PARTİYA

1. PARTİYA Azadlıq istəyən bütün ölkələr; Mənim partiyama xilaskar deyir (M.Rahim); FİRQƏ (köhn.) O [Əli] də anası olan firqə iclasında idi (M.Hüseyn); HİZB (köhn.) Xanım: Siyasi olmaq istəyir. Hizb düzəldir (M.İbrahimov).

2. partiya bax əl 2

PARTA
PARTİYAÇI
OBASTAN VİKİ
50 sentlik partiya
Umaodan (çin. sadə. 五毛党, pinyin: wǔmáodǎng, həmçinin 50 sentlik partiya, ing. 50 Cent Party; və ya 50 sentlik ordu, ing. 50 Cent Army) — ÇXR hökuməti, Çin Kommunist Partiyası və yürüdülən dövlət siyasəti barədə müsbət fikirlər yazan, hökumət tərəfdarı olan çinli bloqerlərə verilmiş qeyri-rəsmi ad. Bu ad çin dilindəki "u mao", yəni 5 szyao (0,5 yuan) sözündən götürülmüşdür. Ehtimal olunur ki, onlar internetdə yazdıqları hər şərhə və yazıya görə məhz bu qədər pul alırlar, amma eyni zamanda, ölkədə bu işi pulsuz icra edən çox sayda könüllü də var. Çində internet istifadəçilərinin ümumi sayı 300 milyondan artıqdır. Bu cür istifadəçilərin isə dəqiq sayı məlum deyil, amma on minlərlə olduğu güman edilir; Britaniyanın The Guardian qəzetinin qiymətləndirməsinə görə isə hətta 280-300 min nəfərə çatır.Umaodanlar çatlarda, bloqlarda və forumlarda fəaliyyət göstərirlər. Ən gərgin mövzular Tayvan və Tibet məsələsi, həmçinin, ölkədəki epidemiyalar, ətraf mühitin çirklənməsi, internetdə senzura və dissidentlərin həbsləridir.
Adal (partiya, Qazaxıstan)
Adal (qaz. «Адал» партиясы; qaz. адал — ədalətli) — Qazaxıstanda fəaliyyət göstərən rəsmi qeydiyyatdan keçmiş siyasi partiya. Partiyanın sədri Serik Sultanqalidır.26 aprel 2013-cü ildə Adilet və Ruhaniyyət partiyalarının birləşməsi (birləşməsi) nəticəsində qeydə alınmışdır. == Tarixi == 26 aprel 2013-cü il tarixində "Adilet" və "Ruhaniyyət" partiyaları "Birlik" Partiyasına birləşməyə qərar verdilər.2016-cı ildə keçirilən Məclisi seçkilərində seçicilərin 0,29% -i partiyaya səs verdi, partiya son altıncı yeri tutdu və parlamentə gəlmədi. Partiya üzvlərinə görə, kampaniya Konstitusiyaya, milli və beynəlxalq seçki qanunvericiliyinə tam uyğundur və MSK seçkilərdə iştirak edən bütün siyasi partiyalar üçün bərabər imkanlar və şərtlər təmin etdi. "Бірлік" partiyası 2019 və 2015 prezident seçkilərində namizədini irəli sürmədi. 5 noyabr 2020-ci ildə partiyanın siyasi şurasının iclasında siyasi təşkilatın "Бірлік" dən "Adal" adlandırılmasına qərar verildi . 20 noyabr 2020-ci il tarixində Qazaxıstan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının "ADAL" Siyasi Partiyası İctimai Birliyinin Qazaxıstan Respublikası partiya siyahıları ilə seçilən millət vəkili seçkilərində iştirakına qəbul edilməsi haqqında rəsmi fərmanı , nəşr edilmişdir. == Partiyanın seçkiqabağı proqramı == 19 noyabr 2020-ci ildə Nur-Sultan "ADAL" siyasi partiyasının VII Qurultayına ev sahibliyi etdi.
Auıl (siyasi partiya)
«Auıl» Xalq Demokratik Vətənpərvərlər Partiyası (qaz. «Ауыл» халықтық-демократиялық патриоттық партиясы; qaz. ауыл — kənd) — Qazaxıstanda fəaliyyət göstərən siyasi partiya. Ölkə Məclisdə (parlamentdə) təmsil olunmur. Siyasi partiya 1 mart 2002-ci ildə qeydiyyata alındı; 2 aprel 2003-cü ildə yenidən qeydiyyata alındı. Partiyanın sədri Qazaxıstan Respublikası Parlamenti Senatının deputatı, aqrar məsələlər və kənd ərazilərinin inkişafı komitəsinin sədri Əli Abdikarimoviç Bektayevdir. == Tarixi == 2007-ci il Məclis seçkilərində partiya% 1.51 səs toplayaraq Parlamentə daxil olmadı. 2011-ci il prezident seçkiləri elan edildikdən sonra partiyanın qərargah rəisi Zhanibek Nagimetov, Qazaxıstan Sosial Demokrat Partiyası "Auıl" un öz namizədini irəli sürəcəyini açıqladı, lakin sonradan partiya bu seçkilərə qatılmadı. 2 dekabr 2011-ci il tarixdə Astanada Qazaxıstan Sosial Demokrat Partiyası "Auıl" VIII fövqəladə qurultayı keçirildi, burada 120-dən çox nümayəndə iştirak etdi. 2012 seçkiləri üçün Parlament Məclisi millət vəkilliyinə namizəd olaraq partiya siyahısına 23 nəfər - mədəniyyət xadimləri, akademiklər, elm adamları, təsərrüfat rəhbərləri daxil idi.
Azad Vətən (siyasi partiya)
"Azad Vətən" (erm. Ազատ Հայրենիք, Azat Hayrenik) — Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının hakim partiyası. == Tarixi == "Azad Vətən" partiyası 29 yanvar 2005-ci ildə təsis edilmişdir. Partiyanın sədri 16 dekabr 2020-ci il tarixinədək prezident Arayik Arutyunyandır. 19 iyun 2005-ci ildə "Azad Vətən" partiyası 33 yerdən 12-ni qazanmış və bundan sonra Arayik Arutyunyan partiyanın sədri seçilmişdir. 23 may 2010-cu ildə Qondarma DQR Milli Məclisinə deputat seçkilərində "Azad Vətən" partiyası proporsional sistem üzrə 46,4% səs toplamış və14 deputat mandatı qazanmış, parlamentdə çoxluq təşkil etmişdir. Fraksiya rəhbəri Qaqik Petrosyan olmuşdur. 2015-ci ildə VI çağırış Milli Məclisə keçirilən seçkilərdə "Azad Vətən" partiyası 47,6 səs qazanaraq majoritar sistemlə seçilənlərlə birlikdə 15 deputat mandatı qazanaraq parlament çoxluğunu təşkil etmişdir. Fraksiya rəhbəri Artur Tovmasyan olmuşdur. 2020-ci il seçkilərində partiya 33 yerdən 16-nı qazanmışdır.
