İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Orfoepik lüğət

    düzgün normativ ədəbi tələffüz sözləri olan lüğət.

    Tam oxu »
  • Orfoepiya

    1.Normativ ədəbi tələffüz məsələlərini öyrənən dilçilik bölməsi. 2. Konkret dildə qəbul olunmuş tələffüz qaydalarına müvafiq vahidlərin tələffüz q

    Tam oxu »
  • Orfoqrafik lüğət

    normativ ədəbi tələffüz və düzgün yazılışlı sözlər lüğəti.

    Tam oxu »
  • Orijinal

    1. Mətnindən tərcümə həyata keçirilən mənbə. 2. Tərcümədə ilkin mətn. 3. Orijinal, həm də əsl deməkdir

    Tam oxu »
  • Orijinalda şeir motivi

    bu, poetik tərcümənin elə bir növüdür ki, bu zaman tərcümə mətnində əslin əsas motivi daha böyük dəqiqliklə verilir, eyni zamanda mətnin qalan hi

    Tam oxu »
  • Orijinalda və tərcümədə dil vasitələrinin üslubi identifikasiyası

    üslubi-semantik interpretasiyanın obrazlı sistem çərçivəsində bədii dəyərin qoyulması. Üslubi dəyər, eyni zamanda, empirik və nəzəri şəkildə qoyulur;

    Tam oxu »
  • Orijinalda və tərcümədə sözün üslubi dəyəri

    leksik vahidin onun quruluşunun müəyyən səviyyəsinə üslubi uyğunluğu.

    Tam oxu »
  • Orijinalın semantik-üslubi instruksiyası

    tərcümənin yaradılması zamanı mütləq ədəbi kommunikantın təkrarolunmaz təşkilindən doğan orijinalın struktur xüsusiyyətləri

    Tam oxu »
  • Orijinalın tərcümədə mətnarası invariantı

    orijinala tərcümə elementlərinin yaxınlıq (uyğunluq) mənası.

    Tam oxu »
  • Orijinalın yenidən kodlaşması

    bax, tərcüməçinin metadil mövqeyi.

    Tam oxu »
  • Ortologiya

    nitqin düzgünlüyü, normativliyi haqqında təlim.

    Tam oxu »
  • Ölüdil

    canlı ünsiyyətdən çıxıb yazılı abidələrin dilində əks olunan dil; müstəsna hallarda həm də reqlamentləşmiş qədim (türk dili, qədim slavyan, latın,

    Tam oxu »
  • Öyrədici linqvistik avtomat

    1. Xarici dil və tərcüməyə kompüterlə (distant) təlim üçün nəzərdə tutulmuş elektron-hesablama texniki vasitələri kompleksi

    Tam oxu »
  • Özbaşına formalaşma

    ayrı-ayrı leksik vahidlərin (EV) və eləcə də bütöv cümlələrin və anlayışların müxtəlif, əvvəlcədən şərtlənmiş rəqəm, hərf, yaxud qarışıq indekslərl

    Tam oxu »
  • Özbaşına yaddasaxlama

    xüsusi iradi qüvvə tələb edən yaddaşa daxil olmuş informasiyanın yadda saxlanılmasına qurulma.

    Tam oxu »
  • Panxronomiya

    həm ümumi linqvistik, həm də universal, zamandankənar hadisələrin, daha doğrusu, insan dilinə xas olan hadisələrin nəzərdən keçirilməsi (başa düşül

    Tam oxu »
  • Paradiqma

    eyni sözün (leksik vahidin) söz dəyişdirilmə formalarının cəmi, konkret leksemin cəmini əks etdirən söz forması; cümlə paradiqmi sadə cümlənin stru

    Tam oxu »
  • Paradiqma sırası

    konkret leksik vahidin söz dəyişmə formasının cəmi, konkret təşkil edən, söz forması cəmi.

    Tam oxu »
  • Paradiqma yuvası

    bax. Paradiqma

    Tam oxu »
  • Paradiqmatik ekvivalentlik

    üslubi elementlərin paradiqmatik üslubi oxu elementləri, daha doğrusu, elementar üslubi vahidlərin sistemi səviyyəsi

    Tam oxu »
  • Paradiqmatika

    dil vahidlərinin hər hansı əlamətə görə qruplara (siniflərə) ayrılması və qarşılaşdırılmasını müəyyən edən dilin sistemli öyrənilmə aspekti

    Tam oxu »
  • Parafrastik

    parafraz olan.

    Tam oxu »
  • Parafraz (parafraza)

    1. Təsviri dövr, təsvir. 2. Digər ifadə, yaxud sözün mənasının təsviri ilə ifadəsi. 3. Predmetlərin, yaxud hadisələrin adlarının onların mühüm əlam

    Tam oxu »
  • Parafrazlaşdırmaq

    parafraz formasında şərh etmək, işləmək.

