluq, alqoritmik və statistik yanaşma
ümumiyyətlə, tezliklər lügətinin tərtibi və istifadəsi ilə məşğul olur. Bax: hesablama və tərcümə leksikoqrafiyası
sadə (əl) metod (mikrokalkulyator və digər hesablayıcı qurğuların tətbiqi) ilə aparıldığı kimi, həm də EHM köməyi ilə aparıla bilər
1. Kompüter linqvistikasının aparıcı istiqaməti hesab olunur. Bu, kompüter linqvistikasının bütün istiqamətlərinin fəaliyyətinə əsaslanır və onun
tərcümənin müvafiqliyini müəyyənləşdirən və bir-biri ilə müqayisə ediləcək lüğət məqalələrinin funksional- semantik təhlili zamanı və daha tipik
məlum zaman və məkan hüdudlarında ayrı-ayrı vahidlərdən ibarət olan müəyyən münasibətlərdə olan həmcins predmetlərin (əşyaların) kütləsindən ibarə
fikir yox, yalnız sözlərin yazılışı üzərində dayanan sistemdir ki, o, sözbəsöz tərcümə üçün şərait yaradır, qav109 rayış zamanı intellektual fəall
həyatda hər hansı bir şeyin daimi nümunəsi, standart.
1. Müxtəlif nitq üslublarında ilişgi vasitələri haqqında elm və eləcə də dil vahidlərini seçim qaydaları
ehtimal qrammatikası.
kəsişən və qarşılıqlı şəkildə bir-birinin içinə daxil olan qatların, səviyyələrin obyekt şəklində təqdimatı
1. Sözlərin bir-biri ilə üzlaşması üsulu, onların bir-birinin ardınca gəlməsi, düzülüşü və məhz bu sözlərin, deyimin quruluşu üçün faktın özü
dil sistemində tədqiqat predmetinin daxili münasibətlərini və əlaqələrini məhdudlaşdıran dilçilik sahəsi
iki tərəfi birləşdirən xüsusi cins anlayışı: kvantitativ və kombinator linqvistika
cümlənin sintaktik strukturunun ayrıca, funksional - xüsusiləşmiş hissəsi.
1. Əlavə dilin təsnifatın prinsiplərindən başlayaraq nomenklaturasının hərtərəfli təşkilindən mətnin bütün struktur kompozisiyanın tərtib olunmasınd
dilçilikdə istiqamət olub dil komponentlərin asılılığı, onun strukturunun daxili münasibətlərinin linqvistik cəhətdən tədqiq olunmasını qarşıya məqsə
mətnin məna nöqteyi-nəzərdən müstəqil, tonlu hissəsi.