Məsimli

Məsimli — İrəvan xanlığının Qarnibasar mahalında[2], sonra İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında[3][4] kənd adı.Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan Respublikası) Qəmərli (Artaşat) rayonu ərazisində kənd.[5]

Tarixi Azərbaycan əraziləri
Qəmərli
Ümumi məlumatlar
Ölkə Qərbi Azərbaycan
Bölgə Gərnibasar mahalı
Əsası qoyulub 1828
İndiki adı Aykepat
Adının dəyişdirilmə tarixi 1949
Sahəsi
  • 8,64 km²
Əhalisi
  • 1.287 nəf. (2011)[1]
Saat qurşağı
Nəqliyyat vasitəsi kodu 25
Xəritədə yeri
Məsimli xəritədə
Məsimli
Məsimli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1590-cı ildən mə’lumdur[6] İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Qəmərli (Artaşat) rayonunda kənd.1728-ci ilə aid mənbədə Məsumlu kimidir[7][8] "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə Məsumlu formasında qeyd edilmişdir[9].1949-cu ildə kənd ermənicə Haykaşen adlandırılmışdır. 1948-ci ildə əhali Azərbaycana köçürülmüşdür. 1949-cu ildə kənd ermənicə Ayqеpat adlandırılmışdır.

Toponimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Toponim məsimli nəsil adı əsasında əmələ gəlmişdir. Patronim toponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 01.12.1949-cu il fərmanı ilə adı dəyişdirilərək Aykepat qoyulmuşdur[10]. Ermənilər bu kəndə XX əsrin əvvəllərində İranın Xoy və Salmast rayonlarından köçürülmüşlər. Həyat şəraiti ildən-ilə pisləşən azərbaycanlılar 1940-cı ildə Azərbaycan SSR-ə deportasiya edilmişlər[11].

Coğrafiyası və iqlimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Qəmərli (Artaşat) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 2 km şərqdə yerləşir.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1828–1832-ci illərdə kənddə xaricdən gəlmə ermənilər də yerləşdirilmişdir. 1918-ci ildə azərbaycanlılar qovulmuşdur[12][13] (11,164). Kənddə 1831-ci ildə 62 nəfər, 1873-cü ildə 360 nəfər, 1886-cı ildə 357 nəfər, 1897-ci ildə 507 nəfər, 1908-ci ildə 448 nəfər, 1914-cü ildə 594 nəfər, 1916-cı ildə 558 nəfər yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır[14]. 1918-ci ildə azərbaycanlılar soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuş, xaricdən köçürülən ermənilər kəndə yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra azərbaycanlılar öz evlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 269 nəfər, 1926-cı ildə 260 nəfər, 1931-ci ildə 269 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[15]. 1948-ci ildə SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarı ilə azərbaycanlılar Azərbaycana köçürülmüşdür. İndi ermənilər yaşayır.

Tanınmışları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
  2. ↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ее присоединения к Российской империи. Спб., 1852.
  3. ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
  4. ↑ Kirzioqlu F. Kars talihi I c. Ankara 1953.
  5. ↑ Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Мәсимли // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
  6. ↑ Iravan eyaletinin mufessel defteri. Istanbul. Basbakanlik Arsivi, № 633.
  7. ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1996.
  8. ↑ Алиев Играр. Племена и племенние группы в Атропатене. Формирование мидийско-атропатенстого этноса. ВДИ, 1987, № 3.
  9. ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996, s.49
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-06-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-22.
  11. ↑ [1][ölü keçid]
  12. ↑ Budaqov B.Ə. Türk uluslarının yеr yaddaşı. Bakı "Еlm": Bakı, 1994.
  13. ↑ Hubschmann H.Die Altarmenische grammatik, I. Jaepzig, 1985.
  14. ↑ Qorqodyan Z. 18311931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, İrəvan, "Melkonyan fond", 1932, s.48–49, 128–129 (erm.)
  15. ↑ Qorqodyan Z. 18311931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, İrəvan, "Melkonyan fond", 1932, s.48–49, 128–129 (erm.)