nitqin sıra xətti, səslənmənin fasiləsiz ardıcıllığıdır ki, qəbul edən tərəfindən semantik səviyyəli vahidlərin təşkilinin ardıcıllığı kimi bölünür
fonetika, psixologiya, fiziologiya, akustika, sosiolinqvistika, kommunikativ linqvistika kimi biliklər sahəsini özündə birləşdirir
bu və ya digər dildə nitqi qavrayış üçün qəbul etməyə hazırlanmış (hazır olan) eşitmə.
dinləyicinin aktiv mürəkkəb fəaliyyətinin nəticəsi prosesi, nitq stimulunun passiv qəbul edilməsi kimi başa düşülmür
bu, kommunikativlik kateqoriyasının özünü əks etdirməsindən biridir.
sözlərdə ifadə edilmiş fikir, bu başlıca fikri ifadə edən sonuncu cümlə, cümlənin hissəsi, yaxud hər hansı bir fikri açan cümlənin bəzi hissəsinin
1. Konkret elm sahəsində istifadə olunan xüsusi termin-adların cəmi. 2. Konkret (mücərrəd anlayış və kateqoriyaları özündə birləşdirən terminologiy
1. Ad proses kimi, sözün verilmiş konkret referentə uyğunluğu. 2. Nominasiya dedikdə nominativ funksiya başa düşülür
söz, yaxud söz birləşməsinin predmetin (əşyanın) adına uyğunluğu. Adlandırma funksiyası, ad verilmə prosesi
predmet, hadisə və s. istiqamətlənmiş sözün əsas birbaşa mənası.
fərdin nitqində dil vasitələrinin qaydaya salınmış halda işlədilməsinin qəbulu norma adlanır.
norma qoyulması, normaya salınma.
müəyyən seçim kriteriyasına cavab verməyən variantların rədd edilməsi yolu ilə məsələnin ardıcıl olaraq optimal həllinə gəlmə metodu
seçimin ayrı-ayrı müəyyən olunmuş ölçülərinə cavab verməyən variantlarının rədd edil- məsi yolu ilə optimal həllə ardıcıl yaxınlaşma
transformasiya edilmə səviyyəsinin qeyd olunması. O nüvə cümlələr səviyyəsindən onunla fərqlənir ki, cümlələr arasında məna əlaqələri üçün bağlay
musiqi termini kimi işlənir, bu tərcümədə əsas tona xüsusi rəng verən əlavə tondur. Əlavə, daha yüksək tondur ki, onun yüksəkliyindən, gücündən
qəbul edilmiş informasiyanı obrazların, təsəvvürlərin, hisslərin köməyi (vasitəsi) ilə yadda saxlamaq bacarığı
məcazi mənada işlədilən nitq vahidləri. Tərcümədə adətən tərcümə üçün ayrıca həll tələb edir, daha doğrusu, tərcümə vahidi kimi çıxış edir
ümumi qəbul olunmuş qaydaya müvafiq olmayan, fərdi zövqlə bağlı, spesifik kontekstlə şərtlənən; təsadüfi; nadir
tərcümə zamanı qeyri-mütəmadi olaraq işarədən, yaxud strukturdan ilkin dilin vahidlərini müşayiət edən hər hansı xüsusi şəraitlərlə bağlı təsadüf
eyni cür səslənib, müxtəlif cür yazılan müx sözlər.
tələffüzü zamanı yalnız ayrı-ayrı formalarda uyğun gələn sözlər.
tələffüzünə görə yox, yazılışına görə uyğun gələn müxtəlif sözlər.
yazılışına görə bir-birinə uyğun gələn müxtəlif mənalardan tərtib olunmuş lüğət.
leksikologiyanın omonimləri öyrənən bölməsi.
eyni nitq hissələrinə aid olub, eyni cür səslənib, mənasına görə müxtəlif olanlar.
qrammatik məlumatlarla və üslubi əlamətlə səciyyələnən omonim cütləri və eləcə də, omonimlərin - onların yaranması, yaxud mənşəyi nöqteyi-nəzərdən t
səs təqlidi. Təbiət səsləri, heyvan səsləri və eləcə də digər səs təqlidi yolu ilə yaranan şərti səslər
1. Müvafiq qurulma olduğu zaman alınmış informasiyanın (ixtiyari) yadda saxlanılması. 2. Qavrayış (zamanı) prosesində verilən informasiyanın yadda sa
(müxalifət) dillər arasındakı fərqləri ortaya çıxarmaq üçün aparılan iki və daha artıq həmcins vahidlər arasında aparılan qarşıdurma
tərcümə zamanı bu heç də birdəfəlik akt deyildir (əgər sinxron tərcüməni hesaba almasaq). Bu axtarış nitq fəaliyyətinin özü kimi adətən yoxlama, se
düzgün normativ ədəbi tələffüz sözləri olan lüğət.
1.Normativ ədəbi tələffüz məsələlərini öyrənən dilçilik bölməsi. 2. Konkret dildə qəbul olunmuş tələffüz qaydalarına müvafiq vahidlərin tələffüz q
normativ ədəbi tələffüz və düzgün yazılışlı sözlər lüğəti.
1. Mətnindən tərcümə həyata keçirilən mənbə. 2. Tərcümədə ilkin mətn. 3. Orijinal, həm də əsl deməkdir
bu, poetik tərcümənin elə bir növüdür ki, bu zaman tərcümə mətnində əslin əsas motivi daha böyük dəqiqliklə verilir, eyni zamanda mətnin qalan hi
üslubi-semantik interpretasiyanın obrazlı sistem çərçivəsində bədii dəyərin qoyulması. Üslubi dəyər, eyni zamanda, empirik və nəzəri şəkildə qoyulur;
leksik vahidin onun quruluşunun müəyyən səviyyəsinə üslubi uyğunluğu.
tərcümənin yaradılması zamanı mütləq ədəbi kommunikantın təkrarolunmaz təşkilindən doğan orijinalın struktur xüsusiyyətləri
orijinala tərcümə elementlərinin yaxınlıq (uyğunluq) mənası.
bax, tərcüməçinin metadil mövqeyi.
nitqin düzgünlüyü, normativliyi haqqında təlim.
canlı ünsiyyətdən çıxıb yazılı abidələrin dilində əks olunan dil; müstəsna hallarda həm də reqlamentləşmiş qədim (türk dili, qədim slavyan, latın,
1. Xarici dil və tərcüməyə kompüterlə (distant) təlim üçün nəzərdə tutulmuş elektron-hesablama texniki vasitələri kompleksi
ayrı-ayrı leksik vahidlərin (EV) və eləcə də bütöv cümlələrin və anlayışların müxtəlif, əvvəlcədən şərtlənmiş rəqəm, hərf, yaxud qarışıq indekslərl
xüsusi iradi qüvvə tələb edən yaddaşa daxil olmuş informasiyanın yadda saxlanılmasına qurulma.
həm ümumi linqvistik, həm də universal, zamandankənar hadisələrin, daha doğrusu, insan dilinə xas olan hadisələrin nəzərdən keçirilməsi (başa düşül
eyni sözün (leksik vahidin) söz dəyişdirilmə formalarının cəmi, konkret leksemin cəmini əks etdirən söz forması; cümlə paradiqmi sadə cümlənin stru
konkret leksik vahidin söz dəyişmə formasının cəmi, konkret təşkil edən, söz forması cəmi.
bax. Paradiqma