Demokrat Partiya
Demokrat Partiya — Türkiyədə 7 yanvar 1946-cı ildə yaradılmış siyasi partiya. DP-nin yaradılışı ilə ölkə çoxpartiyalı sistemə keçir. 1950-ci ildə hakimiyyətə gələn Demokrat Partiya həmçinin 1954,1957 seçkilərində qələbə qazanmışdır. 27 may 1960 hərbi çevrilişindən sonra devrilən siyasi qurum həmin ilin sentyabrın 29-da bağlanmışdır. == Partiyanın quruluşu == 1946-cı ilə qədər Türkiyədə təkpartiyalı sistem hökm sürürdü. 1923-cü ildə Mustafa Kamal Atatürkün öncüllüyü ilə yaranan Cümhuriyyət Xalq Partiyası ölkədə yeganə siyasi partiya olmaqda qalırdı. Hələ 1924 və 1930-cu illərdə müvafiq olaraq Sərbəst Firqə və Tərəqqipərvər Cümhuriyyət Firqəsinin yaradılması ilə çoxpartiyalı sistemə keçidə cəhd edilsədə uğursuzluqla sonladı. Ancaq demokratik qüvvələr güclənməkdə idi. CHP-yə müxalifətin yaranmasını tələb edən əsas problemlərdən biri Türkiyənin iqtisadi geriliyi, əhalinin böyük bir hissəsinin təminatının aşağı olması və iqtidarın bu problemləri aradan qaldırılması üçün etdiyi islahatların istənilən nəticəni verməməsi idi.Digər bir səbəb təkpartiya sistemin demokratik parlament respublikası idealarına uyğun olmamasıydı. 1938-ci ildə Atatürkün ölümündən sonra prezident seçilən İsmət İnönünün pul əskinaslarında təsvir edilməsi, ona "Şef" ünvanının verilməsi parlamentdə çox böyük etirazlara səbəb oldu.
Gənc Partiya
Genç Parti (Gənc Partiya), GP Türkiyə Respublikasındakı siyasi partiyalardan biri. Hazırda Cem Uzan partiyanın başındadır. Partiya Cem Uzan tərəfindən 23 avqust 2002 tarixində qurulub. Partiyanın ideologiyası liberal, demokratik, layiq və milliyətçilikdir.
Qruplaşma (partiya)
Qruplaşma (ivr. ‏המערך‏‎) — İsraildəki iki siyasi ittifaqın adıdır, hər ikisi də İsrail İşçi Partiyasına birləşərək mövcudluğunu sona çatdırdı. İlk uyğunlaşma 1965 Mapay və Ahdut HaAvodanın ittifaqı idi. İki partiya müstəqil olaraq mövcud olmağa davam etdi, lakin birgə seçki siyahılarını təqdim etdilər. Tez-tez Əmək Birliyi adlandırılan ittifaq 1968-ci ildə Rafi ilə birləşərək unitar İsrail İşçi Partiyasını yaratana qədər üç il davam etdi.
REAL (partiya)
Respublikaçı Alternativ Partiyası və ya qısaca REAL — Azərbaycan Respublikasında 25 dekabr 2008-ci ildə hərəkat olaraq təsis edilən, 31 avqust 2020-ci ildə dövlət qeydiyyatına alınan siyasi partiya. == Tarixi == 2009-cu ildə keçirilən referendumda dəyişdirilən konstitusiyaya görə "bir şəxsin iki dəfədən artıq prezident seçiləbilməsi" REAL-ı hərəkətə keçirdi. REAL bunu cümhuriyyət təməllərinə zərər və xəyanət kimi gördü. Facebook üzərində 2009-cu ildə REAL Hərəkatı quruldu. 2013-cü il prezident seçkilərinə qatılmaq istəyən İlqar Məmmədov İsmayıllıda təşkil olunan mitinqlərə qatıldı. İlqar Məmmədov ictimai asayişi pozma səbəbindən 7 il müddətinə həbs edildi. 7 və 8 aprel 2018-ci il tarixlərində 2 mərhələli şəkildə Real Alternativ Hərəkatı 1-ci təsis Qurultayını keçirərək Real Partiyasını yaratmışdır. Partiyanın seçkili orqanlarına səs vermə yolu ilə 40 nəfər Məclis üzvü, İlqar Məmmədov isə səs çoxluğu ilə partiya sədri seçilmişdir. 2018-ci ilin yay fəslində artıq REAL partiyasının sədri İlqar Məmmədov şərti azadlığa buraxıldı. 2019-cu ildə partiyada qurultaya hazırlıq addımları atıldı, məclis və idarə heyəti buraxıldı.
Siyasi partiya
Siyasi partiya — öz namizədlərini siyasi vəzifələrə təyin etmək yolu ilə dövlət siyasətinə təsir etməyə çalışan siyasi təşkilat. Partiyalar etiraz aksiyalarında və seçki kampaniyalarında iştirak edir, müxtəlif maraqlar əsasında, xüsusi məqsədlər üçün ifadə edilmiş ideologiyaları təbliğ edirlər. == Quruluş == Siyasi partiyanın təsis edilməsinə və onun nəzarətinə yardımçı olan könüllü şəxs partiyanın təşkilatçısı adlanır. Bu şəxs eyni zamanda partiya işçisi hesab edilir. Adətən siyasi partiya partiya rəhbəri (lideri), partiya katibi, partiya xəzinədarı və partiya sədri tərəfindən idarə edilir. Partiya lideri partiyanı təmsil edən ən səlahiyyətli üzv və nümayəndədir. Partiya katibi gündəlik işə və partiya yığıncaqlarının hesabatını saxlamağa cavabdehdir. Xəzinədar üzvlük haqqlarına görə məsuliyyət daşıyır. Partiya sədrinin əsas vəzifəsi isə partiya üzvlərini toplamaq və çağırmaq məqsədilə strategiyalar yaratmaqdır. Sədr, həmçinin, partiyanın yığıncaqlarına sədrlik edir.
Yaxşı Partiya
İYİ Partiya (türk. İYİ Parti) — 2017 ci il 25 oktyabrda Meral Akşener tərəfindən qurulan partiyadır. == Tarixi == === Bölünmə === Ümid Özdağ 6 noyabr 2020-ci il tarixində İYİ Partiya İstanbul Şəhər Təşkilatının başçısı Buğra Kavuncu və əmisini FETÖ-çü adlandırmasından sonra partiya rəhbərliyi ilə yaşanan problemlər nəticəsində partiyadan ixrac edilmişdir. 13 yanvar 2021 tarixində Ankara Birinci Əsliyə Hüquq Məhkəməsi ixrac qərarını ləğv etmişdir.. Ümid Özdağ 4 mart 2021 tarixində açıqlama verərək İYİ Partiyadan istefa vermişdir: 2021-ci ildə Özdağ partiya qurma hərəkatına başladı və Ayyıldız Hərəkatını təsis etdi. O, partiyasını 26 avqustda quracağını elan etdi. == Hədəfləri == Partiyanın hədəfi Türkiyəni yenidən parlamentar respublika sisteminə döndərməkdir. == Logosu == Logonun əsas arnamenti türklərin Qayı boyunun emblemindən götürülmüşdür.
Ölməz Partiya
Ölməz partiya (ing. Immortal Game) — 21 iyun 1851-ci ildə Londonda keçirilən ilk beynəlxalq şahmat turniri zamanı baş tutmuş və dövrünün ən güclü şahmatçılarından Adolf Andersenlə Lionel Kizeriski arasında oynanılmış şahmat partiyasıdır. == Oyunun tarixçəsi == Hər iki şahmatçı turnirin favoritlərindən olmaqla yanaşı, həm də ayrı-ayrılıqda "Dünyanın ən güclü şahmatçısı" adını almağa layiq idi, təsadüfi deyil ki, London turnirindəki qələbəsindən sonra çoxları Adolf Anderseni o dövrün ən güclü şahmatçısı olması fikrinə gəlmişdilər. Kizeriski isə həyatının çox hissəsini keçirdiyi Fransada şahmat dərsləri keçir və Avropanın şahmat mərkəzi sayılan və güclü şahmatçıların tez-tez ziyarət etdiyi "Café de la Régence"də saatı 5 frankdan oyunlar oynayırdı. O burada daha az tanınan və zəif olan rəqibinə şanslar yaratdığı halda belə (məsələn vəzirsiz oynamaq kimi) qələbə qazanması ilə məşhur idi. Görüş Londondakı turnir zamanı baş tutsa da, fasilə zamanı oynanılmış qeyri-rəsmi oyun idi. Oyundan təsirlənmiş Kizeriski oyundan dərhal sonra Parisdəki Şahmat Klubuna gedişləri göndərir və bir ay sonra oyun "La Régence" şahmat jurnalında dərc olunur. Oyuna ləqəbi isə 1855-ci ildə avstriyalı şahmat ustası Ernst Falkbeer verib. == Oyunun notasiyası == Ağlar: Adolf Andersen Qaralar: Lionel Kieseritzky Debüt: Fil qambiti 1. e4 e5 2.
