HAKE

Haker (ing. hacker, hack - yarmaq, sındırmaq) — əməliyyat sistemlərini bütünlüyü ilə bilən, dərinliklərinə enən, kompüterlərlə dərinləməsinə maraqlanan, proqramlamanı profesional dərəcədə bilən kompüter mütəxəssisləridir, deyə bilərik. Hakerlər hər hansı bir sistemin quruluşu üzərində sistem xətası və ya sistem açıqları tapa bilər, bu açıqların səbələrini bilərlər. Heç bir zaman öyrəndikləri ilə kifayətlənməz, daima daha çoxunu öyrənmək cəhdi içərisindədirlər. == Yaranma tarixi == Haker sözü XX əsrin 60-cı illərində informasiya texnologiyalarının inkişafı nəticəsində əmələ gəlmişdir. Haker sözü ümumiyyətlə əksərən sərt mənada başa düşülür, lakin onun çoxlu mənaları da var: Hakerlər əksər adi istifadəçilərdən fərqli olaraq proqramları detallarına kimi tədqiq etməkdən həzz alır, onların imkanlarını genişləndirməyə çalışır. Bir kəs ki, proqramlaşdırmanı çox həvəslə, şövqlə aparır və ya proqramlaşdırmanı nəzəriyyədən daha çox real şəkildə aparmağı xoşlayır. Bir şəxs ki, sürətli proqramlaşdırmanı bacarır. Öz peşəsi üzrə ekspert, öz peşəsində şövqlə işləyən. Ola bilsin ki, astronomiya hakeri.

Hakerin Manifesti (ing. The Conscience of a Hacker) — Haker Manifesti daha çox "The Mentor" ləqəbi ilə tanınan Amerikalı Lloyd Blenkenşip tərəfindən yazılmışdı. Manifesti yazan zaman Haker'ın 11 yaşı var idi və manifest yazıldıqdan sonra FBI tərəfindən həbs edilmişdi. Bu manifest dünyadakı ən məşhur "Haker Manifesti" olaraq qəbul edilmişdir və 8 Yanvar 1986-cı ildə Amerika Birləşmiş Dövlətlərində yayımlanmışdır. Manifesti hazırlayan kişinin məqsədi gerçək haker fəlsəfəsini və dünya anlayışını dünya xalqına və Dövlət Orqanlarına göstərmək və yayımlamaq idi. O gündən sonra "Haker Manifesti" digər bütün böyük Hakerlərin — örnək olaraq "Astalavista" və ya "CCC" (Chaos Computer Club) qruplarının tanıdığı bu idarəçiliyə Hakerlar uymaq məcburiyyətindədirlər. Bu idarəçiliyə sadəcə profesional Hakerlar deyil bütün həvəskar Hakerlar da uymağa çalışırlar. Manifest Haker etikasının əsasında duran sənədlərdən biri kimi hesab edilir. Haker Manifesti: Bugün bir digəri daha tutuldu, başdan başa bütün qəzetlərdə idi. "Kompüter cinayətindən gənc biri həbs edildi", "Bank təxribatından sonra haker tutuldu"...

Sertifikatlı etik haker — mütəxəssislərə EC-Council tərəfindən informasiya təhlükəsizliyi üzrə verilən sertifikatdır. ABŞ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən tanınır. Şəbəkə təhlükəsizliyi sahəsində müvafiq səviyyədə biliklərin olmasını təsdiq edir. Etik hakerlər, adətən təşkilatlar tərəfindən istifadə olunurlar, informasiya təhlükəsizliyi boşluqlarını aşkar etmək və aradan qaldırmaq məqsədilə hakerlərin istifadə etdikləri eyni metodlardan istifadə edərək şəbəkələrə və ya kompüter sistemlərinə daxil olmağa cəhdlər edirlər. CEH sertifikat imtahanı şəbəkə protokollarının, əməliyyat sistemlərinin və tətbiqi proqramların boşluqları, troyanlar, viruslar, rutkitlər, informasiyanın toplanması, şəbəkənin daranması və resursların inventarlaşdırılması, veb-serverlərin və simsiz şəbəkələrin sındırılması, informasiya təhlükəsizliyi vasitələrinin aldadılması, nüfuzetmə testləri, DoS hücumların, SQL-inyeksiya hücumlarının həyata keçirilməsi, seansların ələ keçirilməsi və s. kimi sahələri əhatə edir. İmamverdiyev Y. N, "İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti", 2015, "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 160 səh.

