Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • əd. 1. Təkid, əmr, ya xahiş bildirir. Di, yaz! Di, tez ol! Di, gəl çıx! – Di, yumma gözlərini, qoy görüm doyunca barı

    Tam oxu »
  • DİABÉT

    [yun.] tib. Çoxlu sidik ifrazı şəklində təzahür edən bir sıra xəstəliklərin adı. □ Şəkər diabeti – başlıca əlaməti sidikdə və qanda şəkərin çoxalmasın

    Tam oxu »
  • DİABETLİ

    sif. və is. tib. Şəkər xəstəliyi olan (adam)

    Tam oxu »
  • DİAFRÁQMA

    [yun.] 1. anat. Döş boşluğu ilə qarın boşluğu arasında olan pərdə. Heyvanın qarın boşluğu ilə döş boşluğu arasında nazik əzələlərdən ibarət bir pərdə

    Tam oxu »
  • DİAFRAQMALI

    sif. xüs. Diafraqması olan

    Tam oxu »
  • DİAKRİTİ́K

    sif. [yun.] dilç. Hərflərin üstündə və ya altında qoyulan. □ Diakritik işarə – hərfin altında və ya üstündə olan və tələffüzü göstərən işarə

    Tam oxu »
  • DİAQNÓST

    [yun.] tib. Diaqnozu düzgün təyin edən həkim (bax diaqnoz). O həkim yaxşı diaqnostdur

    Tam oxu »
  • DİAQNOSTİK

    sif. [yun.] tib. Diaqnoza, diaqnostikaya aid olan, xəstəliyin xüsusiyyətini bildirən. Diaqnostik üsullar

    Tam oxu »
  • DİAQNÓSTİKA

    [yun.] Tibbin, xəstəliklərin əlamətlərindən, diaqnoz qoyma üsul və prinsiplərindən bəhs edən şöbəsi. // Diaqnozu müəyyən etmə, diaqnoz qoyma (qoyulma)

    Tam oxu »
  • DİÁQNOZ

    [yun.] tib. Xəstəni hərtərəfli müayinə nəticəsində onun xəstəliyinin müəyyən edilməsi. Əziz əlini ürəyinin üstünə qoyandan sonra həkim diaqnozunun dür

    Tam oxu »
  • DİAQONÁL

    [lat. əsli yun.] 1. riyaz. Çoxbucaqlının və ya çoxüzlünün yanaşı olmayan təpələrini birləşdirən düz xətt

    Tam oxu »
  • DİAQRÁM

    [yun.] Müxtəlif kəmiyyətlər arasındakı nisbəti göstərən qrafik təsvir; cədvəl. Neft sənayesinin artım diaqramı

    Tam oxu »
  • DİALEKT

    [yun.] dilç. 1. Yerli şivə, ləhcə. Məhəlli dialekt. Bakı dialekti. 2. bax dialektal. Dialekt sözləri

    Tam oxu »
  • DİALEKTÁL

    sif. [yun.] dilç. Dialektə aid olan, dialekt mahiyyətində olan. Dialektal ifadə. Dilin dialektal xüsusiyyəti

    Tam oxu »
  • DİALÉKTİK

    is. [yun.] fəls. Dialektik fəlsəfə tərəfdarı, dialektik üsul tətbiq edən (metafizik əksi)

    Tam oxu »
  • DİALEKTİ́K

    sif. [yun.] fəls. Dialektikaya aid olan, dialektika qanunlarına əsaslanan, metafizikaya zidd olan. Dialektik fəlsəfə

    Tam oxu »
  • DİALÉKTİKA

    [yun.] 1. fəls. Təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün hərəkət, dəyişmə, təzələnmə və inkişafının ümumi qanunlarından bəhs edən elm

    Tam oxu »
  • DİALEKTİ́ZM

    [yun.] dilç. Dialektdən ədəbi dilə keçmiş məhəlli söz və ya ifadə. Yazıçının dilində təsadüf edilən dialektizmlər

    Tam oxu »
  • DİALEKTOLÓGİYA

    [yun. dialekt və logos – elm, anlayış] dilç. Dilçiliyin, dildə olan dialektləri (ləhcə və şivələri) öyrənən şöbəsi

    Tam oxu »
  • DİALEKTOLOJİ́

    sif. [yun.] dilç. Dialektologiyaya aid olan. Dialektoloji xəritə. Dialektoloji ekspedisiya. Dialektoloji atlas

    Tam oxu »
  • DİALEKTOLOQ

    [yun. dialekt və logos-dan] dilç. Dialektologiya mütəxəssisi olan dilçi. Azərbaycan dialektoloqlarının əsərləri

    Tam oxu »
  • DİALOJİ́

    sif. [yun.] Dialoq mahiyyətində olan, dialoq (mükalimə) şəklində olan

    Tam oxu »
  • DİALÓQ

    [yun.] Ədəbi əsərin, iki şəxsin söhbəti şəklində yazılmış hissəsi; mükalimə. Sabirin “Əhvalpürsanlıq” dialoqu

