İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Pentada

    beş sözlü birləşmə.

    Tam oxu »
  • Pepsepsiya

    hiss orqanlarının köməyilə gerçəkliyin bilavasitə inikası, qavrayışı. Kommunikasiya aktında, əsasən, görmə və eşitmə persepsiyası fərqləndirilir

    Tam oxu »
  • Perifrastik

    perifraz olan.

    Tam oxu »
  • Perifrastik tərcümə

    məzmunun (sözlərin, realilərin) digər formada və digər sözlərlə təsviri şəklində verilməsi.

    Tam oxu »
  • Perifraz (perifraza)

    1. Birbaşa adı əvəz edən təsviri ifadədir ki, o, birbaşa adı çəkilməmiş predmetin əlamətlərini özündə saxlayır

    Tam oxu »
  • Perifraz (perifrazlaşdırma)

    eyni fikrin digər sözlərlə eyni dildə verilməsi.

    Tam oxu »
  • Perifraz sistemi

    «məna↔mətn» modelində sinonimik deyimlər arasında sadə məna ekvivalentləri verən qaydalar toplusu.

    Tam oxu »
  • Perifrazlamaq

    şərh etmək perifraz şəklində şərh etmək; başqa sözlərlə demək.

    Tam oxu »
  • Perlokusiya

    nitq aktının nitqdənkənar nəticələr ilə əlaqəsi.

    Tam oxu »
  • Persepsiya

    duyğu orqanları ilə gerçəkliyin qavranılması. Kommunikasiya aktında əsasən görmə və eşitmə persepsiyası fərqləndirilir

    Tam oxu »
  • Perspektivli

    gələcək, gözlənilən, nəzərdə tutulan, mümkün.

    Tam oxu »
  • Peşə dialekti

    bir peşəni, yaxud məşğulluq növü altında insanları birləşdirən sosial dialektin növündən biri.

    Tam oxu »
  • Peşəkar dili

    1. Bir peşəyə məxsus dil vasitəsilə yaranmış dil növü. Hal-hazırda bu növ dil ünsiyyət sistemində müxtəlif jarqonlaşdırılmış (məsələn, dənizçilərin

    Tam oxu »
  • Peşəkar leksika

    vahid peşədə birləşmiş insanların nitqində istifadə olunan bu peşəkar qrupa aid olan leksika.

    Tam oxu »
  • Peşəkar sinxron tərcümə

    beynəlxalq konfranslarda şifahi tərcümənin elə növüdür ki, eşitməni eyni vaxtda qavrama vasitəsilə (üstəgəl bəzən «vərəqdən» görmə ilə) şifahi məl

    Tam oxu »
  • Peşəkar tərcümə

    1. Xüsusi hazırlıq, vərdiş və bacarığın digər dildə yaradılmasına istiqamətlənmiş xüsusi dil fəaliyyəti

    Tam oxu »
  • Peşəkarlıq

    bu və ya digər peşəkar qrupun nitqinə xas olan söz, yaxud ifadələr.

    Tam oxu »
  • Pıçıldama

    Kabinədən kənar «pıçıldama» sinxron tərcümə.

    Tam oxu »
  • Plan

    1. Dil işarəsinin tərəfindən biri onun iki aspektindən biri kimi. 2. Dil hadisələrinin nəzərdən keçirilməsi üsulu, nəzər nöqtəsi

    Tam oxu »
  • Pleonazm (artıqlıq)

    1. Dil vahidinin daimi xassəsinin izafi ifadəsi. 2. Çoxsözlük ifadəsidir ki, onlar təkmənalı və bununla da artıq sözləri (əgər onlar üslubi tapşırıq

    Tam oxu »
  • Poetema

    poetik əsər üçün xarakterik olan və məişət nitqində az işlənən söz, yaxud söz birləşməsi.

    Tam oxu »
  • Poetik (metasemiotik) funksiya

    nitq deyiminin formasını ifadə edən funksiya.

    Tam oxu »
  • Poetik mətnin prozaik (nəsri) adaptasiyası

    bax: tərcüməadaptasiya.

    Tam oxu »
  • Poetik tərcümə

    1. Poetik tərcümə bədii tərcümədən fərqli olaraq publikanın zövqünə, bilik, təfəkkür səviyyəsinə, xarakter və tələblərinə uyğun olmalıdır

    Tam oxu »
  • Poeziya tərcüməsi

    etiraf etmək lazımdır ki, poeziyanın tərcüməsi zamanı tamamilə spesifik problemlər yaranır. Belə ki, ritm, ölçü, qafiyə və s

    Tam oxu »
  • Poeziyanın nəsrlə tərcüməsi

    bax: nəsr tərcüməsi (prozaik tərcümə).