İYİ Partiya
İYİ Partiya (türk. İYİ Parti) — 2017 ci il 25 oktyabrda Meral Akşener tərəfindən qurulan partiyadır. == Tarixi == === Bölünmə === Ümid Özdağ 6 noyabr 2020-ci il tarixində İYİ Partiya İstanbul Şəhər Təşkilatının başçısı Buğra Kavuncu və əmisini FETÖ-çü adlandırmasından sonra partiya rəhbərliyi ilə yaşanan problemlər nəticəsində partiyadan ixrac edilmişdir. 13 yanvar 2021 tarixində Ankara Birinci Əsliyə Hüquq Məhkəməsi ixrac qərarını ləğv etmişdir.. Ümid Özdağ 4 mart 2021 tarixində açıqlama verərək İYİ Partiyadan istefa vermişdir: 2021-ci ildə Özdağ partiya qurma hərəkatına başladı və Ayyıldız Hərəkatını təsis etdi. O, partiyasını 26 avqustda quracağını elan etdi. == Hədəfləri == Partiyanın hədəfi Türkiyəni yenidən parlamentar respublika sisteminə döndərməkdir. == Logosu == Logonun əsas arnamenti türklərin Qayı boyunun emblemindən götürülmüşdür.
Şinuy (partiya)
Şinuy (ivr. ‏שִׁינּוּי‏‎) — sionist, dünyəvi və anti-kargüzar sərbəst bazar liberal partiyası və İsraildə siyasi hərəkat idi. Partiya iki dəfə Knessetdə ən böyük üçüncü oldu, lakin hər iki hadisə parçalanma və dağılma ilə nəticələndi; 1977-ci ildə partiya Demokratik Dəyişiklik Hərəkatının tərkib hissəsi olaraq 15 yer qazandı, lakin 1978-ci ildə ittifaq parçalandı və növbəti seçkilərdə Şinuy iki yerə endirildi. 2003-cü ildə partiya təkcə 15 yer qazandı, lakin əksər MK-larının yeni partiyalar qurmağa getməsindən üç il sonra onları itirdi. Partiya 2009-cu ilə qədər Liberal İnternasionalistlərin üzvü idi. 30 ildir İsraildə liberal iqtisadi siyasət və dünyəvi dəyərlərin standart aparıcısı olmasına baxmayaraq, Kadimanın meydana gəlməsi Şinuyu təbii seçki dairəsindən məhrum etdi və 2006-cı ilin yanvar ayında partiya kiçik fraksiyalara parçalandı, heç biri də Knessetə girmək üçün lazım olan 2% həddi keçə bilmədi.
Əkinçi (partiya)
Əkinçi Partiyası — Azərbaycanda sol eserlər partiyası. == Yaranması == Fevral inqilabından (1917) sonra sol eserlər partiyasının müsəlman bölməsi kimi təsis edilmiş, 1918-ci ilin martından isə sol eserlər partiyasının Əkinçi Partiyası kimi fəaliyyət göstərmişdir. Təşkilatın sədri Mir Həsən Vəzirov idi. O, 1918-ci il aprelin 25-də yaradılmış Bakı Xalq Komissarları Sovetində (XKS) torpaq komissarı vəzifəsinə seçilmişdi. == Fəalları == Ruhulla Axundov, Əhməd Əhmədov, Rəhim Hüseynov, Həbib Cəbiyev, Əli Bayramov, Eyyub Xanbudaqov və b. partiyanın fəal üzvləri idilər. Partiya, əsasən, Bakı fəhlələri arasında fəaliyyət göstərir və solçu taktika yürüdürdü. Digər sosialist partiyaları kimi, sol eserlər də, ayrı-ayrı ziyalı qrupları istisna olmaqla, zəhmətkeş azərbaycanlı kütlələri arasında güclü nüfüza malik deyildi. == Fəaliyyəti == Partiyanın fəaliyyətini özündə əks etdirən "Əkinçi" adlı mətbu orqanı nəşr olunurdu. 1920-ci ildə Bakıda kommunistlərə ilk yaxınlaşan və onlarla sıx əməkdaşlıq edən məhz Azərbaycan sol eserləri idi.
AK Partiya
Ədalət və İnkişaf Partiyası (türk. Adalet ve Kalkınma Partisi, qısa AK Parti kimi tanınır) — Türkiyədə mövcud olan siyasi partiya. Partiyanın sədri 21 may 2017-dən bəri Rəcəb Tayyib Ərdoğandır. == Tarixi == Partiya 14 avqust 2001-ci ildə Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən qurulmuşdur. Partiya 2002, 2007 və 2011-ci ildə keçirilən Parlament seçimlərinin qalibi olmuşdur. Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Abdulla Gül, Binəli Yıldırım və Bülənt Arınc partiyanın öndə gələn şəxsləridir. 3 noyabr 2002-ci ildə keçirilən Parlament seçimlərində Ədalət və İnkişaf Partiyası 34,29% səslə birinci seçildi. 550 nəfırlik Milli Məclisdə 365 yer qazandı. 22 iyul 2007-ci il Parlament seçimlərində 46,58% səslə Partiya yenə birinci seçildi. 2007 seçimlərində millət vəkili sayı 22 nəfər azaldı.
Ağ Partiya
Ağ Partiya, yaxud rəsmi olaraq Ağ Partiyası və ya qısaca AĞP — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mühafizəkar siyasi partiya.Rəsmi olaraq 2020-ci ilin may ayının 5-də Ağ Partiyası adı ilə qeydiyyata alınan partiya 1993-cü ildə əsası qoyulan Vahid Azərbaycan Partiyasının 2016-cı ildə adının dəyişdirilməsi ilə yaradılmışdır. Partiyanın sədri 2016-cı ildən Tural Abbaslıdır.Partiyanın sədri Tural Abbaslı müxtəlif vaxtlarda verdiyi açıqlamalarda Ağ Partiyasının Türkiyədə fəaliyyət göstərən sağçı və mühafizəkar Ədalət və İnkişaf Partiyası ilə eyni ideoloji xətti tutduğunu bildirmişdir. == Tarixi == === Sələfi === Vahid Azərbaycan Partiyası 1993-cü ildə Kərrar Əbilov tərəfindən yaradılmış və dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Partiyanın ilk sədri Kərrar Əbilov olmuşdur. O, 1993-cü il prezident seçkilərində iştirak edib. Kərrar Əbilov 2016-cı ilin yanvarında vəfat etmişdir. === Quruluşu === 27 sentyabr 2014-cü ildə Müsavat Partiyasının VIII Qurultayı keçirilmişdir. Qurultayda başqanlığa 3 namizəd — Arif Hacılı, Qubad İbadoğlu və Tural Abbaslı olmuşdur. Müsavat Gənclər Təşkilatının sədri olan Tural Abbaslı bu seçkidə 19 səs, partiya daxili müxalif qanaddan Qubad İbadoğlu 200 və partiya rəhbərliyinin namizədi Arif Hacılı isə 228 səs almışdır.Qurultaydan sonra Tural Abbaslı 2 il Müsavat Partiyasında faəliyyət göstərmişdir. 2015-ci il parlament seçkilərində 8 nəfər Tural Abbaslı liderliyində Ağ Blok adlı seçki bloku təsis edərək seçkilərə qatılmışdır.
