Этимологический словарь азербайджанского языка

  • BƏRİ

    Belə bir fikir geniş yayılıb ki, guya –arı2 şəkilçisi tarixən yönlük halı əks etdirib. Əslində, həmin şəkilçi yer sözünün ixtisarından başqa bir şey d

    Полностью »
  • BƏRK

    Çev –ik qəlibi üzrə bərmək feilindən əmələ gəlib, əvvəllər bər –ik kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏRPA

    Farscadır, bər istiqamət bildirən önlükdür, pa isə “ayaq” deməkdir: bərpa “ayağa (qaldırmaq)” mənasını verir

    Полностью »
  • BƏRTİK

    Qərb dialektlərində “yara bərtik olub” tipli cümlələr işlədilir. Mənbələrdə bər (ber) feili var və “повредиться” anlamını əks etdirir

    Полностью »
  • BƏRZƏX

    ər. bərzəx – aralıq, keçid

    Полностью »
  • BƏS

    Farscadır, “kifayət” mənasını verən sözdür (“bəsdir” deyirik). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏSİRƏT

    Ərəbcə “uzaqgörənlik” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏSİT

    Ərəbcədir, “sadə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏSLƏ

    Əbu Həyyan yazır ki, bis sözü “tərbiyə” (qidalandırma) deməkdir. Həmin sözdən də bislə (bəslə) kəlməsi yaranıb

    Полностью »
  • BƏSLƏMƏK

    Mənbələrdə bes sözü var, “откромление” mənasında açıqlanıb. Bəsi sözü də olub və “yedirtmək” mənasında işlədilib

    Полностью »
  • BƏSTƏLƏMƏK

    Sözün kökü farsca bəstən (bağlamaq) feili ilə qohumdur ( bənd sözü də buradandır). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏTN

    Ərəbcə “qarın” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏTULƏ

    Bətürə formasında da işlədilir. “Müqəddəs, təmiz qız” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏYAZ

    “Ağ” deməkdir (boz sözü ilə qohumluğu mümkündür). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏYİM

    Bu söz “bəy qızı”, “xanım”, “xan qızı”, “soltanım” demək olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏYİRMƏK

    Bağırmaq, böyürmək sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏYİSTAN

    Fars dilində “lazım olmaq” anlamını verən bayestan məsdəri var. Söz onun­­la bağlı ola bilər, qız adıdır

    Полностью »
  • BƏYQU

    Bayqu kimi də işlədilir, əsli piqu kimi olub, qırğılar fəsiləsindən ov quşudur (şahin “şah quşu” olduğu kimi, bəyqu da “bəy quşu”dur)

    Полностью »
  • BƏZƏN

    Ərəbcə bəz “hissə” deməkdir, bəzən sözü “hərdənbir”, bəzi isə “некоторые” mənasını əks etdirir. Deməli, sözün kökü bəz hissəsidir

    Полностью »
  • BƏZİRGAN

    Farsca “bazarçı” (bazar və qan) deməkdir, “tacir” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BƏZMƏND

    “Koroğlu”da oxuyuruq: “Qıratı minməsəm, dağlar sökülməz. Bəzməndin çəkməsəm, sağrı örtülməz”. Sözün əsli almancadır və позумент şəklində ruslarda da i

    Полностью »
  • BƏZZAZ

    Ərəbcədir, bez (ağ) sözündəndir, “bez satan” mənasını verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BIÇAQ

    Ən qədim kökü (etimon) bi feilidir və “kəsmək” mənasında işlədilib. –ç (biç), -z (biz), -aq (biçaq), -qı (bıçqı) şəkilçiləri ilə həmin sözdən müxtəlif

    Полностью »
  • BIÇQI

    Kəsmə alətidir və dişli olur. Biçmək (kəsmək, biçaq) sözündən əmələ gəlib. Müxtəlif növləri var: xırxı (2 adam işlədir), əl bıçqısı və s

    Полностью »
  • BIĞ

    Bir forması da dodaq saqqalı olub. Bığ və buyuğ sözləri eyni mənada, həm də paralel şəkildə işlədilib

