YAZ

Yaz yaxud bahar - ilin 4 fəslindən biri. Şimali yarım kürədən mart və iyun Yazda ağaclar çiçək açır, hava istiliyi artmağa başlayır. Bu mövsümdə qar əriməsi və bol miqdarda yağışların yağması ilə su yataqları olan dərələr, göllər, Gölməçə və anbarlar su ilə dolar. Baharın xəbərçisi çiçəklərdir. Xüsusilə bu mövsümdə yerli hava depresiyanı alaraq meydana gələn hava dəyişikliklərində xalq arasında Qırx İkindi adı verilən leysan yağışları başlar. Bu yağışlarla şiddətli göy gurultusu, ildırım düşməsi, dolu təhlükəsi və sel fəlakətləri də görülər. Bəzən bu yağışlar cütçülərə çox zərər verər. İnsanlar üzərində də sağlamlıq baxımından mənfi təsirləri ola bilər. Yorğunluq, halsızlıq yazın insanlar üzərindəki mənfi təsirlərindəndir. Bu vəziyyətə tibb dilində qısaca bahar yorğunluğu deyilir.

Yaz ağçiçəyi (lat. Leucojum vernum) - ağçiçək cinsinə aid bitki növü.

Yaz yaxud bahar - ilin 4 fəslindən biri. Şimali yarım kürədən mart və iyun Yazda ağaclar çiçək açır, hava istiliyi artmağa başlayır. Bu mövsümdə qar əriməsi və bol miqdarda yağışların yağması ilə su yataqları olan dərələr, göllər, Gölməçə və anbarlar su ilə dolar. Baharın xəbərçisi çiçəklərdir. Xüsusilə bu mövsümdə yerli hava depresiyanı alaraq meydana gələn hava dəyişikliklərində xalq arasında Qırx İkindi adı verilən leysan yağışları başlar. Bu yağışlarla şiddətli göy gurultusu, ildırım düşməsi, dolu təhlükəsi və sel fəlakətləri də görülər. Bəzən bu yağışlar cütçülərə çox zərər verər. İnsanlar üzərində də sağlamlıq baxımından mənfi təsirləri ola bilər. Yorğunluq, halsızlıq yazın insanlar üzərindəki mənfi təsirlərindəndir. Bu vəziyyətə tibb dilində qısaca bahar yorğunluğu deyilir.

Yaz mandraqorası (lat. Mandragora vernalis) — quşüzümükimilər fəsiləsinin mandraqora cinsinə aid bitki növü.

Yaz xaçgülü (lat. Senecio vernalis) — xaçgülü cinsinə aid bitki növü. Birillik, cavan vaxtı torvari-tüklü və ya yunvari, aşağı hissəyə doğru demək olar ki, çılpaq bitkidir. Kökümsovu milşəkilli, açıq qəhvəyi rənglidir. Gövdəsi (2) 15-60 (80) sm hündürlükdə, düz, çox vaxt tək, boş qalxanvari budaqlanandır. Gövdəətrafı yarpaqlar saplağa daralan, belvari və ya uzunsov-belvari, kənarları seyrək dişli; aşağı gövdə yarpaqları qısa saplaqlı, lələkvaribölümlü, hissələri uzunsov seyrək dişlidir; orta yarpaqlar oturaq, yuxarı yarpaqlar dar hissələrə lələkvari bölünmüşdür. Səbət boş qalxanvari-süpürgəvari çiçəkqrupundadır (nadir hallarda tək çiçək). Sarğı silindrvarizəngvari, 4-7 mm enində, solğun. Dilcikşəkilli çiçəklər qızılı-sarı, sarğıdan 2 dəfə uzundur. Toxumcaları silindrvari, 3 mm uzunluqda; kəkili ağ, toxumcadan 2 dəfə uzundur.

Yaz zirinci (lat. Berberis vernae) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin zirinckimilər fəsiləsinin zirinc cinsinə aid bitki növü. Vətəni şimal-qərbi Çindir. Tyan-Şanın şərq (Çin) hissəsinin dağlarında yayılmışdır. Hündürlüyü 2 m-dək olan, yarımdərili yarpaqlı və uzun (5 sm-dək) iynələri olan koldur. 8 yaşında hündürlüyü 1,4 m-ə, çətirinin diametri 140 sm-ə çatır. Vegetasiyası aprelin ikinci yarısından oktyabrın ortalarına qədərdir. Yavaş böyüyür və 6 yaşından hər il çiçəkləyir, meyvə verir. İyunun ortalarında təxminn 10-12 gün çiçəkləyir. Meyvələri oktyabrın əvvəllərində yetişir.