    Tam oxu »
  • Poliqlot

    çox dil bilən adam.

    Tam oxu »
  • Poliloji nitq

    üç və daha artıq söhbətdə iştirak edən insanlar arasında gedən dil ünsiyyəti formalarından biri; kollektiv ünsiyyətin formalarından biri

    Tam oxu »
  • Poliloq

    1. Danışan və qulaq asan bir sıra adamlar arasında gedən söhbət. Danışanların sayı (ikidən artıq) bu prinsipi dəyişdirmir

    Tam oxu »
  • Polisemiya

    leksik vahidlərin çoxmənalılığı.

    Tam oxu »
  • Postalqoritmik mərhələ

    baza dilində (BD) linqvistik vahidlərin seçilməsində bir sıra statistik - leksikoqrafik məsələlərin nəticələrinin qiymətini və təsvirini özündə birlə

    Tam oxu »
  • Postredaktə

    maşın tərcüməsindən sonra mətnin insan tərəfindən redaktə olunması.

    Tam oxu »
  • Postulat

    ilkin qəbul edilmiş nəzəri müddəa.

    Tam oxu »
  • Pozulmuş semasioloji əlaqə

    dil işarələrinin denotatla əlaqəsidir ki, kommunikant tərəfindən qəbul edilmir.

    Tam oxu »
  • Praktikologiya

    həm də tərcümələrin ictimai realizə nəzəriyyəsidir.

    Tam oxu »
  • Praqmatik

    praktik cəhətdən səmərəli nəticə verməni tanıyan və ona əsaslanan praqmatizm.

    Tam oxu »
  • Praqmatik adaptasiya

    1. Alıcının informasiya ehtiyatını nəzərə alan ilkin mətnin dəyişdirilməsi. 2. Praqmatik mənanın ilkin deyimin dəyişdirilməsi uçotu ilə verilməsi

    Tam oxu »
  • Praqmatik adekvat tərcümə

    ilkin deyimdə olan praqmatik mənanın verilməsi tələblərinə cavab verən tərcümə.

    Tam oxu »
  • Praqmatik ekvivalentlik

    bax: ekvivalentliyin növləri.

    Tam oxu »
  • Praqmatik məna

    müxtəlif alıcılar və alıcılar qrupu tərəfindən deyimdə dil informasiyasının spesifik qavrayışını özündə birləşdirir

    Tam oxu »
  • Praqmatik münasibətlər

    semiotikada bu və ya digər işarə sistemindən istifadə edən işarələr və şəxslər arasında münasibətlər

    Tam oxu »
  • Praqmatika

    1. Dilin dildən istifadə edən bu və ya digər şəxsə münasibətini tədqiq edən və seçən dil tədqiqatının plan və aspektlərindən biri

    Tam oxu »
  • Predikativ rəmz

    predikatların yazılışını özündə birləşdirən və rəmzlər qrupuna aid olan tərcüməçilikdə tez yazmanın rəmzi

    Tam oxu »
  • Predmet

    prosesdə iştirak edən əşyaları və canlıları özündə birləşdirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
  • Predmet situasiyası

    1. Deyimdə predmetlər və onlar arasında təsvir olunanlar. 2. Deyimdə gerçəkliyin təsvirinin bir hissəsi

    Tam oxu »
  • Presizion informasiya

    deyimdə informasiya bazası. Yadda saxlama üçün mürəkkəbdir və şifahi tərcümədə xüsusi çətinlik yaradır

    Tam oxu »
  • Presizion sözlər

    ümumişlək sözlərdən fərqli olaraq birmənalı olub, adətən, konkret assosiasiyalar yaratmır. Şifahi tərcümədə isə müəyyən çətinliklər yaradır

    Tam oxu »
  • Presuppozisiya (önmövqe)

    1. Cümlənin məna komponentidir ki, o cümlənin məna cəhətdən qeyri-konkret qəbul edilməməsi üçün həqiqi, doğru olmalıdır

    Tam oxu »
  • Produktiv (məhsuldar) leksika

    çoxlu informasiyanı assosiasiya edən, buna görə də deyimin konstruksiyalaşması üçün sərbəst istifadə edilən leksika

    Tam oxu »
  • Proksema

    proksemanın emik vahidi, daha doğrusu, ünsiyyətin xarakterinə müvafiq olan kommunikantın ətrafında özünəməxsus kommunikativ aktın iş məkanı keyfiyy

    Tam oxu »