“Götürtdürmək”dən f.is
bax götürtmək
“Götürtmək”dən f.is
icb. Götürməyə məcbur etmək, götürməsinə səbəb olmaq. Xacə Mübarək şeyləri iki nəfər fərraşa götürdüb getdi
zərf dan. Birdən, cəld, gözlənmədən. Götürübbə qaçmaq
“Götürülmək1”dən f.is
“Götürülmək2”dən f.is
qayıd. Birdən, gözlənilmədən, yerindən qaçmağa başlamaq; birdən qaçmaq. Uşaq götürüldü. At götürüldü
məch. 1. Ələ alınaraq qaldırılmaq. Çamadan götürüldü. // Dəfn etmək üçün qaldırılmaq (cənazə haqqında)
is. Dözüm, tab, taqət, qüvvət. Götürümü yoxdur. □ Götürüm düşmək – əldən düşüb tərpənmədən uzanmaq, tərpənməyə halı olmamaq
is. xüs. Adətən mexanizmin bir dəfədə şey götürmə qabiliyyəti, gücü. Maşının yük götürümü. Kotanın götürüm eni
sif. Səbirli, dözümlü, götürümü olan. Götürümlü adamdır. – [Budaq:] Mən əvvəldə demişdim ki, anam götürümlü, səbirli arvad idi
is. Səbirlilik, dözümlülük. Götürümlülük yaxşı xasiyyətdir
is. 1. Bədən. Rəis stola tərəf əyilmiş şişman gövdəsini geriyə əyib, kresloya söykəndi. M.Hüseyn. Bəy zıqqana-zıqqana ağır gövdəsini yerdən üzdü, dərh
is. Balaca, kiçik gövdə; bədəncik
sif. 1. İri, böyük, nəhəng; gövdəsi çox inkişaf etmiş. Gövdəli palıd. – Hündür, gövdəli çinarların yarpaqları tozdan qabıq bağlamış və bozarmışdı
sif. Bədəndən ayrılmış, bədənsiz. O yanda qanlı gövdə; Bu yanda gövdəsiz baş. Ə.Cavad
is. [fars.] 1. Qiymətli daş, cavahir. Yerə düşməklə gövhər qiymətdən düşməz. (Ata. sözü). Gövhər də çatlayıb üzülər tamam; Sərrafdan almasa düz qiymət
1. Bax gövşəyən 1-ci mənada. Gövşək heyvanlar. 2. is. Heyvanlarda: ağız. [Dəvə] çörəyi yerdən götürdü; Yavaş-yavaş gövşəyinə gətirdi
“Gövşəmək”dən f.is. [Qoca:] O yanda malın gövşəməsi, ilxının oxrantısı qulağıma gəlmir. A.Divanbəyoğlu
f. Yemi mədədən qaytararaq yenidən ağızda çeynəmək (gövşəyən heyvanlar haqqında). Orada-burada xoruz banlayır, inəklər, öküzlər gövşəyirdi
bax gövşək. □ Gövşən çalmaq – gövşəmək. Hava sakit, kənd səssiz olanda qoyunların öskürtüsü, inəklərin gövşən çalması eşidilirdi
“Gövşəşmək”dən f.is
qarş. Gövşəmək, gövşək çalmaq, gövşək gətirmək (çox heyvanlar haqqında). Öküzlər gövşəşir
sif. zool. 1. Yemi gövşəməklə ikinci mədədə həzm edən. Gövşəyən heyvanlar. 2. Cəm şəklində: gövşəyənlər – yemi bu cür həzm edən dırnaqlı heyvanlar yar
sif. dan. Simic, xəsis. Göy adam. – Yüz il əlində çıraq axtarsa Polad kimi göyü tapılmaz. A.Şaiq. Evin kişisi nə qədər rəhmdil idisə, arvadı bir o qəd
is. Kürəkən, ata üçün qızın əri
is. 1. Yer üzünün üzərində mavi bir qübbə kimi görünən fəza, boşluq. Göydə buludlar üzür. Göydə ulduzlar sayrışır
sif. 1. Səma rəngi; mavi. Göy rəng. // Bu rəngdə olan. Göy parça. – Məhərrəmliyin dördüncü günü göy çarıqlı … nabələd bir axund Naxçıvan şəhərinin Baz
1. sif. Yaşıl. Göy meşə. Göy çəmən. Göy göyərçin. – Seyrə çıxar uşaqlar; Göy çəməndə oynaşar. A.Səhhət
sif. Tünd kül rəngində olan, dərisi göy və üstündə ağ xalları olan (at haqqında). Göy-dəmir madyan
top. bax göyərti1. Göygöyərti əkmək. Göy-göyərti almaq. – Həyətlərdə ağac-uğac, göy-göyərti nədir, içməyə su da yoxdur
sif. Göylə yaşıl arasında olan, həm göyə, həm də yaşıla çalan. Göy-yaşıl parça
is. bot. Lələkvari yarpaqları və göy çiçəkləri olan çoxillik ot bitkisi
is. zool. Alaqarğadan kiçik oxuyan quş. Sarı bülbüllər, torağaylar, göycəqarğalar, … ənlikli bülbüllər hərəsi bir cür səslə oxuyub səs-səsə verirlər
sif. Gözəl, qəşəng. Göyçək qız. Göyçək gəlin. – Şah cavan və göyçək oğlan idi. M.F.Axundzadə. [Asya:] Batmış nə göyçək oğlandır
sif. Çox göyçək, çox qəşəng, olduqca gözəl. Göyçəkcə bir uşaq
“Göyçəkləndirmək” dən f.is
bax göyçəkləşdirmək
“Göyçəklənmək”dən f.is
1. f. Göyçək olmaq, gözəl olmaq; gözəlləşmək. 2. qayıd. Özünə gözəllik vermək
“Göyçəkləşdirilmək” dən f.is
məch. Göyçək edilmək, gözəlləşdirilmək, qəşəngləşdirilmək
“Göyçəkləşdirmək” dən f.is
f. Qəşəngləşdirmək, gözəlləşdirmək. [Nazlı:] Yaxşı deyirlərmiş ki, xoş gün adamı göyçəkləşdirər. Ə.Əbülhəsən
“Göyçəkləşmək”dən f.is
f. Göyçək olmaq, qəşəngləşmək, gözəlləşmək
is. Göyçək şeyin halı; qəşənglik, gözəllik
f.sif. Təsadüfi, gözlənilməz, təsadüfən ələ düşmüş. [Soltan bəy:] Arvad əlimə göydəndüşmüş kimi olmuşdu