Con Uintrop Hakett (ing. John Winthrop Hackett; d. 4 fevral 1848 – ö. 19 fevral 1916) — Avstraliyalı sahibkar və "Qərbi Avstraliya" qəzetinin baş redaktoru; Qərbi Avstraliya Universitetinin yaradıcısı. == Təhsilə qayğısı == Con Uintrop Hakett tərəfindən 1911-ci ildə Qərbi Avstraliya Universitetinin yaradılması təşəbbüsü irəli sürülmüşdür. O, həmin vaxt sahibkar və "Qərbi Avstraliya" qəzetinin baş redaktoru idi. Bundan sonra universitetin yaradılmasında əsas rol oynayan Kral komissiyasının sədri olur. Sonradan Con Uintrop Hakett yeni yaradılmış universitetin kansleri təyin olunur. C.U.Hakett şəxsi büdcəsindən Qərbi Avstraliya Universitetinin inkişafı və Pert şəhərində universitet binalarının tikintisi üçün 425000 funt-sterlinq dəyərində vəsait ayırmışdır. == Xatirəsi == Hazırda Qərbi Avstraliya Universitetinin kampusunda yerləşən bir çox binalar Con Uintrop Hakettin adını daşıyır.

Grevillea acanthifolia (lat. Grevillea acanthifolia) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea acanthifolia (A.Cunn.) Christenh. & Byng == Yarımnövləri == Grevillea acanthifolia subsp. acanthifolia Grevillea acanthifolia subsp. paludosa Makinson & Albr. Grevillea acanthifolia subsp. stenomera (F.Muell. ex Benth.) McGill.

Grevillea acerata (lat. Grevillea acerata) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea acerata (McGill.) Christenh.

Grevillea acrobotrya (lat. Grevillea acrobotrya) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea acrobotrya (Meisn.) Christenh.

Grevillea acropogon (lat. Grevillea acropogon) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea acropogon (Makinson) Christenh.

Grevillea acuaria (lat. Grevillea acuaria) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea acuaria (F.Muell. ex Benth.) Christenh. & Byng === Heterotipik sinonimləri === Grevillea aculeolata S.Moore Grevillea aculeolata var.

Grevillea adenotricha (lat. Grevillea adenotricha) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea adenotricha (McGill.) Christenh.

Grevillea agrifolia (lat. Grevillea agrifolia) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea agrifolia (A.Cunn. ex R.Br.) Christenh. & Byng == Yarımnövləri == Grevillea agrifolia subsp. agrifolia Grevillea agrifolia subsp.

Grevillea alpina (lat. Grevillea alpina) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea alpina (Lindl.) Christenh. & Byng === Heterotipik sinonimləri === Grevillea alpestris Meisn. Grevillea alpestris var. helianthemifolia Meisn. Grevillea alpina var. aurea Guilf. Grevillea alpina var. dallachiana Guilf.

Grevillea alpivaga (lat. Grevillea alpivaga) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea alpivaga (Gand.) Christenh.

Grevillea angustiloba (lat. Grevillea angustiloba) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Grevillea ilicifolia var. angustiloba F.Muell. Hakea angustiloba (F.Muell.) Christenh. & Byng == Yarımnövləri == Grevillea angustiloba subsp. angustiloba Grevillea angustiloba subsp.

Grevillea annulifera (lat. Grevillea annulifera) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea annulifera (F.Muell.) Christenh.

Grevillea aquifolium (lat. Grevillea aquifolium) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea aquifolium (Lindl.) Christenh. & Byng === Heterotipik sinonimləri === Grevillea variabilis Lindl.

Grevillea sericea (lat. Grevillea sericea) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Embothrium sericeum Sm. === Heterotipik sinonimləri === Hakea arachnoidea Christenh. & M.W.Chase == Yarımnövləri == Grevillea sericea subsp. riparia (R.Br.) Olde & Marriott Grevillea sericea subsp.

Grevillea arenaria (lat. Grevillea arenaria) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Embothrium arenarium (R.Br.) Dum.Cours. Hakea arenaria (R.Br.) Christenh. & Byng == Yarımnövləri == Grevillea arenaria subsp. arenaria Grevillea arenaria subsp.

Grevillea argyrophylla (lat. Grevillea argyrophylla) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea argyrophylla (Meisn.) Christenh.

Grevillea armigera (lat. Grevillea armigera) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea armigera (Meisn.) Christenh.

Grevillea asparagoides (lat. Grevillea asparagoides) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea asparagoides (Meisn.) Christenh.

Grevillea aspleniifolia (lat. Grevillea aspleniifolia) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea aspleniifolia (Knight) Christenh. & Byng === Heterotipik sinonimləri === Grevillea aspleniifolia var. shepherdiana F.Muell. Grevillea aspleniifolia var. shepherdii Maiden & Betche Grevillea aspleniifolia var.

Grevillea australis (lat. Grevillea australis) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea australis (R.Br.) Christenh. & Byng === Heterotipik sinonimləri === Grevillea amplifica F.Muell. ex Meisn. Grevillea australis var. brevifolia Hook.f. Grevillea australis var. erecta Hook.f. Grevillea australis var.

Benks qrevilleyası (lat. Grevillea banksii) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Hakea banksii (R.Br.) Christenh. & Byng Stylurus banksii (R.Br.) O.Deg. === Heterotipik sinonimləri === Grevillea banksii f. albiflora (O.Deg.) O.Deg. & I.Deg. Grevillea forsteri T.Moore Stylurus banksii f. albiflora O.Deg.