    Tam oxu »
  • DİAMÁT

    [dialektik materializm söz. ixtisar forması] dan. Dialektik materializm (ali məktəbdə keçilən fənn). Diamat müəllimi

    Tam oxu »
  • DİÁMETR

    [yun.] riyaz. Çevrənin mərkəzindən keçib onu iki bərabər hissəyə bölən düz xətt. // Dairəyə, yaxud dairəyə oxşar şəkildə olan cisim və ya sahənin kəna

    Tam oxu »
  • DİAMETRÁL

    sif. [lat. əsli yun.] Diametr xətti ilə ortadan bölən, ya bölünən. Diametral səth

    Tam oxu »
  • DİAMETRLİ

    sif. Diametri müəyyən ölçüdə olan. 10 mm diametrli boru

    Tam oxu »
  • DİAPAZÓN

    [yun.] 1. mus. Hər hansı bir müğənninin, yaxud musiqi alətinin malik olduğu müxtəlif yüksəklikdə olan səslərin məcmusu

    Tam oxu »
  • DİAPAZONLU

    sif. Müəyyən diapazonu olan

    Tam oxu »
  • DİAPOZİTİ́V

    [yun. dia – vasitəsilə və lat. positivus – müsbət] fot. Proyeksiya fənəri vasitəsilə göstərilmək üçün şüşə və s

    Tam oxu »
  • DİASPOR

    is. [yun.] Xalqın mənsub olduğu ölkədən kənarda yaşayan mühüm hissəsi

    Tam oxu »
  • DİATERMİ́YA

    [yun.] tib. Yüksək təzyiqli elektrik cərəyanı ilə müalicə üsulu

    Tam oxu »
  • DİATÉZ

    [yun.] tib. Orqanizmin bəzi xəstəliklərə meyilliyi

    Tam oxu »
  • DİATONİK

    sif. [yun.] mus. Ardıcıl surətdə ladın bir pərdəsindən digərinə keçən, yaxud yerləşən. Diatonik qamma (bütöv və yarımtonlardan ibarət səslərin ardıcıl

    Tam oxu »
  • DİB

    is. 1. Dəniz, çay, kol və s. suyunun altındakı torpaq səthi. Görünməz olmuşdur dənizin dibi; Qayıq yırğalanır bir beşik kimi

    Tam oxu »
  • DİBA

    is. [fars.] klas. Zərli gülləri olan ipək parça. // Sif. mənasında. Həmin parçadan tikilmiş. Xoş yaraşır sənə diba nimtənə; Bu bəzəyin yeni əlaməti va

    Tam oxu »
  • DİBAÇƏ

    is. [fars.] ədəb. 1. Keçmişdə: kitabın qızıl suyu ilə nəqşlərlə bəzənmiş müqəddiməsi, ilk səhifələri

    Tam oxu »
  • DİBCİK

    is. Tüfəng qundağının döşə dirənən enli hissəsi. Tüfəngin dibciyi. – Dibcik qısdı məməsinə, körpə ayaqlı Çin qadınları

    Tam oxu »
  • DİBÇƏK

    is. İçinə torpaq tökülərək gül, kol və başqa bitkilər əkilən qab. Gül dibçəyi. Saxsı dibçək. – Əhməd durub o biri otağa keçdi, hər əlində bir dibçək q

    Tam oxu »
  • DİBÇƏKVARİ

    sif. Dibçək kimi, dibçəyə oxşar. Dibçəkvari qab

    Tam oxu »
  • DİBDƏNÇIXMA

    sif. Budaqsız çubuq, zoğ, şiv. Dibdənçıxma çubuq

    Tam oxu »
  • DİBDƏNDÜŞMƏ

    sif. Tağların diblərinə yaxın qismində əmələ gələn meyvə, məhsul. Dibdəndüşmə xiyar

    Tam oxu »
  • DİBDOLDURAN

    is. k.t. Bitkilərin dibini torpaqla dolduran alət və s. Suvarma şırımları açmaq üçün kultivatora dibdolduranlar qoşulur

    Tam oxu »
  • DİBƏK

    is. 1. Daş, ya ağacdan böyük həvəng. Qəhvəni dibəkdə döyərlər. – Haman daş, haman dibək. (Ata. sözü)

    Tam oxu »
  • DİBİR

    is. məh. Təsbəhlərdə olan uzunsov muncuq dənəsi

    Tam oxu »
  • DİBİYASTI

    sif. Dib səthi yastı olan

    Tam oxu »
  • DİBLİ

    sif. Dibi olan. Dibli çəllək

    Tam oxu »
  • DİBLİK

    is. Altı olan şeylərin dib hissəsi

    Tam oxu »
  • DİBÖLÇƏN

    is. xüs. Çayın, gölün, dənizin dərinliyini ölçmək üçün cihaz

    Tam oxu »
  • DİBSİZ

    sif. 1. Dibi olmayan. Dibsiz çəllək. – Dibsiz kisə – boş anbar. (Ata. sözü). 2. məc. Dibi çox uzaqda olan, dibi görünməyən, çox dərin

    Tam oxu »