LƏYAQƏT

Ləyaqət — İnsanda yüksək mənəvi keyfiyyətləri göstərən xassələrin məcmusu, həmçinin, bu xassələrin dəyərini dərk edən şəxsin özünə qarşı duyduğu ehtiram hissidir. Mənəvi kateqoriya kimi şəxsin öz-özünə hörmətidir. İnsan həyatının ən böyük dəyəri hər kəsdə ləyaqətin olması nəzərdə tutulur. Fərdi mənəvi və etik keyfiyyətlər də buna daxildir. Şərəf anlayışı ilə ləyaqət anlayışı əsasən üst-üstə düşür. Şərəf digər fərdi mənəvi və etik keyfiyyətlərin qiymətləndirilməsidir.

Ləyaqət medalı — 1890-cı ildən etibarən Osmanlı imperiyası tərəfindən verilməyə başlanan mülki və hərbi medaldır. == Haqqında == Qızıl və gümüş olmaqla iki növdən ibarətdir. Medal I Dünya müharibəsinin sonuna qədər Osmanlı imperiyasında verilmişdir. Medak cəmiyyətə örnək hesab edilən mülki şəxslərə də verilmişdir. 1905-ci ildə xeyirxah qadınlara da medal vermək üçün icazə verildi. Medalın qızıl və gümüş növlərində 25 mm olan həcmi dəyişməzdi. Medal dar, yaşıl yan cızgili lentlə əhatə edilirdi. I Dünya müharibəsi zamanı verilənlərə iki çapraz qılınc və hicri 1333 (1915) tarixi yazılı sancaq lentlə bağlanırdı.

Maydan inqilabı, 2014 Ukrayna inqilabı və ya Ləyaqət inqilabı (ukr. Революція гідності), 18 Fevral 2014 - 23 Fevral 2014 tarixləri arasında Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviçə qarşı təşkil edilmiş və nəticədə Ukrayna hökumətinin devrilməsi ilə başa çatmış olan inqilabın adıdır. 2000-ci illərdən etibarən Ukraynada hakimiyyətə gəlmiş olan hökumətlər Avropa İttifaqı ilə sıx əlaqələrə malik idilər. Yanukoviç hökuməti də 2012-ci ildən etibarən Aİ ilə tərəfdaşlıq üçün danışıqlar aparırdı. Aİ ilə imzalanması gözlənilən bu cür hərtərəfli razılaşma Rusiya ilə münasibətlərə mənfi təsir göstərəcəkdi lakin Yanukoviç mövcud problemləri həll edə biləcəyini düşünürdü. Bununla belə, Yanukoviç müvafiq razılaşmanı mütəmadi olaraq təxirə salırdı. Bunu razılaşmadan imtinanın birinci addımları kimi qəbul edən Ukrayna xalqı Avromeydan adlı etiraz aksiyalarını təşkil etməyə başlamışdı. Nümayişçilər ilə polislər arasında baş vermiş olan qarşılıqlı zorakılıq zamanla qarşıdurmaya çevrilmiş və bu hadisələr nəticəsində 18-i polis olmaqla 130 Ukrayna vətəndaşı həlak olmuşdur. Üsyan davam etdikcə, o dövrdəki Ukrayna prezidenti olan Yanukoviçin ictimaiyyət arasında olan rəğbəti də azalırdı. Nəhayət, Yanukoviç Rusiyaya sığınır və elə həmin gün Ukrayna parlamenti tərəfindən yekdilliklə onun vəzifəsindən uzaqlaşdırılması haqqında qərar qəbul edilir.

Döyüş ləyaqət xaçı (alm. Kriegsverdienstkreuz‎) — əsgərlərdən əlavə, qeyri-əsgərlərə Birinci dünya müharibəsində Almaniya tərəfindən verilən mükafat.