Yaz çınqıllıqotu (lat. Rhinanthus vernalis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin orobanşkimilər fəsiləsinin çınqıllıqotu cinsinə aid bitki növü. Hündürlüyü (8) 15-50 sm, gövdəsi düz, zəif tüklü və ya çılpaqdır, tünd rəngli uzununa cizgili və düyünaraları uzanmış olan birillik ot bitkisidir. Yarpaqları qarşı-qarşıya düzülmüş, oturaqdır, uzunsov-neştərvari, neştərvari və ya ensiz neştərvaridir, sivri, küt və ya demək olar ki, yastı dişcikləri olan mişarvari-dişlidir, təpə hissədə qısa daralmışdır, qısa tüklü və kələkötürdür. Tac açıq-sarı rəngdədir, uzunluğu 15-20 mm-dir, tacın borucuğu azacıq bükülmüşdür və kasacıqla eyni uzunluqdadır. Qutucuq ovalşəkillidir, kasacıqdan qısadır, uzunluğu 10-12 mm-dir. Toxumlarının uzunluğu 5 mm-ə qədər, oval, eni 1 mm-ə yaxın olan qanadı vardır. İyul İyul-avqust Azərbaycanda yayılması: BQ (Quba) BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, Nax. dağ. Orta və ya subalp qurşaqlarında.

Yaz yastıqotu (lat. Draba verna) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin yastıqotu cinsinə aid bitki növü. Hündürlüyü 4-20 sm, gövdəsi nazik və çılpaq olan birillik ot bitkisidir. Yarpaqları uzunsov və ya uzunsovneştərvari olub, oturaqdırlar, qaidəsinə doğru tədricən daralmışdır, küttəhərdir, seyrək şaxəli tüklərlə örtülmüşdür. Ləçəklərinin uzunluğu 1,5–4 mm-dir, ağ rəngdədir. Qıncıqları ellipsvari və ya uzunsovellipsvaridir, uzunluğu 3–7 mm, eni 1,5–3 mm olub, uzun saplaq üzərindədir. Mart-aprel aylarında çiçəkləyir, aprel-may aylarında meyvə verir. Samur-Şabran oval., Qob., Kür-Araz oval., Kür düz., Nax. dağ., Lənk. dağ., Lənk.

Adımı Kalbine Yaz - Tarkanın 29 iyul 2010 - cu ildə çıxardığı sayca səkkizinci studio albomudur. Alboma daxil olan mahnılar üzərində Tarkan, Sezen Aksu, Yıldız Tilbe, Ozan Çolakoğlu, Mithatcan, Günay Çoban və başqaları işləmişlər. Son albomunun yayımlanmasından sonra çıxışı dəfələrlə təxirə salınmış bu albom uzun çalışmalardan sonra 2010 - cu ildə dinləyicilərə təqdim edilmişdir. Alboma daxil olan nmahnılar hamısı türk dilində ifa edilmişdir. Müğənni müsahibələrinin birində albomun ərsəyə gəlməsi üçün çox əmək sərf etdiyini qeyd etmişdir. Albomun satşa çıxarılmasından əvvəl 11 may 2010 - cu il tarixində alboma daxil olan Sevdanın Son Vuruşu mahnısı promo sinql kimi satışa çıxarılmış və böyük uğur qazanmışdır. Ümumilikdə albom satışa çıxarıldığı iki ay müddətində 591.782 nüsxəylə satılmaqla böyük uğur qazanmışdır.

Çunszu dövrü ya Yaz-Payız dövrü (çin. sadə. 春秋時代, pinyin: Chūnqiū Shídài, hərfi mənası: "Çunszu Şiday") — Çin tarixində Çunszu səlnaməsinə əsasən e.ə. 722 - e.ə. 481 illəri əhatə edən bir dövr.Bu dövr Şərqi Çjou sülaləsinin başlanğıcına aid edilir.