Partiya siyahısı
Siyasi siyahı, partiya siyahısı və ya seçki siyahısı —adətən proporsional və ya qarışıq seçki sistemlərində, eyni zamanda bəzi çoxluqlu seçki sistemlərində olan seçki üçün namizədlər qrupu. Seçki siyahısı siyasi partiya tərəfindən qeydə alınır və ya müstəqil namizədlər qrupunu təşkil edilir. Siyahılar açıq ola bilər, bu halda seçicilər qalib namizədlərin reytinqinə müəyyən təsir göstərə bilər. Bu həmçinin, qapalı ola bilər ki, bu halda namizədlərin sırası siyahının qeydiyyatı zamanı müəyyən edilir. == Əvəzedici siyahılar == Seçilmiş nümayəndə öz yerini tərk edən zaman proporsional nümayəndəlik siyahı sistemindəki təsadüfi vakansiya adətən yerini tərk etmiş nümayəndənin siyahısında daha seçilməmiş ən yüksək səviyyəli namizəd tərəfindən doldurulur. Şəxsi və ya partiya-strateji səbəblərə görə, bu şəxs yerini aşağı səviyyəli həmkarına verməyi seçə bilər. Əvəzedici siyahılar bəzən tək ötürülə bilən səsli seçki sistemlərində təsadüfi vakant yerləri doldurmaq üçün istifadə olunur. Buna misal olaraq 1984-cü ildən İrlandiyada keçirilən Avropa Parlamentinə seçkiləri göstərmək olar.
Ak jol (partiya)
«Ak Jol» Qazaxıstan Demokratik Partiyası (qaz. Қазақстанның «Ақ жол» демократиялық партиясы / Qazaqstannyń «Aq jol» demokratıalyq partıasy; İşıq yolu) — özünü "konstruktiv müxalifət" kimi göstərən Qazaxıstanda siyasi partiya. Parlamentdə deputatları var. 3 aprel 2002-ci ildə ədliyyə orqanlarında qeydiyyata alınmışdır. Partiyanın sayı, Qazaxıstan Mərkəzi Seçki Komissiyasına görə 175.862 üzvdür. == Tarixi == Partiya "Qazaxıstanın Demokratik Seçimi" (QDS) ictimai birliyi əsasında quruldu. 2002-ci ilin yanvarında QDS hərəkatının təşkilatçıları ilə fikir ayrılıqları üzündən hərəkatın Siyasi Şurasının bəzi üzvləri yeni bir demokratik partiya "Ak Jol" yaratdıqlarını elan etdilər. 3 aprel 2002-ci ildə partiya Qazaxıstan Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçdi . 2004-cü ildə keçirilən Məclis seçkilərində rəsmi məlumatlara görə, partiya səslərin 12.04% -ni aldı. Ümumilikdə, partiya üçüncü çağırış məclisində iki mandat aldı (Əlixan Baymenov - partiya siyahılarına görə, Amalbəy Tşan — birmandatlı seçki dairəsində).
Beren (siyasi partiya)
Beren - Qırğızıstanda siyasi partiya. 2006-cı ilin dekabrın 30-da Ar-Namıs partiyasının keçmiş üzvləri tərəfindən qeydiyyatdan keçirilmişdir. Partiya parlament üsuli-idarəsini müdafiə edir.
Güclü Partiya (Kosovo)
Güclü Partiya (alb. Partia e Fortë və ya PF) — Kosovoda yaranan satirik bir partiyadır. Partiya və 2013-cü ildə qurulmuşdur. Məqsədi "ictimai pullarını tərəfdarların mənfəəti üçün nəzarət etmə səlahiyyətinə" sahib olmaqdır.Partiyanın cinsiyyət bərabərliyinə olan bağlılığının bir parçası olaraq, qarşıdakı seçkilərdə vəzifə edəcək namizədlərin 30%-dən çoxu kişidir. Partiya, Kosovoda yaşayan insanların yanında o biri dünyadan olanlarınsəs verməsinə tərəfdar olaraq, Kosovonun demokratik bir ölkə olmasını tərifləyən partiya, siyasi status-kvo-nu qorumağa çalışır. Partiya liderləri qrupun anket düzəldənlərin ölçdüyünə görə 120% ətrafında bir zəfər iddia edirdi. == Tarixi == Partiya, 2012-ci ilin Noyabr ayında qurulmasına baxmayaraq, 2013-ci ilin İyun ayının 20-də rəsmən qeydiyyatdan keçmişdir. İl Ruqova, Visar Arifah, Ilir Bayri və Aqon Hamza kimi bir qrup aktivist və sənətçi tərəfindən qurulmuşdur. Güclü Partiyanı siyasi partiya olaraq görən insanlar, media və xalqın marağını çəkən bəzi internet zarafat və protestləri ilə diqqət qazandı. Facebook və Twitter xaricindəki ilk ictimai görünüşü, 2013-ci ilin əvvəllərində Klan Kosovo kabel televiziyasında baş verdi 2013-cü ilin Oktyabr ayında edilən ilk seçkilərdə Güclü Partiya, paytaxt Priştina Bələdiyyə Məclisində ən az bir adamın seçilməsi üçün səs qazanmışdır.
Qara Pantera (partiya)
Qara Panteralar Partiyası (ing. Black Panther Party) — ABŞ-də afroamerikalıların hüquqlarını müdafiə etmiş radikal yönümlü siyasi partiya. QPP 1966-cı ildə Kaliforniya ştatını Oklend şəhərində Huey Nyuton tərəfindən yaradılmışdır. == Xarici keçidlər == 43 il təkadamlıq kamerada saxlanan siyasi məhbus...
Rumıniya Komunist Partiya
8 May 1921-ci ildə yaradılmış olan kommunist partiyadır. Rumıniya Sosialist Respublikasında təkpartiyalı rejim iqtidarda olmuşdur. 22 dekabr 1989-cu ildə Nikolae Çauşeskunun inqilab nəticəsində devrilməsi ilə partiyanın fəaliyyətinə son verilmişdir. Partiyanın Komunist Gənclər Birliyi adlı gənclər, Rumıniya Vətənpərvər Keşikçilər adlı hərbi təşkilatları mövcud olmuşdur. Siyasətdə ifrat solçu mövqeyə sahib olub. Partiya 1921–1943-cü illər arasında Komintern, 1947–1956-cı illər arasında Kominform adlı beynəlxalq, 1921-1939-cu illər arasında isə Avropada Balkan Kommunist Federasiyası təşkilatlarının üzvü olmuşdur. Partiyanın rəsmi rəngləri qırmızı və qızılı olmuşdur.