Ləyaqət Əli Xan (1 oktyabr 1895 – 16 oktyabr 1951[…], Ravalpindi və ya Qərbi Pakistan) — Pakistan İslam Respublikasının 1-ci baş naziri. == Həyatı == Ləyaqət Əli Xan 1 oktyabr 1895-ci ildə Hindistanın Haryana əyalətində olan İngilis Hindistanı, Pəncab əyalətinin Karnal şəhərində aristokrat Nausherwani Müsəlman Marhal Jatt ailəsində anadan olmuşdur. urdu dilini mənimsəmişdi və doğma urdu dilində danışırdı Atası Nəvab Rüstəm Əli xan, yerli əhali və ailəsi tərəfindən böyük hörmətə sahib olan İngiltərə hökuməti tərəfindən Rukun-əl-Daulah, Şamsher Jang və Nawab Bahadur titullarına sahib idi. Əli xan ailəsi, mülkləri (cəmi 300 kənd, Karnaldakı 60 kəndin cagiri də daxil olmaqla) həm Pəncab, həm də Muzaffarnagar'ın şərqində genişlənmiş bir neçə mülkədarlardan biri idi. Valideynləri Nawab Rüstəm Əli Xan və Mahmoodah Begum, Hindistanın Haryana, Karnal xaricində yerləşən şahzadələr ailəsində bir yerdə basdırılırlar. Liaquat Əli Xanın keçmiş şəxsi iqamətgahı, Uttar Pradeş'in Muzaffarnagar'ın Jansath Tehsil'də, atasının əmlakından təxminən 80 km məsafədə yerləşir və indi Uttar Pradesh hökuməti tərəfindən bir turist məkanı olaraq açılmağı düşünülür. Liaqatın babası Nəvab Əhməd Əli Xanın 1857-ci il üsyanı əsnasında İngilis ordusuna verdiyi dəstək (mənbə-Lepel Griffin'in Pəncab rəhbərləri Cild Birinci). Liaquat Əli Xanın anası Mahmoodah Begum, rəsmi təhsilə başlamazdan əvvəl evdə Quran və hədis dərslərini təşkil etdi. Ailəsinin İngiltərə hökuməti ilə güclü əlaqələri var idi. Ailəsinin hind müsəlman mütəfəkkiri və filosofu Seyid Əhməd Xana dərin hörməti var idi və atası gənc Liaqat Ali Xanın İngilis təhsil sistemində təhsil almasını istədi; buna görə ailəsi Əli xan məşhur hüquqşünas Aligarh Müsəlman Universitetinə (AMU) göndərdi, burada hüquq və siyasət elmləri aldı.

Ləyaqət medalı — 1890-cı ildən etibarən Osmanlı imperiyası tərəfindən verilməyə başlanan mülki və hərbi medaldır. == Haqqında == Qızıl və gümüş olmaqla iki növdən ibarətdir. Medal I Dünya müharibəsinin sonuna qədər Osmanlı imperiyasında verilmişdir. Medak cəmiyyətə örnək hesab edilən mülki şəxslərə də verilmişdir. 1905-ci ildə xeyirxah qadınlara da medal vermək üçün icazə verildi. Medalın qızıl və gümüş növlərində 25 mm olan həcmi dəyişməzdi. Medal dar, yaşıl yan cızgili lentlə əhatə edilirdi. I Dünya müharibəsi zamanı verilənlərə iki çapraz qılınc və hicri 1333 (1915) tarixi yazılı sancaq lentlə bağlanırdı.

Ləyaqət hücrəsi — rejissor Tariyel Vəliyevin Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin həyat və yaradıcılıq taleyindən bəhs edən sənədli televiziya filmi. == Məzmun == Filmdə böyük Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu İlyas Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığından söhbət açılır. == Film haqqında == Film ""Kənddən məktublar"ın ədəbiyyat körpüsü", "Teatrla İlyas Əfəndiyevin nağılı", "Siz həmişə bizimləsiniz", "Unuda bilmərik…", "Məhv olmayan gündəliklər", "Geriyə müdrik baxışlar", "Dünya dünya içində", "Babalıq kürsüsü" adlanan hissələrdən ibarətdir. Filmdə Azərbaycan Televiziyası və Radio Verilişləri QSC-nin arxiv materiallarından istifadə olunmuşdur. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari müəllifi: İlham Rəhimli Quruluşçu rejissor: Tariyel Vəliyev Quruluşçu operator: Mətləb Yaqubov Rəssam: Rafael Əsədov Səs rejissoru: Ceyhun Ağayev Montaj: Yaqub Həsənov Assistentlər: Elnurə Kazımova, Gülnarə İlham, Mikayıl Əjdəroğlu, İsfəndiyar Nağıyev, Elşən Rafiqoğlu, Əliabbas Qasımov Geyim ustası: Reyhan Əliyeva İnzibatçı: Məlahət Əhməd Mətni oxuyanlar: Laləzar Mustafayeva, Elşən Rüstəmov Direktor: Sahib Heybətov === Rollarda === İlyas Əfəndiyev Timuçin Əfəndiyev Mətanət Atakişiyeva Elnur Hüseynov == İstinadlar == == Mənbə == Vahid, T. "Ləyaqət hücrəsi": [AzTV-də rejissor Tariyel Vəliyevin Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin həyat və yaradıcılıq taleyindən bəhs edən eyniadlı sənədli televiziya filminin təqdimatı] //Mədəniyyət.- 2012.- 4 aprel.- S. 5.

