Ye (təkidlə). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çox yaxşı, daha üstün. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nərd oyununda, bir qayda olaraq, fars mənşəli saylar işlənir: yek, dü, sə, çahar, pənc, şeş
Bax: yekrəng. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu fərmanı mərdi-mərdana, Can-dil ilə qılınc vurram düşmana, Baş əymirəm nə sultana, nə xana, Mənəm i
fars. yek – bir + rəng Eyni, bir cür. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
1. Bütün, başdan-başa, tamam. 2. Birdən, bir dəfədə. Dinləyin, ağalar, mən də söyləyim, Eşq odundan cismin nara düşübdü
1. Lələk. 2. məh. Oxun baş tərəfinin enli hissəsi; oxun pəri. 3. məh. Qolsuz paltar. Dastanda ikinci mənada işlənir
Yeləyi olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yapışan ot. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qızışdırmaq (odu, çırağı), coşqun oyun havası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yalı, lələyi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yal. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qızıl ov səqərli, köşək dönümlü, Dəyirman madarlı, ac qurd yeyimli, Dovşan beli ipək, xəyyatə yalı, Tavustək yelkəs
Paltarın qolu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qalib gələ bilməmək, zəbt edə bilməmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Böyük qardaşın arvadı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yeni, təzə. Leyliyəm, candan bezaram, Dərdimə dərman yazaram, Yengi açmış laləzaram, Qoyma rəngim sola mənim
Yeni. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu sazı götürüb dedi: Yengi bağçalar bağısan. Tazə heyvalar narısan, Nigar, Koroğlu yarısan, Məgər bilməz alə
Türk sözüdür, yeni qoşun, yeni ordu (yeni çəri) mənasını verir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sultan Türkiyəsində piyada qoşun hissələri və onun nəfər
Hamiləlik dövründə hamilə qadının turşu və ya başqa şey istəməsi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda qanına yerikləmək frazeologizminin tərkibində
Uzaqlaşdırmaq, qovmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yerimək feilinin birgəlik növü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu çəkməz haşalar, Çətindi qollar boşalar, Yerişir oğraş paşalar, Çağır gəlsin xan
Münasib, yerində. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yerləşmək. Odu ki, Abdullanın atası İsfahandan bir neçə öylə köçüb getdi Ərəsbərə, orda yerrəndi. (“Abdulla və Cahan”)
Əsir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Prof. B.Əhmədov bu sözü əsir sözünün dəyişmiş forması kimi izah edir
Əsir sözünün dəyişmiş formasıdır (Bəşir Əhmədov “Etimologiya lüğəti”). (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Yaşıl. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yetdiyi zaman, çatdıqda. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yetişmiş, kamala yetmiş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Götürmək, çatdırmaq, böyüdüb meydana çıxarmaq, yetişdirmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yaxşı. Ölüm yeydi bu sağlıqdan, bu günnən, Sinəm fariq olmaz dağü düyünnən. (“Abdulla və Cahan”)
Yaxşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Məni tutan Bolu bəydi, Ağır zəncir boynum əydi, Hamı bir-birindən yeydi, İgid dəlilərim qaldı
Metalı yonmaq üçün üzəri diş-diş olan polad alət; suvand, törpü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Almasdan qılıncdır, poladdan yeyə, Çeynərəm dəmiri, üfl
Tez, cəld, iti; itigedən, bərk qaçan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Atlayun Ərəbatun yeyinlərini, Soyun başdan-başa əyinlərini, Çırağan eyləyün çiyinl
Yüngül. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ər. xüsusi isimdən İnsafsız, zalım, qəddar, əzazil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dona xanım da yezid qızı yeziddi
Üstündə oturmaq üçün qayışlarla atın belinə bağlanan oturacaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yəhər qaşında da yüz qızıl pul var
Şəksiz, şübhəsiz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çünki Dünya xanım yəqin-əlyəqin bilirdi ki, burada bir hiylə var
Gözəl yal. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
əqiqi-Yəmən Əqiqin qırmızı rəngli əla növü.
Toplantı yeri, yığın, kütlə, topa. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yığışdırmaq; haqq-hesab etmək (məhşərdə). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yığıncaq; yığın, kütlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) “Kitabi-Dədə Qorqud”da yığanaq şəklində işlənir
İqbal (tale) sözünün təhrif olunmuş formasıdır. Neyləsin Miskin Bürcü Taleyi, yığvalı qara. Əl aç yalvar yaradana, Eylər bir çarə qırmızı! (“B
ər. iqbal Bəxt, tale. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Geyinər poladdan donu, Koroğlu Qırata qonu, Yetişər ömrünün sonu, Yatıbdı yığvalın sənin! (“
Yuyunmaq, yaxanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yıxan, atdan aşağı salan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yerə sərilmək, xarab olmaq, yerə batmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yıxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İlan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Par-par. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)