Ukraynanın partiya sistemi
Ukraynada partiya sistemi — Ukraynanın qarşılıqlı partiyaların birliyi == Partiya sistemi haqqında ümumi məlumat == Hakimiyyətini fəth etmək, saxlamaq və həyata keçirmək istəyən qarşılıqlı partiyaların birliyinə partiyalar sistemi deyilir. Cəmiyyətin sinif strukturunun əks olunmadığı partiya sistemi yoxdur. == Ukraynada partiyaların qurulması == 1890-cı ildə Avstriya-Macarıstan əyalitində Qalisiya krallığı və Lodomeridə qurulan rus-ukrayna radikal partiyası Ukraynada Avropa tipli ilk partiya oldu, lakin Ukraynada partiyanın tam olaraq qurulması prosesi 1989-cu ildə Rux milli hərəkatının yaradılması ilə başlamışdır. Ukraynada 100-dən çox partiya və sosial hərəkat var. İdeoloji səbəblərdən, geniş bir spektr Ukraynanın partiya sistemində təmsil olunur — sol və mərkəzçi partiyalardan sağ milliyyətçi partiylarına qədər. == Ukraynada partiya sistemi == Ukrayna partiya sisteminin xüsusiyyətləri partiyaların çoxluğuna baxmayaraq prezident və parlament seçkilərindən əvvəl qarşıdurmaların qarşısını almaq bacarığıdır. Ukraynada hələ də sabit bir partiya sistemi inkişaf etməmişdir. Güclü partiyaların formalaşması parçalanmış müxalifətlə məşğul olmaq üçün faydalı olan üst eşelon mövqeyini təşviq etməmişdir. İcra şöbəsi siyasi partiyaların əhaliyə böyük təsirinin qarşısını almaq üçün qəsdən "ayrılma" siyasətini həyata keçirmişdir. Ukrayna partiyalarının zəifliyinin səbəbləri elə onun öz partiyalarıdır.
Viqlər (siyasi partiya
Viqlər əvvəl İngiltərədə siyasi qrup, daha sonra isə İngiltərə, Şotlandiya və Amerikada siyasi partiya adı olub. " Viq " şotland sözü "whiggamore"-un qısaldılmış formasıdır. Bu söz 1648-ci ildə Qərbi Şotlandiyada monarx I Karla qarşı çıxanlar üçün işlədilib. 1600-cü illərin sonundan etibarən kral ailəsinin artan gücünə qarşı müxalif mövqedə olanlar "Viqlər" adlanırdı. Viqlər 1850-ci illərdə proqressiv Viqlər Liberal adını götürənə qədər İngiltərə siyasətində güclü rola sahib idilər. Amerikada isə "Viqlər" termini Britaniyadan asılılığı rədd edən və ABŞ İstiqlal müharibəsini dəstəkləyənlər üçün işlədilirdi.
Yaşıl Sol Partiya
Yaşıllar və Sol Gələcək Partiyası, qısaca Yaşıl Sol Partiyası və ya YSP — 25 noyabr 2012-ci ildə qurulan və Türkiyədə fəaliyyət göstərən siyasi partiya. Onun simvolu müdrik ağac, günəş və insan surətindən ibarətdir. Onun həmsədrləri Çiğdəm Qılıncgün Uçar və İbrahim Akındır. Yaşıl Sol Partiya 25 noyabr 2012-ci ildə Bərabərlik və Demokratiya Partiyası ilə Yaşıllar Partiyasının birləşməsi nəticəsində qurulan siyasi partiyadır. Partiya özünü yaşıl siyasətə əsaslanan və "sol libertarian" ideyaları qəbul edən siyasi partiya kimi təqdim edir. Yaşıl Sol Partiya 2014-cü ildə Türkiyə prezident seçkilərində Səlahəddin Dəmirtaşı, 2015-ci ilin iyununda keçirilən parıament seçkilərində isə Xalqların Demokratik Partiyasını dəstəkləmişdir. == Tarix == Partiya Ankarada Yaşıllar və Sol Gələcək Partiyası adı ilə 25 noyabr 2012-ci ildə Bərabərlik və Demokratiya Partiyası ilə Yaşıllar Partiyasının birləşməsi ilə quruldu.Partiya 2 aprel 2016-cı il tarixli II növbədənkənar qurultayında adının qısaltmasını Yaşıl Sol Partiya olaraq dəyişdirdi. Partiyanın loqosu 16 oktyabr 2022-ci il tarixli İkinci Fövqəladə Qurultayda dəyişdirildi. Səlahəddin Dəmirtaş iddia edib ki, Xalqların Demokratik Partiyası bağlanarsa, 2023-cü ildə keçiriləcək ümumi seçkilərdə HDP-nin millət vəkili namizədləri Yaşıl Sol Partiyasının vahid namizəd siyahılarına daxil olacaq.24 mart 2023-cü ildə qəbul edilən qərarla Xalqların Demokratik Partiyası, Əməkçi Hərəkatı Partiyası və Sosial Azadlıq Partiyası 2023-cü il parlament seçkilərinə Yaşıl Sol Partiyasının siyahıları ilə daxil olmaq qərarına gəlib.
Aland Mərkəzi Partiyası
Aland mərkəzi (isv. Åländsk Center) - Aland adalarıda fəaliyyət göstərən aqrar-mərkəzçi siyasi partiya. Əsası 1976-cı ildə qoyulmuşdur. 2003-cü ildə Aland adalarında keçirilmiş parlament seçkilərində partiya 24,1% səs toplayaraq, 30 mümkün yerdən 7-sini, 2007-ci ildə 23,5% səslə 8-ni, 2011-ci ildə 23% səslə 7 yeri əldə etmişdir. Partiyanın hazırkı lideri Yorqen Petterssondur.
Ana Vətən Partiyası
Ana Vətən Partiyası (Azərbaycan) — Azərbaycanda 1990-cı ildə əsası Fəzail Ağamalı tərəfindən qoyulmuş siyasi partiya. Ana Vətən Partiyası (Türkiyə) Ana Vətən Partiyası (Türkiyə, 1987) — Türkiyədə əsası 1987-ci ildə Turqut Özal tərəfindən qoyulmuş siyasi partiya. Ana Vətən Partiyası (Türkiyə, 2011) — Türkiyədə əsası 2011-ci ildə İbrahim Çələbi tərəfindən qoyulmuş siyasi partiya.
Ana Vətən Partiyası (Azərbaycan)
Ana Vətən Partiyası və ya qısaca AVP — Azərbaycanda Fəzail Ağamalı tərəfindən 24 noyabr 1990-cı ildə qurulan və 1992-ci il avqustun 11-də dövlət qeydiyyatına alınan siyasi partiya. Ana Vətən Partiyası 1996-cı ildən Milli Məclisdə təmsil olunur. Ana Vətən Partiyasına 1990-cı ildən Fəzail Ağamalı rəhbərlik edir. == Tarixi == 1988–1990-cı illərdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Ali Məclisinin üzvü olan Fəzail Ağamalı, 1990-cı ilin 20 yanvar hadisələrindən sonra Azərbaycan Xalq Cəbhəsi rəhbərliyi ilə arasında yaranan fikir ayrılığına görə Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən istefa verdi. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Ali Məclisinin sabiq üzvləri Qabil Hüseynli və Fəzail Ağamalı Ana Vətən Partiyasının qurulması üçün Təşkilat Komitəsi təsis etmişdirlər. Lakin partiya qurulmadan Qabil Hüseynli burada fəaliyyətinə son vermişdir. Tərəfdarları ilə birgə 1990-cı ilin noyabr ayının 24-də Ana Vətən Partiyasının təsis qurultayını keçirərək həmin partiyanın sədri seçildi. Ana Vətən Partiyası (AVP) 1992-ci il avqustun 11-də Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alındı.2012-ci ildə Ana Vətən Partiyasının sədr müavini Zahid Oruc Ana Vətən Partiyasının Yeni Azərbaycan Partiyası ilə bir partiya adı altında birləşməsini təklif etmişdir, lakin Yeni Azərbaycan Partiyası tərəfindən bu təklifə müsbət cavab gəlməmişdir.Ana Vətən Partiyası 2013-cü ildə baş tutan Prezident seçkilərində mübarizə aparmayacağını və Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədi İlham Əliyevin yanında olacağını bildirdi, amma Ana Vətən Partiyasının sədrinin siyasi məsələlər üzrə müavini, Milli Məclisin üzvü Zahid Oruc Prezident seçimlərində namizəd olmaq üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciət etdi. Onun bu addımı Ana Vətən Partiyasının nizamnaməsinə zidd olduğu üçün Ana Vətən Partiyasının sədrinin müavini vəzifəsindən azad edildi və ümumiyyətlə partiya sıralarından xaric edildi. == Rəhbərlik == Ana Vətən Partiyasının (AVP) 6 nəfərdən ibarət olan Siyasi Şurası, 14 nəfərdən ibarət olan isə Ali Məclisi mövcuddur.
