is. Zəlalətə düşmüş adamın halı; zəlalət, xarlıq, həqirlik, yazıqlıq, bədbəxtlik. Şadlıq ilə saxladığın aşığı; Zəlilliklə (z
is. [ər.] Yer qabığının bəzi sahələrinin vulkanik və ya tektonik proseslər üzündən güclü titrəməsi; yer sarsıntısı
sif. Tez-tez zəlzələ olan, zəlzələ baş verən; zəlzələyə məruz qalan. Zəlzələli yerlər
is. [ər.] Məkkənin yanında olub, suyu dindar müsəlmanlar tərəfindən müqəddəs sayılan bir quyunun adı (klassik şeirdə təmizlik, paklıq, saflıq, duruluq
[ər.] 1. Dövr, zaman. Səni mənə bəxş elədi zəmanə; Yaxşı olan nəsib olmaz yamanə. M.V.Vidadi. [Heydər bəy:] Pərvərdigara, bu necə əsrdir, bu necə zəma
is. [ər.] Zaminlik, zamin olma. [Əbdüləli bəy:] Balaş, sizin təməs-sükün vaxtı dünən qurtarmışdır. Çünki mən zəmanət vermişəm
is. Zəmanət verən adam, zamin olan adam; zamin
is. [ər. zəmanət və fars. …kar] bax zaminkar
is. [fars.] Əkin yeri, tarla. Taxıl zəmisi. – Muğan səhraları bir tamaşadır; Buğda zəmiləri qoşa-qoşadır
is. [fars.] 1. klas. Yer, torpaq. Əhlizəmanə qanına çox təşnədir, zəmin; Qanın kimin tökərsə fələk, ol zaman içər
bax zəmin 3-cü mənada. [Məsmə:] Məni yuxu aparmırdı. Məruzəm üzərində çıxışda bulunan natiqlərə verəcəyim cavab üçün zəminə düşünürdüm
sif. Heç bir zəmini, əsası olmayan, əsassız, zəminədən məhrum
is. [ər.] köhn. Köhnə qrammatikada: əvəzliyin adı
is. zool. Taxılların arasında yaşayıb, onlara ziyan verən gəmirici (siçan)
is. [ər.] Ərəb əlifbasında “ü” saitini əvəz edən və hərfin üstündə qoyulan işarəsinin adı; piş
is. [fars. “zənburək”dən] 1. Qədimdə: adətən dəvə üstündə gəzdirilən kiçik top. Əlliyə qədər atlı yavaş-yavaş gəlirdi
is. köhn. Zənbərək atan, zənbərək topuna xidmət edən. Birinci güllə zənbərəkçini aşırıb dəvədən saldı
is. [ər.] İçinə şey qoymaq üçün küləşdən, qarğıdan, çubuqdan və s.-dən hörülmüş qab. [Qız] kanalın yaxınlığında zənbilini yerə buraxıb bir daş üstündə
zərf Zənbillər dolusu, zənbillərlə. Ət bazardan daşınıb mənzilə zənbilzənbil; Etmədi mədələri yağlı qidanı təhlil
is. Kiçik zənbil, balaca zənbil
is. Zənbil toxuyan və satan adam
is. Zənbil toxuma və satma işi, zənbilçinin peşəsi. Zənbilçiliklə məşğul olmaq
sif. Əlində zənbili olan, zənbildə şey aparan. Zənbilli qız
is. [ər.] klas. Arı, cır arı. Bağrım şan-şan olur zənbur evi tək; Gözüm ki sən gəzən otağa düşər. Q.Zakir
is. [ər.] Köklərində efir yağları olan tropik bitki. // Bu bitkinin ədviyyə kimi işlənən kökü. [Hacı Mehdi:] Qəndimi, çayımı, istiotumu, darçınımı, zə
sif. Zəncəfil səpilmiş, zəncəfil tökülmüş. Zəncəfilli qoğal
is. [fars.] zool. Çəyirtkəyə bənzər qara rəngli böcək, iynəcə
is. [ər.] Tropik Afrikanın, dərisi tünd-qara rəngdə olan yerli əhalisi və bu əhaliyə mənsub adam. Afrika zənciləri
is. [fars.] 1. Bir-birinə keçmiş halqalardan ibarət dəmir bağ; silsilə. Saat zənciri. Lövbər zənciri
is. [fars.] Zəncirlə bağlı, zəncirə vurulmuş, zəncirli
sif. köhn. Məhərrəmlikdə, təziyə günlərində kürəklərinə zəncir vurmaqla özünə işgəncə verən mövhumatçı
is. köhn. Məhərrəmlikdə, təziyə günlərində mövhumatçıların zəncirlə kürəyinə vurma adəti
is. 1. Sarı-qızılı rəngində incə haşiyə. Dona zəncirə qoymaq. – Qırmızı çuxası, yaxa zəncirə; Ətəkləri uzun, sallanır yerə
sif. Zəncirəsi olan. Zəncirəli paltar. Zəncirəli başmaq. – [Məşuqə] zəncirəli tumanını dəstələyib … həyətə enən pilləkənlə düşdü
1. “Zəncirləmək”dən f.is. 2. sif. Zəncir kimi bir-birinə bağlı, silsilə kimi fasiləsiz. 3. is. məc. dan
f. 1. Zəncir vurmaq, zəncirlə bağlamaq. İti zəncirləmək. – Piri kişi qara köpəyi heç vaxt zəncirləmirdi
“Zəncirlənmək”dən f.is
məch. 1. Zəncirlə bağlanmaq, zəncir vurulmaq; bağlanmaq. Dar meydanda aslanın da zəncirlənər əl-ayağı
“Zəncirlətmək”dən f.is
icb. Başqasına zəncirlə bağlatmaq, zəncir vurdurmaq
sif. 1. Zənciri olan. Zəncirli saatlar, üstü almazlı; Toqqalar altunlu, qumro qotazlı. H.K.Sanılı. 2
is. bot. Qırıldıqda içərisindən süd kimi maye ifraz edən qısa gövdəli, uzunsaplaqlı ot bitkisi. Acıqovuq və ya zəncirotu cinsinin səbəti silindr şəkil
sif. Zəncir kimi; davamlı, sürəkli, silsiləli. Zəncirvari reaksiya. Zəncirvari hörgü
köhn. bax zəncirçi
zəndeyi-zəhləsi getmək – tamam zəhləsi getmək, acığı gəlmək, görməyə gözü olmamaq. Vəzirin Kəl Həsənnən zəndeyi-zəhləsi gedirdi
is. [fars.] klas. Çənə, alt çənə. Münəvvər üz, lalə zənəx, tər buxaq; Tamam bir yanadır, bir yana gözlər
is. [fars.] klas. Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. Dal gərdəndən düşüb tutub dalı zülf; Xoş göstərir zənəxdanı, xalı zülf
sif. Zənəxdanı olan, çənəsində və yaxud yanağında çuxuru olan. Çoxdur ağ bədənli, büllur buxaqlı; Lalə zənəxdanlı, qönçə dodaqlı
is. [fars.] 1. Qadın, arvad. Camaat yer eylədilər, zənənnər gəlib oturdular. “Aşıq Ələsgər”. □ Zənən xeylağı evf
sif. [fars.] Qadınlara məxsus, qadınlara aid. Zənənə ayaqqabı. – Sarı başmaq zənənə; Gözəl çoxdu, mənə nə? Qoy ilqar qənim olsun; İlk yarından dönənə