[ər.] 1. is. Mənasız söz, boş söz, hədyan, söyüş. Bu hərzəvü hədyanlara kimlər qulaq asdı; Kim verdi bu axmaq sözə qiymət, uçitellər? M
zərf Mənasız, boş-boş. Hərzə-hərzə danışıb gülməz idim; Ər nə şey olduğunu bilməz idim. M.Ə.Sabir. // sif
sif. və is. [ər. hərzə və fars. …kar, …gu] Hərzə danışan, boşboğazlıq edən; boşboğaz. Hərzəkar adam. Hərzəkarın biridir
is. Boşboğazlıq, naqqallıq, zəvzəklik; həyasızlıq, sırtıqlıq, ədəbsizlik, utanmazlıq, ağzıyavalıq, ağzıpərtövlük
təql. Minik və ya qoşqu heyvanını dala vermək üçün çıxarılan səs. “Həs” deyib atın yüyənini dartdı
is. [ər.] Baş-başa söhbət, hallaşma, dərdləşmə, bir-birinə öz halından danışma. Qocaların həsb-halı. – Arabir səssiz də danışır insan; Arabir sözsüz d
is. [ər.] 1. Paxıllıq. Onun saf qəlbində nə qəzəb, nə kin; Nə həsəd, nə də ki, bir xəyanət var. S.Vurğun
is. [ər.] Bəzi ağacların liflərindən, küləşdən, qamışdan və s.-dən toxunan məmulat (yerə sərmək və s
is. Həsir toxuyan adam, usta
“Həsləmək”dən f.is
f. Geri çəkilmək (bəzən qorxudan, ehtiyat edərək). Qorxudan həsləmək. Hərif həslədi. – [Kazım:] Xan … mənim zarafatımdan həslədi
is. [ər.] : həsr etmək – yalnız bir işə, bir şəxsə və s.-yə vermək, onun üçün ayırmaq, ona sərf etmək
is. [ər.] 1. Bir şeyi və ya birini bir daha görmək, qovuşmaq arzusu. Vətən həsrəti. Övlad həsrəti. – [Fitnə:] El qızıyam mən, Bəxtiyar; Ürəyimdə həsrə
sif. və is. [ər. həsrət və fars. …keş] Həsrət çəkən, bir şeyin həsrətində olan. Həsrətkeş ana. – İki həsrətkeş birbirinə sarmaşdı
sif. 1. Ürəyində həsrəti, arzusu, istəyi olan; diləkli, arzulu; həsrətkeş. Həsrətli valideyn. Həsrətli sevgililər
sif. [ər.] 1. Çox tez hiss edən, duyan, başa düşən, dərk edən, qavrayan. Həssas adam. – [Zakir:] Axı Mehriban həssas qızdır
is. 1. Həssas adamın xüsusiyyəti, keyfiyyəti. [Dilbər Əbdüləli bəyə:] Sizdə cəsarət və həssaslıq yoxsa, öz bəxtinizdən küsün
is. 1. Döyülmək üçün dərzdən açılıb xırmana tökülən taxıl. …Vələ qoşulmuş öküzlər, atlar həşəmin üstündə günortaya qədər hərlənir, birtəhər dəni küləş
is. [ər.] Əzəmət, böyüklük, ululuq, şan və calal. Tarxan Nüşabənin həşəmət və əzəmətinə heyran qalmışdır
sif. Əzəmətli, ulu, böyük, calallı. [Qətibə:] Bəli, həşəmətli mələkə! Hüsaməddin həzrətlərinin özü şəxsən məktubu mənə tapşırdı
is. [ər. “həşərə” söz. cəmi] 1. Cücülər. Həşəratın əkinlərə zərəri. Kimyəvi və bioloji üsulla həşəratı məhv etmək
sif. Həşəratla, cücülərlə qidalanan. Həşəratyeyən quşlar
is. [ər.] 1. bax qiyamət 1-ci mənada. 2. bax qiyamət 3-cü mənada. [Kəndlilər:] Bu həşir kimin evindədir? – deyə soruşurdular
[fars.] bax səksən. [Qoşatxan:] Həsənbəy hələ həştad il əvvəl demişdi ki, müəllim gərək çıraq kimi yanıb kəndçinin yolunu işıqlandırsın
bax səksəninci. Keçən əsrin həştadıncı illərində. Həştadıncı otaq
bax səksənillik
bax səksənyaşlı. Həştadyaşlı qoca
bağl. [ər.] Cümlədə aid olduğu sözü və ya söz birləşməsini ayırmaq və gücləndirmək üçün işlədilir – üstəlik, həm də, belə
is. [ər.] 1. Birinin üzərinə, öhdəsinə buraxma, qoyma, tərk etmə; birinə tapşırma. □ Həvalə edilmək (olunmaq) – üzərinə, öhdəsinə buraxılmaq, qoyulmaq
is. [ər.] Ətraf, ətraf yerlər, civar. Şəhər həvalisi. Bu həvalidə heç kəs yaşamır. – [Seyid Səməd:] Yaxşı olar ki, həvalidəki dövlətli kəndlərin birin
is. [ər.] Xristian dini rəvayətinə görə, İsa peyğəmbərin, İncilin ehkamlarını yaymaqla vəzifələnmiş 12 əshabəsinə – şagirdinə verilən ad (adətən cəm ş
is. Xalça, palaz və s. toxuyarkən ilməkləri döyüb yerində bərkitmək üçün (bəzi heyvanların buynuzundan, yaxud da metaldan və s
sif. Dişləri həvə dişi kimi iri olan. Həvədiş(li) kişi
“Həvələmək”dən f.is
f. Xalça, palaz və s. ilməklərini həvə ilə döyüb yerində bərkitmək (bax həvə)
“Həvələnmək”dən f.is
məch. Həvə ilə döyülüb bərkidilmək (bax həvə). Mürsəl bilirdi ki, xalça nə qədər çox həvələnsə bir o qədər qumaş çıxar
is. Müxtəlif bərk maddələri döyüb toz halına gətirmək üçün bürünc, saxsı, dəmir və s.-dən düzəldilmiş qab və dəstəkdən ibarət alət
is. [ər.] 1. Bir şeylə məşğul olma, bir iş görmə arzusu: meyil, istək. Oxumaq həvəsi. Uşağın mütaliəyə böyük həvəsi var
“Həvəsimək”dən f.is
f. Həvəslənmək, həvəsə gəlmək, həvəs göstərmək. Aynalını təmizləyib qurtaran Həcər həvəsiyir, sanki aynalı ilə oynamağa başlayırdı
is. və sif. [ər. həvəs və fars. …kar] 1. Bir şeyə, bir işə həvəsi, meyli olan, bir şeyi sevən, ona çox maraq və meyil göstərən (adam)
is. 1. Bir şeyə, bir işə həvəsi, meyli olma; həvəs, meyil, maraq göstərmə. 2. məc. Xüsusi hazırlığı, biliyi olmadan hər hansı bir sənətlə, elmlə məşğu
sif. Həvəsləndirmək, həvəs oyatmaq üçün olan; şirnikdirici. Həvəsləndirici mükafat
1. “Həvəsləndirmək” dən f.is. 2. Həvəsləndirici, şirnikdirici, rəğbətləndirici. Onun payını artırmağın, daha da həvəsləndirməyin vaxtı gəlib çatdığını
f. Hüsn-rəğbət göstərməklə, kömək etməklə, tərifləməklə, mükafatlandırmaqla birini bir şeyə şövqləndirmək, həvəsə gətirmək, həvəs oyatmaq, şirnikdirmə
“Həvəslənmək”dən f.is