Ləyaqət medalı — 1890-cı ildən etibarən Osmanlı imperiyası tərəfindən verilməyə başlanan mülki və hərbi medaldır. == Haqqında == Qızıl və gümüş olmaqla iki növdən ibarətdir. Medal I Dünya müharibəsinin sonuna qədər Osmanlı imperiyasında verilmişdir. Medak cəmiyyətə örnək hesab edilən mülki şəxslərə də verilmişdir. 1905-ci ildə xeyirxah qadınlara da medal vermək üçün icazə verildi. Medalın qızıl və gümüş növlərində 25 mm olan həcmi dəyişməzdi. Medal dar, yaşıl yan cızgili lentlə əhatə edilirdi. I Dünya müharibəsi zamanı verilənlərə iki çapraz qılınc və hicri 1333 (1915) tarixi yazılı sancaq lentlə bağlanırdı.

Biologiya və Tibbin Nailiyyətlərinin Tətbiqi ilə Əlaqədar İnsan Hüququ və Ləyaqətinin Müdafiəsi haqqında Konvensiya (ing. Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with regard to the Application of Biology and Medicine) — bioetika və tibbi tədqiqatlar sahəsində hüquqi münasibətləri tənzimləyən, beynəlxalq səviyyədə yeganə hüquqi məcburi sənəd olan Avropa Şurası tərəfindən 1997-ci ildə İspaniyanın Oviedo şəhərində qəbul edilmişdir. Konvensiya bütün insanların həyat, ləyaqət və şəxsiyyətinin qorunmasına və heç bir ayrı-seçkilik edilmədən, biologiya və tibbin tətbiqinə dair hər kəsin hüquqlarına və əsas azadlıqlarına hörmət edilməsinə zəmanət vermək məqsədilə çərçivə formalaşdıran konvensiyadır. Gündəlik tibbi praktikada tətbiq olunan əsas prinsipləri müəyyən edən bu sənəd xəstə hüquqlarına dair Avropa razılaşmasıdır və eyni zamanda, biotibbi tədqiqatlar, genetika, orqan və toxumaların implantasiyası mövzularını da əhatə edir. Konvensiyanın müddəaları konkret mövzular üzrə 4 Əlavə Protokolla da tamamlanmışdır: “İnsanın klonlanlaşdırılmasının qadağan edilməsi haqqında” Protokol, “Transplantasiya haqqında” Protokol, “Biotibbi Tədqiqat haqqında” Protokol, “Sağlamlıq məqsədləri üçün genetik test haqqında” Protokol. Avropa Şurasının fəal üzvü olan Azərbaycan Respublikasının qlobal səhiyyə standartlarına doğru irəliləmək, xəstəliklərin profilaktikasını aparmaq və onları aradan qaldırmaq, səhiyyə sistemini və tibb sənayesini inkişaf etdirmək, səhiyyə müəssisələrinin təchizatını və texniki təminatını yaxşılaşdırmaq, həyatın keyfiyyətini artırmaq, insanların sağlamlıq hüququnu təmin etmək sahəsində göstərdiyi cəhdlər, son dövrlərdə icbari tibbi sığortanın tətbiqi ilə bağlı aparılmaqda olan islahatlar Oviedo Konvensiyasının prinsip və standartlarının təbliğini və tətbiqini aktuallaşdırır. == Konvensiyanın tərəfləri == Oviedo Konvensiyasını 35 ölkə imzaladı, lakin bu ölkələrdən yalnız 29-u Konvensiyanı təsdiqlədi. Bu, yalnız 29 ölkənin sənədin müddəalarını milli qanunvericiliyində tətbiq etdiyi anlamına gəlir. Əlavə olaraq, bu təsdiqləyən ölkələrdən altısının müəyyən müddəalara bağlılıq dərəcələrini məhdudlaşdıran şərtləri vardır. İngiltərə və Almaniyanın konvensiyanı imzalamaması və ya təsdiqləməməsi diqqət çəkir.

