İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Praktikologiya

    həm də tərcümələrin ictimai realizə nəzəriyyəsidir.

    Tam oxu »
  • Praqmatik

    praktik cəhətdən səmərəli nəticə verməni tanıyan və ona əsaslanan praqmatizm.

    Tam oxu »
  • Praqmatik adaptasiya

    1. Alıcının informasiya ehtiyatını nəzərə alan ilkin mətnin dəyişdirilməsi. 2. Praqmatik mənanın ilkin deyimin dəyişdirilməsi uçotu ilə verilməsi

    Tam oxu »
  • Praqmatik adekvat tərcümə

    ilkin deyimdə olan praqmatik mənanın verilməsi tələblərinə cavab verən tərcümə.

    Tam oxu »
  • Praqmatik ekvivalentlik

    bax: ekvivalentliyin növləri.

    Tam oxu »
  • Praqmatik məna

    müxtəlif alıcılar və alıcılar qrupu tərəfindən deyimdə dil informasiyasının spesifik qavrayışını özündə birləşdirir

    Tam oxu »
  • Praqmatik münasibətlər

    semiotikada bu və ya digər işarə sistemindən istifadə edən işarələr və şəxslər arasında münasibətlər

    Tam oxu »
  • Praqmatika

    1. Dilin dildən istifadə edən bu və ya digər şəxsə münasibətini tədqiq edən və seçən dil tədqiqatının plan və aspektlərindən biri

    Tam oxu »
  • Predikativ rəmz

    predikatların yazılışını özündə birləşdirən və rəmzlər qrupuna aid olan tərcüməçilikdə tez yazmanın rəmzi

    Tam oxu »
  • Predmet

    prosesdə iştirak edən əşyaları və canlıları özündə birləşdirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
  • Predmet situasiyası

    1. Deyimdə predmetlər və onlar arasında təsvir olunanlar. 2. Deyimdə gerçəkliyin təsvirinin bir hissəsi

    Tam oxu »
  • Presizion informasiya

    deyimdə informasiya bazası. Yadda saxlama üçün mürəkkəbdir və şifahi tərcümədə xüsusi çətinlik yaradır

    Tam oxu »
  • Presizion sözlər

    ümumişlək sözlərdən fərqli olaraq birmənalı olub, adətən, konkret assosiasiyalar yaratmır. Şifahi tərcümədə isə müəyyən çətinliklər yaradır

    Tam oxu »
  • Presuppozisiya (önmövqe)

    1. Cümlənin məna komponentidir ki, o cümlənin məna cəhətdən qeyri-konkret qəbul edilməməsi üçün həqiqi, doğru olmalıdır

    Tam oxu »
  • Produktiv (məhsuldar) leksika

    çoxlu informasiyanı assosiasiya edən, buna görə də deyimin konstruksiyalaşması üçün sərbəst istifadə edilən leksika

    Tam oxu »
  • Proksema

    proksemanın emik vahidi, daha doğrusu, ünsiyyətin xarakterinə müvafiq olan kommunikantın ətrafında özünəməxsus kommunikativ aktın iş məkanı keyfiyy

    Tam oxu »
  • Proksemika

    insan davranışının məkan parametrlərini öyrənən elm sahəsi.

    Tam oxu »
  • Proqram

    1. Konkret EHM komanda sistemi ilə yazılmış qaydalar sistemi. 2. Maşın dilində verilmiş məsələlər həllinin alqoritmi

    Tam oxu »
  • Proqramlaşdırıcı linqvistika

    bu elə alqoritm linqvistikasıdır.

    Tam oxu »
  • Proses

    hərəkət, hadisə və s. bildirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
  • Prospektiv

    strukturun növbəti elementinə işarə edən.

    Tam oxu »
  • Protokol tədbir

    işgüzar ünsiyyətin daha məhdud formal şəraitdə - qəbullar, banketlər, prezentasiyalar və s. formasında aparılan növü

    Tam oxu »
  • Protomətnin mövcudluğu

    bu, mətnyaradıcılıq fəaliyyətidir ki, metamətni yaradan subyekt (bax, metamətn subyekti). Metamətn yaradılmasında əldə rəhbər tutulan aspektlər - əlaq

    Tam oxu »
  • Prozaik tərcümə

    köməkçi tərcümə. O yalnız tanışlıq funksiyası yerinə yetirir və buna görə də, adətən, poetik tərcüməni tam şəkildə əvəz edə bilməz

    Tam oxu »
  • Psevdotərcümə

    bax, tərcümə simulyasiyası.

    Tam oxu »
  • Psixolinqvistika

    1. Məzmun nöqteyi-nəzərdən və kommunikativ dəyərdən nitq aktının konkret kommunikativ fikrə, daha doğrusu, təbii dilin köməyilə verilən məlumatın təbi

    Tam oxu »
  • Psixoloji xəbər

    psixoloji mahiyyətə görə şüurda sıraya görə ikinci yaranmış və ona əks üzvüdən, psixoloji mübtədadan fərqləndirmə, yalnız dayanma mövqeyinə görə h

    Tam oxu »
  • Psixoloji mübtəda

    psixoloji mahiyyətə (yükə) malik və şüurda sıraya görə yaranmış ilkin təsəvvür.

