TÖYRƏ

Qanlı töyrə — Qazax şəhərindən 3 km Şimal-Qərbdə Eneolit və son Tunc dövrlərinə aid abidə. Uzunmüddətli yaşayış nəticəsində yaranmış təpənin hündürlüyü 4 metrdir. Qanlı töyrədə yaşayış Neolit dövründə (e.ə. V-IV minilliklər) başlamışdır. Maddi-mədəniyyət qalıqları Şomutəpə mədəniyyəti üçün xarakterikdir. Tunc dövrünün sonlarında (e.ə. II minillik) Qanlı töyrə yenidən yaşayış yeri olub. Bu dövrün arxeoloji materialları Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinə aiddir.

Qanlı töyrə — Qazax şəhərindən 3 km Şimal-Qərbdə Eneolit və son Tunc dövrlərinə aid abidə. Uzunmüddətli yaşayış nəticəsində yaranmış təpənin hündürlüyü 4 metrdir. Qanlı töyrədə yaşayış Neolit dövründə (e.ə. V-IV minilliklər) başlamışdır. Maddi-mədəniyyət qalıqları Şomutəpə mədəniyyəti üçün xarakterikdir. Tunc dövrünün sonlarında (e.ə. II minillik) Qanlı töyrə yenidən yaşayış yeri olub. Bu dövrün arxeoloji materialları Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinə aiddir.

Töyrətəpə yaşayış yeri — Azərbaycan ərazisində arxeoloji abidə. Töyrətəpə yaşayış yeri Qazax rayonunun Göyçəli kəndi yaxınlığındadır. Çoxtəbəqəli yaşayış yerində Neolit, Eneolit və Tunc dövrünə aid mədəni təbəqə aşkar edilmişdir. Töyrətəpənin üst mədəni təbəqəsi Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti üçün xarakterik olan arxeoloji material vermişdir. Qazıntılar zamanı gillə suvanmış toxuma divarlı tikinti qalıqları, dördkünc formalı qurğular, gil möhürlər və müxtəlif formalı gil qablar aşkar olunmuşdur. Töyrətəpə yaşayış yerində rast gəlinən keramika məmulatının bir qismi basma naxışlıdır. Vəli Baxşəliyev. Azərbaycan arxeologiyası (Ali məktəb tələbələri üçün vəsait). I cild. Bakı, Elm, 2007.

Töyrətəpə-Ağcabədi rayonunun Boyat kəndi ərazisində qeydə alınıb. Bu tarixi abidə miladdan öncə III-II minillikləri-Eniolit dövrünü əhatə edir. Ağcabədi rayonunun Şənlik və Cəfərbəyli kəndləri ərazisində Tövrətəpə oronimi qeydə alınıb.Qax,Qazax, Bərdə, Göyçay, Xanlar, Şəki rayonları ərazisində də Tövrətəpə coğrafi adına rast gəlinir. Toponim töyrə (tövrə) və təpə sözlərindən ibarətdir. Tavr sözü ərab dilində "hərəkət, hal, tərz, surət" deməkdir. Qədim türk dillərində tavur sözü (arabalardan düzəldilmiş düşərgə, möhkəmləndirilmiş yer, "köçün düşərgə yeri" mənasındadır.Əski türklərdə törə sözü "qanun" anlamı bildirərək dövlət, el ilə bağlı işlənmişdir. Töyrətəpə (Tövrətəpə) toponimi davar (mal-qara, qoyun)sözü ilə də əlaqələndirirlər. Görünür, bəzi coğrafi adlarda işlənilən bu termin müəyyən fonetik dəyişikliyə uğramışdır.

Töyrətəpə yaşayış yeri — Azərbaycan ərazisində arxeoloji abidə. Töyrətəpə yaşayış yeri Qazax rayonunun Göyçəli kəndi yaxınlığındadır. Çoxtəbəqəli yaşayış yerində Neolit, Eneolit və Tunc dövrünə aid mədəni təbəqə aşkar edilmişdir. Töyrətəpənin üst mədəni təbəqəsi Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti üçün xarakterik olan arxeoloji material vermişdir. Qazıntılar zamanı gillə suvanmış toxuma divarlı tikinti qalıqları, dördkünc formalı qurğular, gil möhürlər və müxtəlif formalı gil qablar aşkar olunmuşdur. Töyrətəpə yaşayış yerində rast gəlinən keramika məmulatının bir qismi basma naxışlıdır. Vəli Baxşəliyev. Azərbaycan arxeologiyası (Ali məktəb tələbələri üçün vəsait). I cild. Bakı, Elm, 2007.