Avropa Xalq Partiyası
Avropa Xalq Partiyası (ing. EPP) — ümumavropa məkanında böyük nüfuza malik partiyadır və müasir Avropa dəyərlərinin formalaşmasında aparıcı rol oynayır. EPP deputatlar qrupunun mövqeyi Avropanın əsas beynəlxalq təşkilatlarında, o cümlədən Avropa Parlamenti, Avropa Şurası Parlament Assambleyası, ATƏT və NATO Parlament Assambleyalarında hər hansı məsələ ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi zamanı həlledici rol oynaya bilir. 39 Avropa ölkəsindən 72 üzvü olan partiya qitənin 20 ölkəsinin, o cümlədən Avropa İttifaqına üzv 14 ölkənin və Avropa İttifaqına üzv olmayan 6 ölkənin hökumət başçılarını təmsil edir. 14 Avropa Komissarı, o cümlədən Avropa Komissiyasının prezidenti Joze Manuel Barrozo EPP-nin üzvləridir. Hazırda Avropa Parlamentinin ən böyük qrupu EPP qrupudur və 265 deputata malikdir. Avropa Şurası Parlament Assambleyasında 218 üzvü vardır. EPP ATƏT və NATO Parlament Assambleyalarında geniş siyasi qruplarla təmsil olunur. EPP demokratik prinsiplərə əsaslanan sağ mərkəzçi siyasi partiyadır. Məqsədi demokratiklik, şəffaflıq və effektivlik prinsiplərilə federal Avropa quruculuğuna nail olmaqdır.
Avstraliya Kommunist Partiyası
Avstraliya Kommunist Partiyası (1920) — 1920-ci ildə yaradılan və 1991-ci ildə ləğv olunan kommunist partiyası. Avstraliya Kommunist Partiyası (1971) — 1920-ci ildə yaradılan partiyadan 1971-ci ildə ayrılaraq yaradılan kommunist partiyası.
Avstraliya Kommunist Partiyası (1920)
Avstraliya Kommunist Partiyası (AKP; ing. Communist Party of Australia; CPA) — Avstraliyada siyasi partiya. 1920-ci ildə yaradılmışdır. AKP-nin ən qüdrətli dövrü 1940-cı illərə təsadüf edir. 1940-cı ildə müvəqqəti olaraq qadağan edilən partiya 1991-ci ildə ləğv edilmişdir. Partiyanın gənclik qanadı müxtəlif vaxtlarda müxtəlif adlar altında fəaliyyət göstərmişdir. Bunlara aiddir: Gənc Kommunist Liqası, Gənc Yoldaşlar Klubu, Gənc Demokratlar Liqası, Evrika Gənclər Liqası və nəhayət, Sosialist Gənclər Liqası. == Tarixi == Avstraliya Kommunist Partiyası 1920-ci ildə partiyanın təsis qurultayında yaradılmışdır. 1940–1942-ci illərdə gizli fəaliyyət göstərmişdir. 1960-cı illərin ortalarına qədər Lens Şarkinin partiyaya başçılıq etdiyi dövrdə AKP fəhlə sinfinin proletar beynəlmiləlçiliyi mövqelərində möhkəm duran mübariz marksist-leninçi partiyası idi.
Avstraliya Kommunist Partiyası (1971)
Avstraliya Kommunist Partiyası (AKP; ing. Communist Party of Australia; CPA) — Avstraliyada siyasi partiya. Partiya 1971-ci ildə Avstraliya Sosialist Partiyası (ASP) kimi qurulmuş və daha sonra 1996-cı ildə indiki adını qəbul etmişdir. Partiya Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyanı işğal etməsi və partiyanın avrokommunizmi qəbul etməsi ilə bağlı fikir ayrılıqları səbəbindən partiyadan istefa vermiş və ya oradan qovulmuş orijinal Avstraliya Kommunist Partiyasının keçmiş üzvləri tərəfindən yaradılmışdır. == Tarixi == Avstraliya Kommunist Partiyası 1971-ci ilin dekabrında yaradılmışdır. Kommunist və fəhlə partiyalarının 1969-cu il Beynəlxalq Moskva müşavirəsinin platformasını müdafiə edən Avstraliya beynəlmiləlçi kommunistlərini birləşdirirdi. 1972-ci ilin sentyabr və oktyabr aylarını əhatə edən təsis qurultayında qəbul edilmiş "Sosialist proqramı"nda Avstraliyada və bütün dünyadakı vəziyyət marksist mövqedən təhlil olunur, kapitalizmin müasir inkişaf mərhələsinin xarakteristikası verilir, antiimperialist mübarizədə sosializm sisteminin həlledici qüvvə olduğu göstərilir, Avstraliya fəhlə hərəkatının mühüm problemləri ilə əlaqədar AKP-nin əsas xətti müəyyən edilir. Partiyanın nizamnaməsində qeyd olunur ki, AKP-nin son məqsədi Avstraliyada sosializm qurmaqdır. Qurultay SSRİ və digər sosialist ölkələrinin "ardıcıl sülh siyasətini" bəyənmiş və "sülh uğrunda mübarizə" sahəsində AKP-nin vəzifələrini müəyyən etmişdir. AKP-nin 1975-ci ilin iyununda keçirilən ikinci qurultayı partiyanın proqramını qəbul etmiş və zəhmətkeşlərin mənafeyi uğrunda mübarizədə AKP-nin konkret vəzifələrini müəyyənləşdirmişdi.
Avstraliya Leyboristlər Partiyası
Avstraliya Leyboristlər Partiyası (ing. Australian Labor Party; ALP) — Avstraliyada əsas sol mərkəzçi siyasi partiya. Bu, mərkəz sağ siyasət güdən Avstraliya Liberal Partiyası ilə birlikdə Avstraliya siyasətindəki iki əsas partiyadan biridir. Partiya 2013-cü il seçkilərindən bəri federal parlamentdə müxalifətdədir. ALP hər bir ştatda və ərazidə siyasi şöbələri olan federal bir partiyadır. Onlar hazırda Viktoriya, Kvinslend, Qərbi Avstraliya, Avstraliya Paytaxt Ərazisi və Şimal Ərazisində hökumətdədirlər. Leyboristlər Partiyası Avstraliyanın ən köhnə siyasi partiyasıdır, 1891-ci ildə yaradılmışdır.
Avstraliya Liberallar Partiyası
Avstraliya Liberallar Partiyası (ing. Liberal Party of Australia; LP) — Avstraliyada əsas sağ mərkəzçi siyasi partiya. LP sol mərkəzçi Avstraliya Leyboristlər Partiyası ilə birlikdə Avstraliya siyasətindəki iki əsas partiyadan biridir. 1944-cü ildə yaradılmışdır.Partiyanın ideologiyası mühafizəkar, liberal-mühafizəkar, mühafizəkar-liberal və klassik liberal deyə qələmə verilmişdir. Liberallar Partiyası iqtisadi liberalizmi və sosial mühafizəkarlığı təşviq etməyə meyllidir. Partiyanın iki keçmiş lideri, Robert Menzis və Con Hovard Avstraliyanın ən uzun müddət vəzifədə olan iki baş naziridir.