    Tam oxu »
  • Publisist tərcümə

    publisist əsərlərin, ictimai-siyasi ədəbiyyatın, tənqidin və natiq nitqinin tərcüməsi.

    Tam oxu »
  • Publisistik mətnin tərcüməsi

    əgər publisistik mətni müxtəsərlik, artıq sözlərdən kənarlaşmaya can atma fərqləndirirsə, tərcüməçi də eyni müxtəsərliyə can atmalıdır

    Tam oxu »
  • Punktuasiya (durğu işarələri)

    rubrika elementi və struktur formalaşdırma: durğu işarəsi müəyyən semaktik-sintaktik və funksional- kommunikativ əhəmiyyətə malikdir

    Tam oxu »
  • Purizm

    dilin təmizliyini, toxunulmazlığını saxlamaq cəhdi, dildə hər hansı yeniliklərə qarşı mübarizə (neologizmlər, xarici dildən alınmalar) ədəbi dili nor

    Tam oxu »
  • Rakurs

    nəzər nöqtəsi, baxış bucağı

    Tam oxu »
  • Ranq

    1. Tezlik lüğətlərində sözformaların sıra nömrəsi. 2. Ranq tezlik lüğətlərində ranjirə olunmuş cərgədə sözformanın ortaya çıxmasında (mətndə işlənmə

    Tam oxu »
  • Ranq tezlik lüğəti

    1. Lüğət vahidlərinin azalma tezliyi üzərində qurulmuş lüğət. 2. Ranq üzrə sözlərin, daha doğrusu, onların işlədilməsi (rast gəlinməsi) tezliyi ü

    Tam oxu »
  • Reaksiya

    1. Adətən reaksiya dedikdə bir məlumata «cavab» nəzərdə tuturuq. 2. Bax, həm də ünsiyyət effekti.

    Tam oxu »
  • Real aktantlar

    situasiyanın substantiv elementləri, subyekt, obyekt, substansiya prosesinin həyata keçirməsini əngəlləyən, yaxud ona kömək edən məkan, yaxud zaman ko

    Tam oxu »
  • Reali - sözlər

    ilkin dilin daşıyıcılarının praktik təcrübəsində mövcud olmayan və buna görə də ekvivalentlərə malik olmayan əşyaları, hadisə və anlayışları bildirən

    Tam oxu »
  • Realilər

    1. Başqa dildə danışan insanların praktik nitqində mövcud olmayan predmet, əşya anlayışı, situasiya bildirən söz, yaxud realiyalar

    Tam oxu »
  • Realilər tərcüməsinin əsas üsulları

    1. Transliterasiya və transkripsiya. Realiyanı bildirən konkret sözün ya yazıda onun kökünün öz dilində, yaxud öz dilində şəkilçilərlə birlikdə bil

    Tam oxu »
  • Redaktəönü

    mətnin maşına, maşın tərcüməsinə daxil edilməsinə qədər qabaqcadan redaktə olunması.

    Tam oxu »
  • Redusiya olunan əlaqə

    mətnlərarası invariantın semantikasının saxlanılması zamanı mətnin ayrı-ayrı səviyyəsində aksent edilən iki mətn arasındakı münasibətlər

    Tam oxu »
  • Referat

    1. İlkin sənədin müxtəsər izahını əks etdirən ikinci sənəd. Referatın əsas məqsədi - izah olunan işin əsas müddəaları ilə tanış etməkdən ibarətdir

    Tam oxu »
  • Referat çıxarma

    mətndə tanışlıqla bağlı nitq fəaliyyətinin mürəkkəb növüdür ki, mətndə onda olan verilmiş informasiyanın, yaxud əsas məzmunun yazılı şəkildə verilm

    Tam oxu »
  • Referat-xülasə

    referat-xülasədə onun əsas müddəaları materialın olduqca yığcam şəkildə təqdim olunması ilə bərabər bütün ikinci dərəcəliləri atılır

    Tam oxu »
  • Referat-konspekt

    referat-konspektdə əslin yığcam şəkildə onun materialını möhkəmləndirən mühüm müddəaları gətirilir

    Tam oxu »
  • Referat üzərində işin ardıcıllığı

    1. Referat üçün nəzərdə tutulmuş sənədi diqqətlə oxumaq. 2. Tamamlanmış fikri əks etdirən sənədin mətnini bölmək

    Tam oxu »
  • Referatın həcmi

    referatın tamlığına və həcminə, eləcə də onun tərtib olunması xüsusiyyətləri referatın təyinatından və onu sifariş verənin konkret tələbi ilə bağlıdı

    Tam oxu »
  • Referatın strukturu

    adətən referat aşağıdakı hissələrdən ibarət olur: 1) referat edilən sənədin başlığı olan biblioqrafik təsvirdən; 2) orijinalın əsas fikrini əks etdirə

    Tam oxu »
  • Referativ annotasiya

    bax: annotasiya.

    Tam oxu »