Mərkəzi avropa yaz saatı (MAYS) — UTC+02.00 saat qurşaqlarından birinin adı, UTC-dən iki saat qabaqdadır. Bir çox Avropa ölkəsində və Şimali Afrika ölkələrində gün işığından faydalanmaq üçün istifadə olunur. Qış vaxtı (+01.00) istifadə olunur. Aşağıdakı ölkələr və Quru məkanları yayda Mərkəzi Avropa Yay Vaxtından martın son bazar günü saat UTC 1:00-dan oktyabrın son bazar günü saat 1:00-a qədər istifadə edir. Albaniya – 1974-cü ildən müntəzəm olaraq Andorra – 1985-ci ildən müntəzəm olaraq Avstriya – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq Belçika – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq Bosniya və Herseqovina, 1983-cü ildən müntəzəm olaraq Xorvatiya – 1983-cü ildən müntəzəm olaraq Çexoslovakiya – 1979-cu ildən bəri Danimarka – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq Fransa – 1976-cı ildən müntəzəm olaraq Almaniya – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq Cəbəllütariq – 1982-ci ildən müntəzəm olaraq Macarıstan – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq İtaliya – 1966-cı ildən müntəzəm olaraq Lixtenşteyn Lüksemburq – 1977-ci ildən müntəzəm olaraq Şimali Makedoniya – 1983-cü ildən müntəzəm olaraq Malta – 1974-cü ildən müntəzəm olaraq Mərakeş – 1976-cı ildən müntəzəm olaraq Monteneqro – 1983-cü ildən müntəzəm olaraq Niderland – 1977-ci ildən müntəzəm olaraq Norveç – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq Polşa – 1977-ci ildən müntəzəm olaraq San-Marino – 1966-cı ildən müntəzəm olaraq Serbiya – 1983-cü ildən müntəzəm olaraq Slovakiya – 1979-cu ildən müntəzəm olaraq Sloveniya – 1983-cü ildən müntəzəm olaraq İspaniya (Kanar adaları istisna) – 1974-cü ildən müntəzəm olaraq İsveç – 1980-ci ildən müntəzəm olaraq İsveçrə – 1981-ci ildən müntəzəm olaraq Tunis – 2005-ci ildən bəri Vatikan – 1966-cı ildən müntəzəm olaraq CEST 1993–1995-ci illərdə Portuqaliyada da istifadə edilib.

Quruluşçu rejissor: Rövşən Almuradlı

Azadlıq yazarları – 2007-ci il istehsalı Riçard LaQraveneze filmi.Erin Qruell fərqli bir tədris metodikası istifadə edərək,şagirdlərin həyatındaki yaratdığı dəyişiklikdən bəhs edən filmdir.Baş rolda Erin Qruelli Hilari Suonk canlandırmışdır. Hilari Suonk — Erin Qruell Patrick Dempsey — Scott Casey Scott Glenn — Steve Gruwell, Erinin atası Imelda Staunton — Margaret Campbell John Benjamin Hickey — Brian Gilford April Lee Hernández — Eva Benitez Mario — Andre Bryant Jason Finn — Marcus Vanetta Smith — Brandy Ross Antonio Garcia — Miguel Jaclyn Ngan — Sindy Ngor Kristin Herrera — Gloria Munez Gabriel Chavarria — Tito Hunter Parrish — Ben Samuels Giovonnie Samuels — Victoria Deance Wyatt — Jamal Hill Sergio Montalvo — Alejandro Santiago Robert Wisdom Dr.

Azər Qismət (tam adı: Azər Həsənağa oğlu Məmmədov; 9 oktyabr 1972, Sabirabad) — azərbaycanlı yazıçı, publisist, televiziya aparıcısı, 2001-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü. Azər Məmmədov 1972-ci il oktyabrın 9-da Sabirabad şəhərində anadan olmuşdur. Burada 5 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra Sabirabad rayonunda Təsərrüfatlararası Tikinti İdarəsində fəhləlik etmişdir (1989–1991). Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsini telejurnalistika ixtisası üzrə bitirib (1991–1996). Universitet illərində BMTİ teleşirkətində çalışıb, "Telebenefis" və Xəbərlər verilişlərinin aparıcısı olub. Tələbə ikən Azərbaycanda ilk dəfə azərbaycandilli Şən və Hazırcavablar Klubunun təsisçilərindən biri kimi tanınıb. UŞU (Universitetin Şən Uşaqları) komandasının ssenari müəllifi kimi fəaliyyət göstərib. Parodiyalar üzrə diplomları var. Ordu sıralarında hərbi xidməti borcunu yerinə yetirmişdir. (1997–1998).

Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyəti (APYC; Азәрбајҹан Пролетар Јазычылар Ҹәмијјәти) — Azərbaycan SSR-də ədəbi təşkilat. Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyəti 1928-ci ildə Bakıda "Qızıl qələmlər" cəmiyyəti əsasında yaradılmışdır. 1928 və 1929-cu illərdə iki qurultayı olmuşdur. Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyətinin fəaliyyətində proletar ədəbiyyatının hegemonluğu uğrunda və burjua ideologiyası əleyhinə mübarizə ilə yanaşı, ədəbi inkişafa maneə olan qrupbazlıq, inzibatçılıq halları nəzərə çarpır, vulqar sosioloji səhvlərə yol verilirdi. Ümumittifaq Kommunist (bolşevik) Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin "Ədəbi-bədii təşkilatların yenidən qruplaşması haqqında" 23 aprel 1932-ci il tarixli qərarına əsasən Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyəti ləğv edilmiş və Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı yaradılmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Səs Yazıları Arxivi (qısaca: ARDSYA) — Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlardan və Azərbaycan Respublikasının dövlət arxivlərindən biri. Bu arxivdə səs yazılarının saxlanılır. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1968-ci il 5 aprel tarixli qərarı ilə yaradılmışdır. Arxivdə 1903–2006-cı illərə aid 31445 iş saxlanılır. Arxivə daxil olan yaxud gətirilən fonosənədlər ilk növbədə mütləq ekspertizadan keçirilərək qəbul olunmuş qaydada fonosənədlərin dövlət tərəfindən qorunması kitabında qeydə alınırlar. Qeydəalınmada fonosənədin təsviri, yəni onun tarixi-mədəni dəyəri, keyfiyyəti və digər özəllikləri göstərilməlidir. Həmin bilgilər əsasında hər fonosənədin adlı və mövzu kartı hazırlanaraq kartotekaya keçirilir. Bununla yanaşı: ən dəyərli fonosənədlərin sığorta fondu yaradılır və vaxtı ötmüş fonosənədlərin üzləri vaxtaşırı yenilənilir və yanğın təhlükəli fonoyazılar davamlı səs daşıyıcılarına köçürülür yüzilliyin başlanğıcında buraxılan qrammafon vallarının fungisid yolla kimyəvi təmizlənmə işi aparılır. Dövlət səslər arxivi 1995-ci ildən başlayaraq görüntü video yazılarını da toplayıb qoruyur və arxivin əməkdaşlarının özləri də çəkilişlər aparırlar. Dövlət səslər arxivinin əməkdaşları istənilən obyektlərdə (idarələr və təşkilatlarda) və ayrı-ayrı vətəndaşlarda dəyərli səs yazılarinı aşkarlayıb, onların dövlət tərəfindən qorunması üçün arxivə qəbulu yönündə genişmiqyaslı iş aparırlar.

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Səs Yazıları Arxivi (qısaca: ARDSYA) — Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlardan və Azərbaycan Respublikasının dövlət arxivlərindən biri. Bu arxivdə səs yazılarının saxlanılır. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1968-ci il 5 aprel tarixli qərarı ilə yaradılmışdır. Arxivdə 1903–2006-cı illərə aid 31445 iş saxlanılır. Arxivə daxil olan yaxud gətirilən fonosənədlər ilk növbədə mütləq ekspertizadan keçirilərək qəbul olunmuş qaydada fonosənədlərin dövlət tərəfindən qorunması kitabında qeydə alınırlar. Qeydəalınmada fonosənədin təsviri, yəni onun tarixi-mədəni dəyəri, keyfiyyəti və digər özəllikləri göstərilməlidir. Həmin bilgilər əsasında hər fonosənədin adlı və mövzu kartı hazırlanaraq kartotekaya keçirilir. Bununla yanaşı: ən dəyərli fonosənədlərin sığorta fondu yaradılır və vaxtı ötmüş fonosənədlərin üzləri vaxtaşırı yenilənilir və yanğın təhlükəli fonoyazılar davamlı səs daşıyıcılarına köçürülür yüzilliyin başlanğıcında buraxılan qrammafon vallarının fungisid yolla kimyəvi təmizlənmə işi aparılır. Dövlət səslər arxivi 1995-ci ildən başlayaraq görüntü video yazılarını da toplayıb qoruyur və arxivin əməkdaşlarının özləri də çəkilişlər aparırlar. Dövlət səslər arxivinin əməkdaşları istənilən obyektlərdə (idarələr və təşkilatlarda) və ayrı-ayrı vətəndaşlarda dəyərli səs yazılarinı aşkarlayıb, onların dövlət tərəfindən qorunması üçün arxivə qəbulu yönündə genişmiqyaslı iş aparırlar.

Hüseyn Abbas oğlu Abbaszadə — 03.06.1991

Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı — Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətlərinə, xalqın böyük rəğbətini qazanmış yüksək ideyalı və bədii cəhətdən dəyərli ədəbi əsərlər yaratmağa görə yazıçılara verilən fəxri ad. Yazıçı Əkrəm Əylisli "Xalq yazıçısı" fəxri adından məhrum edilən yeganə şəxsdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il 23 may tarixli Fərmanı ilə "Xalq yazıçısı" fəxri adına layiq görülən Əkrəm Əylisli Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2013-cü il 7 fevral tarixli Sərəncamı ilə "Azərbaycan Respublikasının fəxri adları haqqında Əsasnamə"nin 15-ci bəndinin "b" yarımbəndinə əsasən "Xalq yazıçısı" fəxri adından məhrum edilmişdir.