Avstraliya Yaşıllar Partiyası
Avstraliya Yaşıllar Partiyası və ya Yaşıllar (ing. Australian Green или The Greens) - Avstraliyada fəaliyyət göstərən siyasi partiya.
Avstriya Azadlıq Partiyası
Avstriya Azadlıq Partiyası (AAP; alm. Freiheitliche Partei Österreichs‎, FPÖ) — Avstriyada siyasi partiya. Partiya sağ populist və milli-mühafizəkar kimi xarakterizə olunur. 1955-ci ildə təsis edilmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Campbell, David F. J. Jörg Haider (1950– ) // Wilsford, David (redaktor). Political leaders of contemporary Western Europe: a biographical dictionary. Greenwood Publishing Group. 1995. 183–88. ISBN 978-0-313-28623-0.
Avstriya Kommunist Partiyası
Avstriya Kommunist Partiyası (AKP; alm. Kommunistische Partei Österreichs‎, KPÖ) — Avstriyada kommunist siyasi partiya. == Tarixi == Avstriya Kommunist Partiyası 3 noyabr 1918-ci ildə Vyana təsis konfransında yaradılmışdır. 1933-cü ildə AKP qadağan edilmişdi. 1934–1938-ci illəri əhatə edən gizli fəaliyyət dövründə AKP ölkədə faşist çevrilişi təhlükəsinə qarşı çıxmış, 1938-ci ildə reallaşan anşlussdan sonra isə Avstriya xalqını öz ölkəsinin istiqlaliyyətini bərpa etmək uğrunda mübarizəyə çağırmışdır. Partiyanın minlərlə üzvü həbsxanalara və həbs düşərgələrinə salınmış, onların bir çoxu, o cümlədən AKP MK-nın 13 üzvü həlak olmuşdur. Faşist Almaniyası süqut auğradıqdan və Avstriya 1945-ci ilin aprelin azad olunduqdan sonra AKP açıq fəaliyyətə başlamışdır. AKP nümayəndələri 1945–1947-ci illərdə hökumətin tərkibinə daxil idi. 1958-ci ilin fevralında AKP konfransının qəbul etdiyi "Avstriyanın sosializmə doğru yolu" proqram sənədində (AKP-nin 18-ci qurultayında təsdiq olunmuşdur) göstərilirdi ki, Avstriya fəhlə sinfi xalqın etimadını və parlamentdə əksəriyyəti qazanmaqda sosializmə dinc yolla gəlib çıxa bilər. AKP-nin 1970-ci ilin mayında keçirilmiş 21-ci qurultayı partiyanın təşkilati və ideoloji cəhətdən möhkəmlənməsinə kömək etmişdir.
Avstriya Sosial-Demokrat Partiyası
Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialdemokratische Partei Österreichs‎, [zoˈtsi̯aːldemoˌkraːtɪʃə parˌtaɪ ˈøːstəraɪçs], SPÖ) — Avstriyada sosial-demokrat siyasi partiya. 1889-cu ildə Avstriya Sosial Demokrat İşçi Partiyası (alm. Sozialdemokratische Arbeiterpartei Österreichs‎, SDAPÖ) olaraq yaradılmış və daha sonra 1945-ci ildən 1991-ci ilə qədər Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialistische Partei Österreichs‎) adı ilə tanınmışdır. Avstriyadakı mövcud ən köhnə siyasi partiyadır. Avstriya Xalq Partiyası (ÖVP) ilə yanaşı, ölkənin iki ənənəvi əsas partiyasından biridir. Siyasi spektrdə sol mərkəzlidir. 2023-cü ilin iyun ayından partiyaya Andreas Babler rəhbərlik edir. Hazırda Milli Şuradakı beş partiya arasında 183 yerdən 40-na sahib olan ikinci ən böyük partiyadır və 2019-cu il qanunvericilik seçkilərində səslərin 21,2 faizini qazanıb.
Avstriya Sosialist Partiyası
Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialdemokratische Partei Österreichs‎, [zoˈtsi̯aːldemoˌkraːtɪʃə parˌtaɪ ˈøːstəraɪçs], SPÖ) — Avstriyada sosial-demokrat siyasi partiya. 1889-cu ildə Avstriya Sosial Demokrat İşçi Partiyası (alm. Sozialdemokratische Arbeiterpartei Österreichs‎, SDAPÖ) olaraq yaradılmış və daha sonra 1945-ci ildən 1991-ci ilə qədər Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialistische Partei Österreichs‎) adı ilə tanınmışdır. Avstriyadakı mövcud ən köhnə siyasi partiyadır. Avstriya Xalq Partiyası (ÖVP) ilə yanaşı, ölkənin iki ənənəvi əsas partiyasından biridir. Siyasi spektrdə sol mərkəzlidir. 2023-cü ilin iyun ayından partiyaya Andreas Babler rəhbərlik edir. Hazırda Milli Şuradakı beş partiya arasında 183 yerdən 40-na sahib olan ikinci ən böyük partiyadır və 2019-cu il qanunvericilik seçkilərində səslərin 21,2 faizini qazanıb.
Avstriya Xalq Partiyası
Avstriya Xalq Partiyası (AXP; alm. Österreichische Volkspartei‎ [ˈøːstəraɪçɪʃə fɔlksparˈtaɪ], ÖVP [øːfaʊˈpeː]) — Avstriyada xristian-demokrat və liberal-mühafizəkar siyasi partiya. 2021-ci ilin dekabrından partiyaya müvəqqəti olaraq Karl Nehammer rəhbərlik edir. Hazırda Milli Şurada 183 yerdən 71-nə sahib olan ən böyük partiyadır və 2019-cu il qanunvericilik seçkilərində səslərin 37,5%-ni qazanıb. O, bütün doqquz əyalətin qanunverici orqanında yer tutur və altı əyalətin idarə etdiyi yeddi ştatda hökumətin bir hissəsidir. ÖVP, Beynəlxalq Demokratik Birlik və Avropa Xalq Partiyasının üzvüdür. O, Avropa Parlamentində EPP qrupu ilə birlikdə yer alır; Avstriyanın 19 deputatından 7-si ÖVP-nin üzvüdür. Üzvlərinin sayına görə Avropanın ən böyük partiyasıdır. ÖVP 1945-ci ildə Avstriya Respublikasının yenidən qurulmasından dərhal sonra 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində Xristian Sosial Partiyasının qeyri-rəsmi varisi kimi yaradılıb. O vaxtdan bəri Avstriya Sosial Demokrat Partiyası (SPÖ) ilə birlikdə Avstriyanın iki ənənəvi əsas partiyasından biri olmuşdur.
Aydınlıq Türkiyə Partiyası
Aydınlıq Türkiyə Partiyası (türk. Aydınlık Türkiye Partisi), ATP — Türkiyə Respublikasındakı siyasi partiyalardan biridir. Hal-hazırda Oktay Öztürk partiyanın başındadır. Partiya Oktay Öztürk tərəfindən 27 noyabr 1998 tarixində qurulub. Partiyanın ideologiyası milliyyətçilik və idealizmdir.
Azad Vətən Partiyası
Azad Vətən Partiyası (Azərbaycan) — Azərbaycan Respublikasında faəliyyət göstərən siyasi partiya. Azad Vətən Partiyası (Dağlıq Qarabağ) — Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasında fəaliyyət göstərən siyasi partiya.
