is. [fars. yeni gün] Baharın girdiyi ilk gün (martın 22-nə uyğun gəlir). Hər gün açır könlümü zövqi-visalın yengidən; Gərçi güllər açmağa hər ildə bir
is. İlk baharda açılan sarı çiçəkli ətirli gül. Dağlar, çöllər dişərdi; Novruzgülü göyərdi. A.Səhhət
zərf Novruzdan əvvəlki günlər, novruza bir neçə gün qalmış, novruz ərəfəsi. [Nişanlı qıza] novruzqabağı çərşənbə yemişi, novruz bayramında tel, paxlav
[lat.] Təqvim ilinin on birinci ayı
is. Keçmişdə ağasına xidmət edən və onun şəxsi tapşırıqlarını yerinə yetirən ev xidmətçisi (oğlan). [Əhməd tacirbaşı] özü sərkarını, sarbanını, bir də
is. Balaca nökər, nökərçilik edən balaca oğlan uşağı. [Qoca:] Nökərçəmiz bir cam buğlana-buğlana bişmiş süd gətirdi
is. Nökər olma, nökərlik etmə. Nökərçilik etmə. – [Rəhim Leylaya:] Mən atamı, anamı unudub bu qapıda səndən ötrü nökərçiliyi qəbul eyləmişəm
is. Nökərin işi, vəzifəsi; nökərçilik
is. [ər.] 1. Çatışmayan cəhət, çatışmazlıq. Nöqsanları aradan qaldırmaq. – Nöqsana göz yummaq onun ömrünü uzatmaq deməkdir
sif. 1. Nöqsanı olan, qüsurlu, eyibli, kəsirli, səhvli. Nöqsanlı kitab. Nöqsanlı yazı. – Şagirdlərin yazı nitqləri çox nöqsanlıdır
is. Nöqsanlı şeyin halı, qeyri-kamillik
sif. Heç bir nöqsanı, eybi, kəsiri olmayan; kəsirsiz, qüsursuz. Nöqsansız iş. Nöqsansız yazı
is. Nöqsansız şeyin halı; qüsursuzluq, kəsirsizlik
is. [ər.] Müəyyən bir məsələ haqqında fikir, görüş, mülahizə, baxış; baxım. □ Bu nöqteyi-nəzərdən – bu baxımdan
is. 1. Qələm, karandaş, iynə və s. bu kimi şeylərin ucunun bir yerə batmasından, ya toxunmasından qalan girdə xalcıq, iz, ləkə
zərf [ər. nöqtə və fars. …bə…] Tamamilə, olduğu kimi, eynən, heç bir kəlmə buraxmadan, kəlməsi-kəlməsinə, sözbəsöz, bütün təfərrüatı ilə
zərf Son dərəcə az, olduqca az; zərrəcə. Dəhənin sirrini sordum, dedi, yoxdan nə deyim; Seyyidin nöqtəcə yox əqli, nə nadan görünür
“Nöqtələmək”dən f. is
f. Nöqtə və ya nöqtələr qoymaq, nöqtə düzmək
bax nöqtəbənöqtə
[lat. numerus – ədəd] 1. Bir şeyin eyni cinsli şeylər sırasında sıra sayı. Evin nömrəsi. İnventar nömrəsi
sif. [lat. numerus və fars. …baz] dan. Hiyləgər, fırıldaqçı, kələkbaz. Nömrəbaz adam
“Nömrələmək”dən f.is
f. Şeylərə sıra üzrə rəqəm yazmaq, nömrə qoymaq. Kitabları nömrələmək. Yerləri nömrələmək (teatrda, kinoda və s
məch. Nömrə yazılmaq, nömrə qoyulmaq. Qapılar nömrələnib
f.sif. Nömrə yazılmış, nömrə vurulmuş. Nömrələnmiş sənədlər. Nömrələnmiş yerlər
sif. Nömrəsi olan, nömrə yazılmış, nömrə vurulmuş. Nömrəli qapı. Nömrəli maşın. – Qarı daima beş nömrəli yumşaq vaqona minərdi… Ə