    Полностью »
  • BİABIR

    Farsca bi (-sız), ab (su), ru (üz) hissələrindən ibarətdir. “Üzündə suyu olmayan” (abırsız) deməkdir

    Полностью »
  • BİBAR

    Latıncadır ( piper kimi işlədilir). Əsli qədim hind dili ilə bağlıdır (pippati). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BİBİ

    Alim Qafarov haqlı olaraq yazır ki, bu türk mənşəli sözdür (bəziləri ərəb mən­şəli hesab edirlər), mənası “xanım” deməkdir

    Полностью »
  • BİBİXANIM

    Belə ad var, amma Xalaxanım adı yoxdur. Bibi sözünün bir mənası “hör­mətli” deməkdir (hörmət əlaməti kimi müraciət formasıdır)

    Полностью »
  • BİBLİYA

    Suriyadakı Bibl adlı limanla bağlıdır. Yunanlar bu limandan papirus apar­mış, üzərinə yazı yazmışlar

    Полностью »
  • BİCƏK

    İki yozumu var: 1. El arasında vaxtından tez bala verən heyvan haqqında “bicəyinə doğub” deyirlər. Mənbələrdə bu sözü bic kəlməsi ilə bağlayırlar

    Полностью »
  • BİHUŞDARI

    Bizdə narkoz (bu, nərgiz sözü ilə qohumdur) əvəzinə son vaxtlara qədər bihuşdarı sözü işlədilirdi. Söz fars mənşəlidir: bi –huş –daru

    Полностью »
  • BİKAR

    Farsca bi (-sız) və kar (iş) hissələrindən ibarətdir, “işsiz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BİKƏ

    Bik (biy) qəbilə başçısına deyiblər, bikə “bəy arvadı”dır, mənası “xanım” (госпажа) deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BİLAL

    Ərəbcə “çevik” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BİLBORD

    ing. –  bill – elan etmək + ing. board – lövhə

    Полностью »
  • BİLDİRMƏK

    Deyirik: -dır4 şəkilçisi təsirli feillərə artırıldıqda icbar növ düzəldir. Bil­dirmək kəlməsi bu qanuna tabe deyil

    Полностью »
  • BİLƏK

    Əvvəllər bağlaq formasında olub. Barmaqların ələ birləşdiyi (bağlandığı) yerə “bilək” deyirik (ayaq biləyi ifadəsi də var)

    Полностью »
  • BİLƏRZİK

    Özbək dilində biləküzük kimi işlədilir, “bilək üzüyü” deməkdir. Üzük bar­maq­da, bilərzik biləkdə, bazubənd isə qolun qarı hissəsində (çiyinlə dirsək

    Полностью »
  • BİLİŞ

    “Tanış-biliş” deyirik, sinonimlər birləşməsidir, bilmək sözündən əmələ gəlib, bilik sözü ilə qohumdur

    Полностью »
  • BİLQEYS

    Süleyman peyğəmbərin sevgilisi olub, onun sehrli üzüyünü alıb və suya atıb. “Sərvət sahibi” deməkdir, yəhudi mənşəlidir

    Полностью »
  • BİMEDİA

    lat. bi – ikili + lat. medium – ara, vasitəçi

    Полностью »
  • BİNƏ

    Yaylaqda yaşayış yerinə “binə” deyirlər: bina “lövbər salınan yer” deməkdir, alınma sözdür, ərəbcədir

    Полностью »
  • BİNYAMİN

    Yaqub peyğəmbərin oğullarından birinin adı olub. Yusifin doğma qarda­şıdır. Eradan 1700 il əvvəl yaşayıb (Yusifin tarixi belədir: e

    Полностью »
  • BİO...

    yun. bios – həyat

    Полностью »
  • BİOCOĞRAFİYA

    yun. bios – həyat + yun. geo – Yer + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm

    Полностью »
  • BİOFİLOTA

    yun. bios – həyat + yun. philos – doğma

    Полностью »
  • BİOGEN

    yun. bios – həyat + yun. genes – mənşə

    Полностью »
  • BİOGEOKİMYA

    yun. bios – həyat + yun. geo – Yer

    Полностью »
  • BİOGEOSENOZ

    yun. bios – həyat + yun. geo – Yer + yun. koinos – ümumi

    Полностью »