İşgəncə və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyası (ing. European Convention for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment) — 1987-ci ildə qəbul edilmiş və 1989-cu ildə yeddi ölkə tərəfindən təsdiqləndikdən sonra qüvvəyə minən Avropa Şurası konvensiyası. 1993-cü ildə Konvensiyanın tərkib hissəsi olaraq (Konvensiyanın bütün üzv dövlətləri tərəfindən təsdiq edildikdən sonra) Konvensiyaya dəyişikliklər edilərək qüvvəyə minən iki əlavə protokol qəbul edildi. Avropa Şurasına üzv olan 47 dövlətin hamısı konvensiyanın tərəfdarıdır və 2015-ci il üçün hər iki protokol. Konvensiya azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərlə pis rəftarın qarşısını almaq üçün məhkəmədənkənar bir mexanizm təmin edir. Bu mexanizm, Avropa İşgəncə və İnsani və ya Alçaldıcı Mübarizə və Cəzanın Qarşısının Alınması Komitəsinin üzvlərinin seçilmiş ölkələrə səfərlərinə əsaslanır. Komitə, Avropa Şurasına üzv dövlətlərin müvafiq orqanlarına verdiyi ətraflı tövsiyələrində, davamlı olaraq azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin həbs şərtlərinin qiymətləndirilə biləcəyi bir sıra standartlar hazırlamışdır. Bu dəst polis idarələrində pis rəftara qarşı qanuni qorunma zəmanəti, həbsxanalarda saxlama şəraiti və rejimi, tutulmuş və ya məhkum mühacirlərin işgəncə və ya pis rəftarla üzləşdikləri ölkələrə geri dönməsinin qarşısını alma mexanizmləri kimi anlayışları əhatə edir. Komitənin fəaliyyəti yalnız həbsxana ziyarətləri ilə məhdudlaşmır. Komitə üzvləri şəxslərin azadlıqdan məhrum edildiyi istənilən yerə baş çəkə bilərlər.

İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan davranış və cəza növlərinə qarşı Konvensiya — hər vəziyyətdə işgəncə qadağan edilməsi, şəxslərin ciddi işgəncə riski altında olduqları ölkələrə təhvil verilməsini qadağan etmək və işgəncə vermə məcburiyyətinin müəyyənləşdirilməsi 1984-cü ildə qəbul edilmiş və 1987-ci ildə qüvvəyə minmiş BMT konvensiyasıdır. Konvensiyanın icrasına on mütəxəssisdən ibarət İşgəncələrə Qarşı Komitə nəzarət edir; Konvensiyanın iştirakçı dövlətlərinin hesabatlarını şərh edir və konvensiyanın 21 və 22-ci maddələrinə əsasən bəyanat verərək komitənin müvafiq səlahiyyətlərini tanıyan iştirakçı dövlətlərə qarşı şikayətləri araşdırır. 1992-ci ildə konvensiyaya 2020-ci ildən etibarən qüvvəyə minməyən dəyişikliklər qəbul edildi. 2002-ci ildə Konvensiyanın isteğe bağlı protokolu qəbul edildi və 2006-cı ildə qüvvəyə mindi, İşgəncə və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyası modelləşdirilmiş səfərlər mexanizmi yaradıldı. Bu funksiyalar İşgəncələrə Qarşı Komitənin İşgəncələrə Qarşı Mübarizə və İşgəncə Əleyhinə Komitənin digər qəddar, qeyri-insani və ya ləyaqətini alçaldan rəftar və ya cəza qarşısının alınması üzrə Alt Komitə tərəfindən həyata keçirilir. Həmçinin, protokol iştirakçı dövlətlər üçün milli bir qoruyucu mexanizm qurma öhdəliyini müəyyənləşdirir.