ər. dığ – vərəm xəstəliyi Vərəm xəstəliyinə tutulmaq, vərəmləmək (çox vaxt məcazi mənada işlənir). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Eyvazı ona göstərməs
Tükü tökülmüş, qotur. Dilimizdə, adətən, boş, avara; vecsiz mənalarında işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İndi Koroğlu o qədər ölü oldu ki, sənin
Bax: dişqar.
El adətindən kənara çıxmaq.
Bax: dübarə. Məhəmməd bir neçə qədəm getmişdi. Qoca kişinin “məni qaytar” tafşırığı yadına düşüf, dibara qayıtdı
dibcik sözünün təhrifi Tüfəng qundağının döşə dirənən enli hissəsi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Padşahın adamları özlərini elə itirdilər ki, bilmədi
1. Üz, sifət, zahiri sima, çöhrə; gözlər. 2. Görüş, görmə. Şad elədin Qurbaninin didarın, Həsrətin çəkirdim sən kimi yarın, Saldın bağa küllü cəmi dos
1. Üz, sifət, zahiri sima, çöhrə //gözlər. 2. Görüş, görmə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mövla ismi bil əzbərdir dilimdə, Zərrəcə qəm gəlməz mənə ö
Göz. Xəbər aldım təbrizlidən, Məni hərcayı çağladı, Viran bağlar xəzəl oldu, Didələrim qan ağladı. (“Abbas və Gülgəz”)
Göz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sənsən Əhməd tacirbaşı, Tökdürrəm didədən yaşı, Başlamamış tər savaşı, Tök malını, get bəzirgan!
Tikilmək, qurulmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Tikmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Qoçaq, igid, cəsur, ürəkli, mərd. 2. Dilli, yaxşı danışmağı bacaran, danışmağa mahir olan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hər iki dilavər meydana gi
Çalma. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Aşiq, vurğun. Duz-çörəyin halal eylə, Balan qalıb dilbəstə. Şükür haqqa, möhtac deyləm, Nə düşmana, nə dosta
Şifahi, ağızdan (yazılı məktuba əlavə şifahi deyilən söz). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəli, Giziroğlu Mustafa bəy naməni müşəmbələyib verdi Mələk d
Dilbər, sevgili, canan, gözəl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ədəb ilə, ərkan ilə, Telli gəlir qarşımıza
fars.dil – ürək, ər. qafil – bixəbər Qəflətdə olan, heç nədən xəbəri olmayan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ey dili-qafil, bu necə ola bilər ki, mən a
Tülkü. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dilimləmək; uzun-uzun yarmaq, uzun və ensiz dilimlərə bölmək, yastı kəsmək, yarmaq, kəsmək, kəsik-kəsik etmək
Könül oxşayan, ürəyəyatan, son dərəcə xoş. Elə ki söz tamama yetişdi, Xəzangül yüz dilnəvazlıq vədələr ilə Dilsuza təsəlli verdi
Qeybət, arxadan pisləmə, birini arxasınca qınama, dedi-qodu etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İki adamın danışığına gizlicə qulaq asmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yaxın Şərqin bəzi ölkələrində qızıl pul. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əcəm oğlu, gəl heç hədyan söyləmə, İndən sonra sənə para vermərəm
Dinə qulluq edən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Uzatmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dayaq vurmaq (bir şeyi saxlamaq üçün altına vurulan tir, sütun, dayaq). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Diriltmək. 2. Sağ buraxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: dirlik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Dirilik, həyat. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Varlıq, mövcudluq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlunun dirliyilə, Dəlilərin birliyilə, Xan Eyvazın ərliyilə, Qoy tökülsün şux tellərin!
Bax: dirim. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dışarı, çöl, bayır. Əfəndim, yolunda çıxma dişqara, Namərd dəmir şişə taxılıb ölsün. Halaldan tapmışıq bil ki, bu varı, Xanlar qoy yanıb-yaxılıb ölsün
Didmək, xırdalamaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Titrəmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəli, ağlını itirmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu sazını götürüb dedi: Mən sənə deyərəm divanə Həsən Bu gün doyammadım, döyüş olmadı
1. Divan qurulan böyük otaq. 2. Böyük qəbul otağı. 3. Ənənəvi türk evlərində kənarları açıq yay otaqlarına da divanxana deyilib
Yığmaq, dərmək, döşürmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: didar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kömək, imdad. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Do diləyib düşmən üstə varanın Dalısında bərk yoldaşı gərəkdir
Kömək etmək, imdada yetmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Möhkəm əyri dimdikli, uzun, iti qanadlı, iti caynaqlı yırtıcı ov quşu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Məcazi mənada: çıxmaq, görünmək, tülu etmək (göy cisimləri haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qeyd: quyruq doğmaq ifadəsində də doğmaq sözü quyr
Toxarlar (xalq adı). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Küçə qapısı, həyət qapısı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dialektlərimizdə bu söz kənd küçəsi, əsas yoldan məhəllələrə ayrılan yol, eləcə də çəpər məna
Toxunmaq, dəymək, ilişmək, rast gəlmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qədim türk adətlərindən birinin ifadəsi; qədim türklər birinə hədiyyə verərkən, yaxud bir günahkarı cəzalandırarkən doqquz dənə qiymətli əşya verərlər
Çox, bol. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Geyim adı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dolambac. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)