Azərbaycan SSR xalq yazıçısı fəxri adı almış yazıçıların siyahısı.

Azərbaycan SSR xalq yazıçısı (azərb-kiril. Азәрбајҹан ССР халг јазычысы) — 26 mart 1960-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti tərəfindən müəyyən edilmiş fəxri ad. İdeya-bədii cəhətdən görkəmli əsərlər yaradan və Azərbaycan sovet ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətləri olan yazıçıları həvəsləndirmək məqsədilə verilirdi. Фәхри адлары // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. С. 540–541.

Hüseyn Abbas oğlu Abbaszadə — 03.06.1991

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi — Azərbaycan yazıçı və şairlərinin, tərcüməçilərinin ən böyük ictimai təşkilatı. SSRİ dövründə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı adlanırdı. Hazırda 1510-dan artıq üzvü var. Sədri yazıçı Anardır. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı 1934-cü il iyunun 13-də Bakıda Azərbaycan yazıçılarının I qurultayında yaradılmışdır. O vaxta qədər Azərbaycan yazıçıları ayrı-ayrı ədəbi birliklərin və məclislərin tərkibində fəaliyyət göstərirdilər. 1923-cü ildə Azərbaycan yazıçılarını bir təşkilatda birləşdirmək zərurəti meydana çıxarkən bir neçə yazıçı çap etdirdikləri müraciətdə "Türk ədib və şairlər ittifaqı dərnəyi" təsis etdiklərini bildirdilər. Həmin ədəbi birlik "İldırım" adlanırdı. "Qızıl qələmlər" ədəbi cəmiyyəti də təxminən bu dövrlərdə formalaşmış, öz ətrafına gənc ədəbi qüvvələri toplamışdı. Bu cəmiyyət əsaslı və ədəbi təşkilat kimi 1925-ci il dekabrın 25-də Bakıda yaradıldı, ədəbi dərnəkləri öz ətrafında birləşdirdi.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi — Azərbaycan yazıçı və şairlərinin, tərcüməçilərinin ən böyük ictimai təşkilatı. SSRİ dövründə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı adlanırdı. Hazırda 1510-dan artıq üzvü var. Sədri yazıçı Anardır. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı 1934-cü il iyunun 13-də Bakıda Azərbaycan yazıçılarının I qurultayında yaradılmışdır. O vaxta qədər Azərbaycan yazıçıları ayrı-ayrı ədəbi birliklərin və məclislərin tərkibində fəaliyyət göstərirdilər. 1923-cü ildə Azərbaycan yazıçılarını bir təşkilatda birləşdirmək zərurəti meydana çıxarkən bir neçə yazıçı çap etdirdikləri müraciətdə "Türk ədib və şairlər ittifaqı dərnəyi" təsis etdiklərini bildirdilər. Həmin ədəbi birlik "İldırım" adlanırdı. "Qızıl qələmlər" ədəbi cəmiyyəti də təxminən bu dövrlərdə formalaşmış, öz ətrafına gənc ədəbi qüvvələri toplamışdı. Bu cəmiyyət əsaslı və ədəbi təşkilat kimi 1925-ci il dekabrın 25-də Bakıda yaradıldı, ədəbi dərnəkləri öz ətrafında birləşdirdi.

Hüseyn Abbas oğlu Abbaszadə — 03.06.1991

Abbas Abdulla – (1940), şair, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi. Abbas ağa Nazir Abbas Arazlı Abbas Göyçə Abbas Hacıyev – (1933), tənqidçi, ədəbiyyatşünas. Abbas Səhhət Abbas Vəfadağlı Abbas Zaman – (1911–1993), tənqidçi, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, mətnşünas. Abbasağa Azərtürk Abdulla Abbas Abdulla bəy Divanbəyoğlu – (1883–1936), nasir, pedaqoq. Abdulla Faruq – (1907–1944), şair, tərcüməçi. Abdulla Qurbani Abdulla Sur Abdulla Şaiq Abid Tahirli Abil İslam Abuzər Bağırov Adil Babayev Adil Cəmil Adil Əfəndiyev Adil Qüdrətoğlu Adil Mirseyid – (1952), şair. Adilxan Bayramov Afad Qurbanov Afaq Məsud Afaq Nəbiqızı Ağa Laçınlı Ağacavad Əlizadə – (1928–1995), şair, publisist, tərcüməçi. Ağaddin Babayev – yazıçı-tərcüməçi Ağahüseyn Rəsulzadə Ağalar İdrisoğlu Ağalar Mirzə Ağamalı Sadiq – (1947–1995), şair, nasir. Ağamusa Axundov – (1932), ədəbiyyatşünas, dilçi, türkoloq. Ağarəhim Rəhimov Ağasəfa – (1942), şair, tərcüməçi.

Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatının xronologiyası — XVIII əsrin sonuna qədər azərbaycanca ədəbiyyatın ortaya çıxması ilə azərbaycan şeirlər yazan müəlliflərin siyahısıdır. Diqqətə alınmalıdır ki, bəzi şairlər müxtəlif mənbələrdə azərbaycanlı, türk və ya türkmən olaraq göstərilir. “Dünya dilləri” seriyasında ədəbi Azərbaycan dilinin ortaya çıxması tarixi olaraq XIII əsr hesab edilir. Azərbaycan ədəbiyyatının ortaya çıxması XIII—XIV əsrdə yaşamış İzzəddin Həsənoğlunun adına yazılır. Akademik “Şərqin tarixi” azərbaycan dilində ədəbiyyatın ortaya çıxması tarixi olaraq XIV—XV əsrləri göstərir. Azərbaycan dilində erkən mətnlər həmçinin qədim Osmanlı ədəbiyyatının bir hissəsi hesab edilir. Müstəqil azərbaycan dilinin son şəklinə gəlməsi dövrü XVIII əsr hesab edilir. Azərbaycan dili kimi adlandırılan ilk çap XX əsrin əvvəllərinə aiddir. Азербайджанская литература. // Краткая литературная энциклопедия.

Afaq Məsud (1957-ci ildə anadan olmuşdur) nasir, qısa yazıçı, dramaturq, publisist, tərcüməçi,