sif. Nömrəsi olmayan, nömrə vurulmamış, nömrə qoyulmamış. Nömrəsiz otaq. Nömrəsiz siyahı. – Nömrəsiz kamera bu hay-küydən uzaq idi
“Nöşün” sözünün canlı dildə işlənən ixtisar forması. Söz sözə mehribandı; Qaş gözə mehribandı; O ki düşmənə dostdu; Nöş bizə mehribandı? (Bayatı)
“Nə üçün” sözünün canlı dildə işlənən təhrif edilmiş forması. Ey gözüm, nə dəyib kövrək könlünə? Ey şirin güftarım, nöşün ağladın? M
is. [ər.] 1. Dürlü, cür, təhər, çeşid. Bu növ şey görməmişəm. – Zəmani-hicrdə gah ağlayıb, gah gülürəm; Bu eşq aləminin özgə növ haləti var
bax növbənöv. Xülasə, qalan yüz on beş kağız da bu məzmunda növ-növ iftira və yalan! C.Məmmədquluzadə
sif. biol. Müxtəlif bitki və ya heyvan növləri arasında əmələ gələn. Növarası cütləşmə
is. [ər.] 1. Hər hansı bir işin icrasında ardıcıllıq, sıra qaydası. Məsələləri növbəyə qoymaq. Növbəyə riayət etmək
sif. Növbədə nəzərdə tutulmayan, vaxtı, müddəti qabaqcadan müəyyən olmayan
“Növbələnmək”dən f.is
bax növbələşmək
“Növbələşmək”dən f.is
f. Növbə ilə biri digərini əvəz etmək, ardıcıl dəyişilmək, bir-birinin ardınca gəlmək. Dastan şeirlə nəsrin növbələşməsi prinsipinə əsaslanır
sif. Növbə ilə olan, növbəyə əsaslanan. □ Növbəli əkin – əkinçilikdə: dənli bitkilərin, otların ardıcıl surətdə əvəzlənməsi üsulu
sif. Cürbəcür, hər cür, müxtəlif. Süfrədə növbənöv yeməklər var. Onun növbənöv paltarları var. – Hacının sərvəti haqqında növbənöv hekayələr söylənird
zərf Növbə gözləmədən, növbədənxaric, növbədənkənar. Növbəsiz içəri girmək. Növbəsiz bilet almaq
bax növbə. Bir gün növbət Mirzəyə gəlmişdi. Ə.Haqverdiyev. …Gəlinlər birbir oynadılar, göyçək qızlar süzdülər, növbət gəlinə gəldi
is. 1. Növbədə durub qarovul çəkən; keşikçi, qarovulçu. Növbətçi postu. – Sarxan dəmiryol stansiyası növbətçisinin evindən çıxıb aşağı endi
is. 1. Növbədə olma, növbədə durma. Növbətçiliyini bitirmək. 2. Növbətçinin vəzifəsi, işi
sif. [ər.] 1. Növbədə olan, növbə üzrə, birinci, ən yaxın olan. Növbəti məsələ. Növbəti vəzifə. – Diktor, qocaman ifaçının adını xüsusi bir məhəbbətlə
sif. və is. [fars.] Yeniyetmə, gənc. Ölüm həqdir, əmma növcavan ölmək nə müşküldür. M.V.Vidadi. Gözlərindi nərgis, qaşlarındı yay; Heç növcavan ola bi
is. [ər.] Hava ilə ölüyə oxunan hüznlü şeir, matəm nəğməsi; mərsiyə. Növhə başlandı. – Hüseynəli sinəsini açıb başladı növhənin havası ilə şart-şart s
is. [ər. növhə və fars. …xan] Növhə oxuyan, növhə deyən: mərsiyəxan. Məşədi Kazım ağa minbərin dibində növhə və fərd oxumaq üçün Təbrizin gözəl səsli
is. Növhəxanın işi, peşəsi; mərsiyəxanlıq. Hacılar cümlə növhəxanlıqda; Məşədilərsə canfəşanlıqda. M