    Tam oxu »
  • Paralelilzm

    qonşu cümlələrin, deyimlərin, yaxud niqtin hər hansı hissəsinin eyni sintaktik quruluşu.

    Tam oxu »
  • Paralinqvistik kinesika (mimika, jestlər)

    verbal kommunikasiyanın komponentinin təşkili kimi nəzərdən keçirilə bilər. De73 məli, paralinqvistik kinesika insan davranışının spesefik əlamətləri

    Tam oxu »
  • Paralinqvistik vasitələr

    dil koduna, yaxud onu əvəz edənə bərabər tutulan ünsiyyət vasitəsi. Burada söhbət, ilk növbədə, informasiyadan, deyimdən, vurğunun qoyulması və pauza

    Tam oxu »
  • Paralinqvistika

    1. İnformasiyanın verilməsində iştirak edən və nitq ünsiyyətini müşaiyət edən amillərin öyrənilməsi ilə məşğul olan dilçilik fənni

    Tam oxu »
  • Parametr

    1. Hər hansı nəyin isə ölçüsü, sərhəddi; 2. Hər hansı predmetin, hadisə və prosesin əsas xassələrini xarakterizə edən həcm (yaxud həcmlər)

    Tam oxu »
  • Paremioloji lüğət

    atalar sözü, zərb-məsəllər lüğəti.

    Tam oxu »
  • Parol və rəy

    əlaqə qurduğu və iş apardığı zaman müxbirlərin əsl məxsusluğunu müəyyənləşdirən, imkan verən söz, yaxud say

    Tam oxu »
  • Paronimlər

    1. Səslənməsinə görə yaxın, mənasına görə ya qismən, ya da heç üst-üstə düşməyən eyniköklü sözlər

    Tam oxu »
  • Paronimlər lüğəti

    hər bir sözün - paronimin izahı verilən sözdür ki, burada cütə aid olan hər bir leksik vahidin kökü göstərilir, sözlərin məna fərqlərini təsdiqləy

    Tam oxu »
  • Parsinal tərcümə ölçüsü

    bax, tərcümənin subinterpretasiyası.

    Tam oxu »
  • Passiv leksika

    elə reseptik leksika deməkdir ki, onu ilk növbədə yazılı mətndə tanıyır və başa düşürlər.

    Tam oxu »
  • Patent referatlar tərcüməsi

    patent informasiyası işarələrinin işlənib hazırlanması üçün nəzərdə tutulmuş texniki tərcümə növüdür ki, nəticədə xarici patent referatı tərcümə

    Tam oxu »
  • Pauza

    nitq axınını müəyyən səbəblər üzündən bölən (kəsən) müxtəlif funksiyalar yerinə yetirən səslənmənin müvəqqəti dayandırılması

    Tam oxu »
  • Pauzasiya

    nitq axınında pauzanın yerləşdirilməsi.

    Tam oxu »
  • Pentada

    beş sözlü birləşmə.

    Tam oxu »
  • Pepsepsiya

    hiss orqanlarının köməyilə gerçəkliyin bilavasitə inikası, qavrayışı. Kommunikasiya aktında, əsasən, görmə və eşitmə persepsiyası fərqləndirilir

    Tam oxu »
  • Perifrastik

    perifraz olan.

    Tam oxu »
  • Perifrastik tərcümə

    məzmunun (sözlərin, realilərin) digər formada və digər sözlərlə təsviri şəklində verilməsi.

    Tam oxu »
  • Perifraz (perifraza)

    1. Birbaşa adı əvəz edən təsviri ifadədir ki, o, birbaşa adı çəkilməmiş predmetin əlamətlərini özündə saxlayır

    Tam oxu »
  • Perifraz (perifrazlaşdırma)

    eyni fikrin digər sözlərlə eyni dildə verilməsi.

    Tam oxu »
  • Perifraz sistemi

    «məna↔mətn» modelində sinonimik deyimlər arasında sadə məna ekvivalentləri verən qaydalar toplusu.

    Tam oxu »
  • Perifrazlamaq

    şərh etmək perifraz şəklində şərh etmək; başqa sözlərlə demək.

    Tam oxu »
  • Perlokusiya

    nitq aktının nitqdənkənar nəticələr ilə əlaqəsi.

    Tam oxu »
  • Persepsiya

    duyğu orqanları ilə gerçəkliyin qavranılması. Kommunikasiya aktında əsasən görmə və eşitmə persepsiyası fərqləndirilir

    Tam oxu »
  • Perspektivli

    gələcək, gözlənilən, nəzərdə tutulan, mümkün.

    Tam oxu »
  • Peşə dialekti

    bir peşəni, yaxud məşğulluq növü altında insanları birləşdirən sosial dialektin növündən biri.

    Tam oxu »