Aşurov Mustafa Əhməd oğlu— 14.06.2007 Eyyublu Osman Fəxri oğlu— 14.06.2007 İbrahimli Pərvaz Araz oğlu— 14.06.2007 Kərimova Cəmilə Rüstəm qızı— 14.06.2007 Mehmandarov Mustafa Adil oğlu— 14.06.2007 Məmmədov Nicat Azər oğlu— 14.06.2007 Nəcəfli Nərmin Etibar qızı— 14.06.2007 Rəsulov İsrafil Fərhad oğlu— 14.06.2007 Rzayev-Sarabski İsfar Aydın oğlu— 14.06.2007 Rzayeva Fəridə Cavanşir qızı— 14.06.2007 Seyidova Ceyla Uran qızı— 14.06.2007 Arabova (Qurbanova) Rəvanə Söhrab qızı— 05.03.2008 Əhmədov İlkin Qənbər oğlu— 05.03.2008 İbrahimov Elməddin Bəhmən oğlu— 05.03.2008 Mirzəliyev Abgül Ərzulla oğlu— 05.03.2008 Muradova Güllü Rauf qızı— 05.03.2008 Niftalıyev Babək Muğan oğlu— 05.03.2008 Vurğun Vəkilov Əlizadə Fuad Telman oğlu — 17.09.2010 Həsənov Kamil Sənan oğlu — 17.09.2010 Hüseynova Nərgiz Ələkbər qızı — 17.09.2010 Mayılov Kənan Eldəniz oğlu — 17.09.2010 Nəcəfzadə Minirə İlham qızı — 17.09.2010 Ömərli Kamran İmran oğlu — 17.09.2010 Yunusov İsmayıl Səbuhi oğlu — 17.09.2010 Əmiraslanov Nəriman Sabir oğlu — 19.12.2011 Həsənov Yasin Etibar oğlu — 19.12.2011 Həsənova Aygül Elçin qızı — 19.12.2011 Hüseynov Emin Valeh oğlu — 19.12.2011 Şahgəldiyeva Mədinə Elçin qızı — 19.12.2011 Abbasov Murad Eldar oğlu — 29.03.2012 Ağalarova Günay Adil qızı — 29.03.2012 Babayeva Vüsalə Zakir qızı — 29.03.2012 Hüseynli Məhərrəm Rüfət oğlu — 29.03.2012 Kərimov Ənvər Rüstəm oğlu — 29.03.2012 Manafzadə Atabala İkram oğlu — 29.03.2012 Xancalova Firuzə Arif qızı — 24.09.2012 Məlikov Əli Həsən oğlu — 24.09.2012 Şükürov Mirpaşa Mustafa oğlu — 24.09.2012 Vəliyev Nəcəf Xəluq oğlu — 24.09.2012 Yusifov Yusif Nadir oğlu — 24.09.2012 Abdullayeva Züleyxa Nazim qızı — 14.10.2013 Bəylərova Firuzə Rauf qızı — 14.10.2013 Cəfərov Mircavid Mircavad oğlu — 14.10.2013 Əmiraslanova Səmra Mətin qızı — 14.10.2013 Xanlarov Cahandar İslam oğlu — 14.10.2013 İsmayılov Atabəy Xəzər oğlu — 14.10.2013 Mailova Jalə Eldəniz qızı — 14.10.2013 İbrahimova Aytən Ümid qızı — 08.10.2014 Zeynalova Leyla Samir qızı — 08.10.2014 Əsgərzadə Cəmilə Fuad qızı — 21.07.2015 Əzimova Çinarə Mehman qızı — 21.07.2015 Hüseynova Fidan Yaqub qızı — 06.10.2016 Məmmədov Əli Zaur oğlu— 06.10.2016 Məsimov Nicat Rafiq oğlu— 06.10.2016 Behbudov Rəşid Ələddin oğlu— 21.12.2016 İsmayılova Nərminə Zahid qızı— 21.12.2016 Bağırov Emil Oqtay oğlu — 13 iyun 2016-cı il Əhmədzadə Emil Kinyaz oğlu — 13 iyun 2016-cı il Eminzadə Emin Xəzər oğlu — 13 iyun 2016-cı il Hacızadə Suada Elxan qızı — 13 iyun 2016-cı il Hüseynov Orxan İsa oğlu — 13 iyun 2016-cı il Hüseynzadə Lalə Natiq qızı — 13 iyun 2016-cı il Məcidov Elman Aydın oğlu — 13 iyun 2016-cı il Omarlı Şükür Şəfi oğlu — 13 iyun 2016-cı il Quliyev Ağarəhim Vaqif oğlu — 13 iyun 2016-cı il Səmədli Soltan Bayram oğlu Əliyeva Zərrin Tahir qızı — 12.01.2017 İbrahimov Murad Aydın oğlu — 12.01.2017 Hacıyev Mahir Yaqub oğlu — 12.01.2017 Məmmədov Elçin Nəriman oğlu — 12.01.2017 Siyavuş ­Bağırov Duyqu Əliyeva İnci Nəsirova — 2020-ci il 9 iyul Vüsal Seyidov – 2020-ci il 9 iyul Azərbaycanda gənc istedadlara dövlət qayğısı haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 iyun 1996-cı il tarixli Fərmanı — anl.az saytı Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAM. Bakı şəhəri, 14 iyun 2007-ci il. № 2225.

Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı — 1991-ci ildən yazıçılara verilən fəxri ad

Bayram Salman oğlu Bayramov (11 dekabr 1918, Şıxavənd[d], Gəncə quberniyası – 9 noyabr 1994, Bakı) — nasir, 1954-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan SSR Xalq yazıçısı (1984), Azərbaycan SSR dövlət mükafatı laureatı (1990), Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı (1990). Bayram Bayramov 1918-ci il dekabrın 11-də Cavanşir qəzasının Şıxavənd kəndində (indiki Ağdam rayonunun Əlimədədli kəndi) ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Yeddiillik kənd məktəbini bitirib Ağdam Pedaqoji Texnikumunda təhsilini davam etdirmişdir (1934–1938). Tərtər rayonundakı Qusanlı kənd natamam orta məktəbində müəllim (1938–1940), Müsəlmanlar kəndində natamam orta məktəbin tədris hissə müdiri (1940–1941), Xoruzlu kənd yeddiillik məktəbində məktəb müdiri (1941–1942) işləmişdir. Böyük Vətən müharibəsində Mozdok uğrunda döyüşlərdə iştirak etmiş, ağır yaralanmışdır (1942). Hərbi xəstəxanada sağaldıqdan sonra altı ay Yevlax rayonunun Qoyunbinəsi kənd yeddiillik məktəbində müdirlik etmişdir. 1943-cü ilin aprelində yenidən Sovet Ordusu sıralarında qulluq etmişdir. Tərxis olunub doğma kəndlərinə qayıdarkən burada pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir: Yeddiillik məktəbin müəllimi (1944–1945) işləmişdir. 1945–1950-ci illərdə ADU-nun Filologiya fakültəsində təhsil almışdır. Sonra N. K. Krupskaya adına kitabxanaçılıq texnikumunda müəllim (1948–1955), radionun ədəbi dram verilişləri redaksiyasında məsul redaktor (1956–1958), "Azərbaycan" jurnalı redaksiyasında ədəbi işçi (1958–1960), Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında nəsr üzrə məsləhətçi (1960–1963) işləmişdir.

