zərf [türk.] Bir az əvvəl, indicə, bayaq. Çəkdi insan kimi o dəm nərə; Fırlayıb ta dəmin sərildi yerə
is. 1. Təbiətdə çox yayılmış, karbonla birləşdikdə polad və çuqun əmələ gətirən bozrəngli ağır kimyəvi element
is. xüs. 1. Betonla polad armaturun birləşməsindən ibarət çox bərk tikinti materialı. Dəmir-betondan hörülmüş sədd
sif. Dəmiri və boz rəngə çalan. Dəmir-boz at
top. dan. Dəmir parçaları, yaxud dəmirdən qayrılmış şeylər. Əlisa dönüb yavaş-yavaş, dəmir-dümürdən tutatuta qapının ağzına gəldi, salam verdi
is. bot. Oduncağı çox bərk və ağır olan qiymətli ağac növü (Azərbaycanda Talış meşələrində bitir)
sif. Dəmirlə bərkidilmiş, bağlanmış
is. Dəmirdən müxtəlif şeylər qayıran, yaxud dəmir şeyləri təmir edən usta. Məncə, hər yazıdan daha parlaqdır; Kiçik dəmirçinin alnındakı tər
is. Dəmirdən şeylər qayrılan və ya təmir edilən yer; dəmirçinin işlədiyi bina, dəmirçi emalatxanası. Dəmirçixanada dəmiri zindan üstə qoyub ağır çəkic
is. Dəmirçinin peşəsi, sənəti, işi. Dəmirçilik etmək. – Təbibə ehtiyacı çox olan məmləkətlərdə insanın təbibliyə olan marağı hər şeydən artıqdır
sif. tar. Dəmirdən zirehli geyim geymiş; zirehli. Bəylərimizə dəmirdonlu deyərlər; Daim içimizdə ərlik işlənir
sif. Dəmirə oxşayan, dəmir rəngində olan
is. bax dəmirçixana. Amma Hüseynqulunun Təzə şəhərdə bir mexanik sexi düzəltməyi, təmirxana, dəmirxana qurmağı mənim üçün bilirsən nə olar? Mir Cəlal
sif. Dəmir rəngli, dəmir rənginə çalan. …Yol, Zeynalın altındakı dəmiri göy atı qaçmağa daha da həvəsləndirdi
sif. Dəmiri kəsmək üçün yarayan, metalı kəsən. Dəmirkəsən alət
is. bot. Vələs ağacının meşələrdə bitən bir növü
“Dəmirləşdirilmək” dən f.is
məch. Dəmirlə möhkəmləndirilmək
“Dəmirləşdirmək”dən f.is
f. Dəmirlə möhkəmlətmək. Bəndi dəmirləşdirmək. Divarı dəmirləşdirmək. Tağları dəmirləşdirmək
“Dəmirləşmək”dən f.is
f. 1. Dəmir halına gəlmək. 2. Bərkləşmək, möhkəmləşmək
sif. kim. Tərkibində dəmir olan. Bu [mineral] sular kimyəvi tərkiblərinə görə dəmirli, qələvili, kükürdlü, mərgümüşlü, narzan tipli, karbon qazlı və s
is. 1. bot. Gövdəsi yerə sərilən tikanvari bitki. 2. Sahələri hasarlamaq üçün işlədilən tikanlı məftil
is. 1. Çoxlu dəmirtikan (1-ci mənada) bitən yer. 2. Dəmirtikanlardan hasar çəkilmiş yer
sif. tex. Dəmiri yayıb yastı hala salan. Dəmiryayan dəzgah. // is. Dəmiri yayma ustası olan fəhlə
is. Dəmir yolu ilə əlaqədar olan (işçi və s.); dəmir yolu üçün olan (stansiya və s.). Dəmiryol işçisi
is. Dəmiryol nəqliyyatı işçisi. Sifətini qulaqlı papaq altında gizlətmiş dəmiryolçu qarşımdan ötürdü
sif. tex. Dəmiri yonaraq müəyyən şəklə salan. [Qonaqlar] taxtakəsən, dəmiryonan dəzgahların … komandirlərini danışdırıb sevinir, qibtə edirdilər
is. [fars.] 1. Üzərinə çaydan qoymaq üçün samovar odluğunun yuxarı hissəsinə geydirilən və yanlarda deşikləri olan hissə
dan. bax züyçülük 1-ci mənada
“Dəmləmək”dən f.is
f. 1. Çayı, xörəyi dəm çəkməyə qoymaq. // Çayı, qəhvəni dəmə qoyub içmək üçün hazır etmək. Samovar gəldi, Xəlil çay dəmlədi, Fəraməzin mürəbbəsi olduğ
“Dəmləndirmək”dən f.is
f. 1. Dəmə qoymaq, dəm çəkdirmək. Çayı dəmləndirmək. 2. məc. Kefləndirmək, nəşələndirmək. İçki onu dəmləndirmişdir
“Dəmlənmək”dən f.is
1. məch. Dəm çəkmək üçün odun üstünə qoyulmaq; dəm almaq. Çay dəmlənmişdir. 2. f. məc. dan. Cuşa gəlmək, şadlanmaq, ruhlanmaq, nəşələnmək
f.sif. 1. Dəmə qoyulmuş; dəm almış. [Zərbəli:] Qəhvə yoxdur. Yaxşı təzə dəmlənmiş Popov çayımız var. Ə
“Dəmlətmək”dən f.is
f. Dəm almağa qoymaq. Çay dəmlətmək
sif. 1. Dəm almış, dəmə qoyulmuş. Dəmli çay. Dəmli plov. 2. Dəm qazı dolmuş, dəm qazı ilə zəhərlənmiş; boğanaq, boğucu
dan. bax dəmdəsgahlı. Dəmli-dəsgahlı otaq. – Bu, qurulu bir imarət idi, … bərli-bəzəkli, dəmli-dəsgahlı bir ev idi
bax dəmkeş 1, 2 və 3-cü mənalarda
is. bot. Dodaqçiçəklilər fəsiləsindən yemliyə oxşar bir və çoxillik ot, bir qismi isə yarımkol bitki
is. 1. tib. Xüsusi göbələklərin törətdiyi dəri xəstəliklərindən biri. İtlər insanların qoturluq, keçəllik, dəmrov kimi dəri xəstəliklərinə tutulmaları
sif. Dərisinə dəmrov düşmüş, dəmrov basmış, dəmrov ləkələri olan. Dəmrovlu pişik. Dəmrovlu üz. – Mirzə kinə rəngində, dəmrovlu bir sifət gördü… İ
is. bot. Təbabətdə işlənən çoxillik şirəli ot bitkisi. Dəmrovotu çoxillik bitki olub 70 sm hündürlükdə budaqlı gövdəyə malikdir
is. [fars.] klas. 1. Yoldaş, həmdəm. Həmrazim idin şikayətimdə; Dəmsazim idin hekayətimdə. Füzuli. 2
is. köhn. 1. Yoldaşlıq, həmdəmlik; yoldaşlıq etmə. 2. Uyğunluq, müvafiqlik