Azad Vətən Partiyası (Azərbaycan)
Azad Vətən Partiyası — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən və 6 sentyabr 2022-ci ildə rəsmi dövlət qeydiyyatına alınmış siyasi partiya. Sədri Akif Nağıdır. Partiya 27 avqust 1993-cü ildə Qarabağ Azadlıq Hərəkatı adı ilə yaradılmış, 28 yanvar 2000-ci ildən Qarabağ Azadlıq Təşkilatı adı ilə fəaliyyət göstərmiş təşkilatın 17 avqust 2022-ci il tarixli qurultayında siyasi partiyaya çevrilməsiylə yaranmışdır. == Tarixi == === Təşkilat dövrü (1993–2022) === Bu təşkilat 1993-cü il avqustun 27-də yaradılıb, ilk adı Qarabağ Azadlıq Hərəkatı olub, 2000-ci il yanvarın 28-də keçirilən qurultayda adın indiki forması qəbul olunub, yəni Qarabağ Azadlıq Təşkilatı. Təşkilatın əsas məqsədi Qarabağın azadlığı olmuşdur. Təşkilat "xalq diplomatiyası" nın əleyhinədir, hesab edir ki, yalnız müharibə bitdikdən sonra "xalq diplomatiyası"ndan istifadə etmək olar. Təşkilat Qarabağ məsələsinin danışıqlar yolu ilə həllinə inanmamışdır, məsələnin hərbi yolla həll ediləcəyi mövqeyində idi. Bu məqsədlə Təşkilat "Qələbə Modeli" adlı sənəd hazırlamışdır. === Partiya dövrü (2022-) === Qarabağa Azadlıq Təşkilatının 17 avqust 2022-ci il tarixində Bakı şəhəri Badamdar qəsəbəsinin Mədəniyyət Evində VI (yenidən təşkil) Qurultayı keçirilmişdir. Qurultayda təşkilatın bazasında Azad Vətən Partiyası yaradılmış, Akif Nağı partiyanın sədri, Novruz Novruzov isə Siyasi Şuranın sədri seçilmişdir.
Azad Vətən Partiyası (Dağlıq Qarabağ)
"Azad Vətən" (erm. Ազատ Հայրենիք, Azat Hayrenik) — Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının hakim partiyası. == Tarixi == "Azad Vətən" partiyası 29 yanvar 2005-ci ildə təsis edilmişdir. Partiyanın sədri 16 dekabr 2020-ci il tarixinədək prezident Arayik Arutyunyandır. 19 iyun 2005-ci ildə "Azad Vətən" partiyası 33 yerdən 12-ni qazanmış və bundan sonra Arayik Arutyunyan partiyanın sədri seçilmişdir. 23 may 2010-cu ildə Qondarma DQR Milli Məclisinə deputat seçkilərində "Azad Vətən" partiyası proporsional sistem üzrə 46,4% səs toplamış və14 deputat mandatı qazanmış, parlamentdə çoxluq təşkil etmişdir. Fraksiya rəhbəri Qaqik Petrosyan olmuşdur. 2015-ci ildə VI çağırış Milli Məclisə keçirilən seçkilərdə "Azad Vətən" partiyası 47,6 səs qazanaraq majoritar sistemlə seçilənlərlə birlikdə 15 deputat mandatı qazanaraq parlament çoxluğunu təşkil etmişdir. Fraksiya rəhbəri Artur Tovmasyan olmuşdur. 2020-ci il seçkilərində partiya 33 yerdən 16-nı qazanmışdır.
Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası
Azərbaycan Komunist Partiyası və ya qısaca AKP— Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən və onun proqram vəzifələrini Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında həyata keçirən siyasi partiya. 1952-ci ilədək Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası və ya qısaca AK(b)P adlanmışdır. == Tarixi == === Quruluşu və Aprel işğalı === 1920-ci il fevralın 20-də Hümmət Partiyası (bolşeviklər qanadı), Ədalət Partiyası, Əkinçi Partiyası və Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Bakı Komitəsinin birləşməsiylə Mirzə Davud Hüseynovun rəhbərliyində Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası yaradılmışdır. İlk illərdə Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Bakıda şəhər və rayon partiya komitələri, eləcə də qəzalarda 14 qəza partiya komitəsi təşkil olunmuşdu. 1920-ci ilin yanvarından Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Bakı komitəsi yanında Əliheydər Qarayevin sədrliyi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini devirmək üçün silahlı üsyan təşkil etmək məqsədilə "operativ qərargah" fəaliyyət göstərirdi. 1920-ci il aprelin 24-dən isə Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin hərbitexniki komissiyası silahlı üsyana hazırlığı öz üzərinə götürdü. Partiyanın erməni daşnak üzvləri Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində milli hökumətə qarşı təxribatçı dəstələrin təşkilində xüsusi fəallıq göstərirdilər. 1920-ci il aprelin 24-də Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Qafqaz Diyar Komitəsi Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsi və Bakı komitəsinin birgə qərarı ilə Bakı rayonunun partiya təşkilatlarında hərbi vəziyyət elan edildi və bu təşkilatlarda birləşmiş bolşeviklər tam döyüş hazırlığına gətirildi. Silahlı üsyana rəhbərlik döyüş qərargahına tapşırıldı, Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Mərkəzi və Bakı komitələri bütünlüklə qərargaha tabe edildi. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin devrilməsində və 11-ci Qırmızı Ordunun Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qanlı qırğınlarda AK(b)P fəal rol oynadı.
Azərbaycan Kommunist Partiyası
Azərbaycan Komunist Partiyası və ya qısaca AKP— Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən və onun proqram vəzifələrini Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında həyata keçirən siyasi partiya. 1952-ci ilədək Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası və ya qısaca AK(b)P adlanmışdır. == Tarixi == === Quruluşu və Aprel işğalı === 1920-ci il fevralın 20-də Hümmət Partiyası (bolşeviklər qanadı), Ədalət Partiyası, Əkinçi Partiyası və Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Bakı Komitəsinin birləşməsiylə Mirzə Davud Hüseynovun rəhbərliyində Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası yaradılmışdır. İlk illərdə Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Bakıda şəhər və rayon partiya komitələri, eləcə də qəzalarda 14 qəza partiya komitəsi təşkil olunmuşdu. 1920-ci ilin yanvarından Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Bakı komitəsi yanında Əliheydər Qarayevin sədrliyi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini devirmək üçün silahlı üsyan təşkil etmək məqsədilə "operativ qərargah" fəaliyyət göstərirdi. 1920-ci il aprelin 24-dən isə Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin hərbitexniki komissiyası silahlı üsyana hazırlığı öz üzərinə götürdü. Partiyanın erməni daşnak üzvləri Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində milli hökumətə qarşı təxribatçı dəstələrin təşkilində xüsusi fəallıq göstərirdilər. 1920-ci il aprelin 24-də Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Qafqaz Diyar Komitəsi Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsi və Bakı komitəsinin birgə qərarı ilə Bakı rayonunun partiya təşkilatlarında hərbi vəziyyət elan edildi və bu təşkilatlarda birləşmiş bolşeviklər tam döyüş hazırlığına gətirildi. Silahlı üsyana rəhbərlik döyüş qərargahına tapşırıldı, Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Mərkəzi və Bakı komitələri bütünlüklə qərargaha tabe edildi. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin devrilməsində və 11-ci Qırmızı Ordunun Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qanlı qırğınlarda AK(b)P fəal rol oynadı.

Digər lüğətlərdə

бестова́рный епи́скоп мецена́т оркестрова́ть под бараба́н подно́ска руга́тельница фрази́роваться камерге́р макла́чка неотло́жность новопреста́вленная опа́лка прогиба́ние сшива́ть шу́тка ли куляжки растото caballero delegation expressively recidivous wind-ball горилла книгоед