Bolnisi yazıları (gürc. ბოლნისის წარწერები) — Gürcüstanın Bolnisi bələdiyyəsi ərazisindəki Bolnisi şəhərində yerləşən Bolnisi bazilikasında aşkarlanmış, gürcü yazılarının Asomtavruli xətti ilə yazılmış kitabələrdir. Kitabələr 494-cü ilə aiddir. Tərcüməsi: "İsa Məsih, Yepiskop Davidi və bu kilsəni tikməyi xahiş edən şəxsləri hifz eləsin." Tərcüməsi: "Müqəddəs üçlüyün mərhəməti ilə kral I Firuzun hakimiyyətinin iyirminci ilində bu kilsənin əsası qoyuldu və 15 il sonra inşaat tamamlandı.

Böyük Karnak yazısı — Qədim Misirdə heroqlif yazısı. Bu, firon Merneptahın XIX sülaləsi dövrünə aiddir. Yazı 1828–1829-cu illərdə Karnakda tapılmışdır. Vilhelm Maks Müllerə görə, bu, "Misirologiyada uzun illər tədqiqatçılar üçün ən böyük sirrlərdən biri olan tanınmış kitabədir". Əvvəlcə Jan-Fransua Şampolyon tərəfindən müəyyən edilmiş, daha sonra qismən Karl Rixard Lepsi tərəfindən nəşr edilmişdir. Fironun dəniz xalqlarına qarşı yürüşləri haqqında məlumatlar var. Misirdə indiki dövrə qədər qorunub saxlanmış ən uzun mətndir.

Dmitri Yazov (rus. Дмитрий Тимофеевич Язов; 8 noyabr 1924, Yazovo[d], Omsk quberniyası[d] – 25 fevral 2020, Moskva) — sovet rus hərb xadimi. Sovet İttifaqı Marşalı (1990) Dmitri Yazov 1924-cü il noyabrın 8-də anadan olub. 1990-cı ildə Sovet İttifaqı Marşalı hərbi rütbəsinə layiq görülüb. 1987-1991-ci illərdə keçmiş SSRİ-nin müdafiə naziri olub. Keçmiş SSRİ-nin müdafiə nazirlərindən biri, 1990-cı il yanvarın 20-də Bakıda və ölkəmizin başqa bölgələrində törədilmiş qanlı cinayətlərin aparıcı icarçılarından biri, Sovet İttifaqı Marşalı Dmitri Yazov olub.

Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi — uluslararası hüquqi şəxs olaraq fəaliyyət göstərən, onlarla kitab nəşr edən, saytlar quran, layihələr gerçəkləşdirən, konfrans, festival, görüşlər düzənləyən türk dünyasında yaşayan gənc türk yazarların birləşdiyi qurum. Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi 1998-ci ildə təsis olunub. 1999-cu il dövlət qeydiyyatından keçərək ictimai fəaliyyətlə məşğuldur. Təşkilatın təsisçisi Əkbər Mehdi oğlu Yolçuyevdir. Təşkilat Uluslararası hüquqi şəxs olaraq fəaliyyət göstərən, onlarla kitab nəşr edən, saytlar quran, layihələr gerçəkləşdirən, konfrans, festival, görüşlər düzənləyən Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi, mövzu ilə bağlı yetərli təcrübəyə, bilgilərə, əlaqələrə malikdir. Birlik indiyədək Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondunun, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının və s. donor qurumların dəstəyi ilə bu sahədə onlarla layihə həyata keçirib. Təşkilata 1998–2013-cü illər tanınmış şair-publisist Əkbər Qoşalı, 2013–2014-cü illər yazıçı-dramaturq Rəvan Tohidoğlu, 2014–2016-cı illərdə isə yazar Əfsanə Ələsgərli rəhbərlik edib. 2019-cu ildə Cavanşir İntiqam Yaşar oğlu Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin İdarə Heyətinin sədri seçilmişdir. DGTYB həmçinin ayrı-ayrı türk ölkə və topluluğunda düzənlənən onlarla konfrans, simpozium və festivalda Azərbaycanı təmsil edib.

Film qədim zamanlardan Azərbaycan xalqının məişətinə daxil olmuş xalçaçılıq sənətindən bəhs edir.