Mövlaya şükür, Allaha şükür olsun. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Ərəb əlifbasının ilk hərfinin adı, əbcəd hesabında 1 rəqəmini ifadə edir; Allahın adlarından biri
ərəb əlifbasının ilk iki hərfinin adı Əlifba. Alimdən dərs aldım əlif-bey üçün, Sürahilər düzülübdü mey üçün, Dəli könül, qəm çəkirsən nə üçün? Qəmli
Beli bükülmək, əyilmək.
Bax: əlif qəddi dal (yay, nun) olmaq.
Ərəb əlifbasında əlif və ğeyn (”qayın” bu sözün təhrif olunmuş şəklidir) hərflərinin adı. Əbcəd hesabına görə, əlif bir, ğeyn min ədədinə uyğun gəlir
Bax: qərəz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əlqərəz, can qardaşlığı Çənlibeldə oldu qan qardaşlığı. (“Mahru xanımın Çənlibelə gəlməyi”) (İ
Taxıl, un, yem, ot və s. alveri ilə məşğul olan adam. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Göz gəzdirdi, gördü meydanın aşağı tərəfində bir əllaf dükanını ye
Çox nadinc, çox hərəkətli, əlli-ayaqlı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bunu döyürdü, onu söyürdü, hamını əlindən zara gətirmişdi
Sağollaşma, vidalaşma. Gülgəz Pəri dedi: – Dediklərimi yaddan çıxartma! Abbas Pəri xanımla əltəmən olub ayrıldı
Süvari, ata minmiş, atlı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dağ keçisi, əlik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Əlikli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yenicə ota düşən və eyni zamanda anasını əmən quzu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, gəzdiyimi tapardım, Qayalar başında qala yapardım, Ağ
Sarınmış uzun parça yaxud tirmə zolağından ibarət baş geyimi; sarğı, çalma. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu bazardan aldığı ağ rəngli molla köyn
Nəyi? Quranda 30-cu cüzün başındakı Nəbə surəsinin ilk ayəsi olan “əmmə yetəsa-əlun”un (onlar bir-birindən nəyi soruşurlar?) ilk kəlməsidir, ona görə
Atanın qardaşı, əmi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Buyurmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Polad toppuz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qılıncdan murad hasil olmadı, əmuda əl atdılar. Əmuddan murad hasil olmadı, nizəyə əl uzatdılar
Polad toppuz. Əmud endi Samın başına. Sam əmudu göydəykən vurub yerə saldı. Keyxan gördü əmuddan bir murad hasil olmadı, yenə bir dəli nərə çəkib dedi
Əmizdirmək, döşdən süd vermək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ər. nemət sözünün cəmi Bəxşiş, hədiyyə, mükafat. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) O gətirdiyi xəbərə görə ənam gözləyirdi
Nemət sözünün cəmi; bəxşiş, hədiyyə, mükafat. Qırmızı geyib əmr elədi ki, Musaxan vəzir və sərraflar sabah meydana çıxsınlar, onlara ənam verəcəyəm
1. Kaşalota oxşar bir balığın mədəsindən çıxarılan gözəl qoxulu maddə. 2. Gözəl iy, ətir. N.Tusi “Cavahirnamə” əsərində yazır: “Ənbərin yoxlanılması b
1. Kaşalota oxşar bir balığın mədəsindən çıxarılan gözəl qoxulu maddə. 2. Gözəl iy, ətir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) N
ərəb. ənbər, fars. fəşan – səpən, saçan Ənbər səpən, ənbər qoxuyan, ətir saçan. Ağ əndamı başdan-başa, Ətirli gül müşkfəşan
Bax: ənbərəfşan.
1. Bədən. 2. Boy, qədd, qamət, bədən quruluşu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qıratı gətirdim cövlana, indi, Varsa igidlərin meydana gəlsin!
1. Ülgü, ölçü. 2. Məcazi mənada: hədd, hüdud; norma. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda məcazi mənada işlənir
Bülbül. Baxmasın gözəllərə Adamların bəd nəzəri. Əndəlib nalə çəkib, Ölməsin güldən ötəri. (“Seydi və Pəri”)
Alt çənə, çənə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bolu bəy Koroğluya dedi: – Boş-boş danışıb əngini yorma
Yırtıcı heyvan balası. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sarp qayalarda yurd olmaz, Müxənnətə söz dərd olmaz
Hörümçək. Tutilər avaz alır O şirin imran dilindən. Ənkəbuttək şan asılıb Sənin o incə dilindən. (“Abbas və Gülgəz”)
Kişnəmək, səs çıxarmaq (heyvanlar haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qırat Koroğlunun səsini eşidəndə bir də ənrəyib kişnədi
Bax: ənsur.
Boyun. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yaxın adamlar; kömək edənlər. Oldum bir gözəlin payi-bəstəsi, Həm yar ənsuru, dil şikəstəsi. (“Sam şahzadə”)
Bərabər işləmək, birlikdə işləmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ənik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ər. ənva “növ” sözünün cəmidir Çox çətinliklə, çox böyük əziyyətlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Min ənvai-müsibətlə qayaya dırmaşdı
Çörək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Səhərdən qalxanda təbil vurulur, Dəryatək çalxanır, göltək durulur, Toplanır bir yerə, içki qurulur, Dağıdır əppə
1. Mərd, qəhrəman, igid, qoçaq. 2. Bax: ərən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qorxum yox paşadan, sultandan, xandan, Gəlsin mənəm deyən, keçirdim sandan
Bədxasiyyət, pozğun. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Fəzilətli, mərifətli, hünərli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ərdəmli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürəkli, cəsur. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Araba. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ər sözündən olub, “müqəddəslər” mənasında da işlənir. Ermək sözü ilə də bağlayanlar vardır (haqqa ermişlər mənasında)
Ər sözündəndir, igid, cəsur, mərd deməkdir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda “müqəddəslər”, “ulular” mənasında da işlənir
Ululular, ulu qəhrəmanlar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)